عوامل جذب جوانان و نوجوانان به مسجد

عوامل جذب جوانان و نوجوانان به مسجد، کاری از گروه پژوهش‌های کاربردی مرکز رسیدگی به امور مساجد، پژوهشی کاربردی است که به شناسایی عوامل مؤثر بر جذب نوجوانان و جوانان به مسجد می‌پردازد. موضوع کتاب، شناخت ویژگی‌های این گروه سنی و ارائه راهکارهای عملیاتی برای ارتقای نقش مسجد در زندگی آنان است.

عوامل جذب جوانان و نوجوانان به مسجد
پدیدآوران	دفتر مطالعات و پژوهشهای مرکز رسیدگی به امور مساجد (نويسنده)
ناشر	ثقلين
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1386ش
چاپ	1
شابک	‎964-9960-12-0
موضوع	جوانان - مسائل اجتماعی و اخلاقی - جوانان و اسلام - مسجدها - برنامه‌‎های فرهنگی - نوجوانان - روان شناسی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ع9 165 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ساختار

مطالب کتاب در سه فصل اصلی تنظیم شده است و شامل مقدمات (سخن ناشر، پیشگفتار، درآمد و گذری بر پیشینه پژوهش) نیز است.

سبک نگارش

متن به‌منظور تدوین یک محتوای آموزشی برای ائمّه جماعت تنظیم شده و هدف آن ارائه راهکارهای عملی برای حل مشکلات جذب است. در متن، مفاهیم روان‌شناختی، جامعه‌شناسی و علوم تربیتی (مانند نظریه‌های رشد روانی) در کنار آموزه‌های دینی و استناد به آیات و روایات قرار گرفته است. همچنین تلاش شده است که علاوه بر ابعاد دینی، به جنبه‌های جسمی، روانی، عاطفی، شناختی و اجتماعی نوجوانان توجه شود.

گزارش محتوا

فصل اول: دوره نوجوانی و جوانی این فصل به شناخت دوران نوجوانی (معمولاً ۱۲ تا ۲۰ سالگی) می‌پردازد و بر اهمیت شناخت این دوره برای مسئولین مساجد تأکید می‌کند. این دوره با چهار تحول بزرگ مشخص می‌شود: انقلاب هورمونی/زیست‌شناختی، انقلاب عقلی/تفکر انتزاعی، تحول عاطفی، و تحول ارزشی/اخلاقی. از جمله ویژگی‌های مهم این دوره، رشد سریع و نامتوازن جسمانی، بلوغ جنسی، و رشد توانایی‌های شناختی (مانند استدلال منطقی و قیاسی) است. همچنین، شکل‌گیری هویت (هویت ثابت و متغیر) و عوامل مؤثر بر آن از جمله والدین، گروه همسالان، محیط، و فضاهای اجتماعی بررسی شده است. در این بخش، به تغییر و توسعه نقش‌ها و انتظارات اجتماعی و فرهنگی نوجوانان نیز پرداخته شده است.

فصل دوم: راهکارهای جذب نسل جوان به مسجد؛ این فصل راهکارهای عملی جذب نسل جوان را در دو دسته عوامل درونی و بیرونی ارائه می‌دهد. ابتدا نیازهای نسل جوان شامل نیازهای جسمی، شناختی، روانی/عاطفی و اجتماعی برشمرده می‌شود. سپس به راهکارهای اصلی پرداخته می‌شود که عبارت‌اند از: احیای معنویت و کارکردهای ذاتی و اقتضایی مسجد (مانند پاسخگویی به نیازهای روانی و عاطفی)؛ توجه به شخصیت و ویژگی‌های امام‌جماعت؛ طراحی و اجرای برنامه‌های تبلیغی فرهنگی مسجد؛ و بهره‌گیری از ابزارهای گوناگون. همچنین، راهکارهای تغییر نگرش و رفتار در جوانان و روش‌های جذب از طریق گروه‌های همسالان مطرح شده است.

فصل سوم: زمینه و عوامل بازدارنده از گرایش به مسجد و راه مقابله با آن؛ در این فصل، موانع گرایش جوانان به مسجد به دو دسته بیرونی و درونی تقسیم می‌شوند. موانع بیرونی شامل فضای نامناسب اجتماعی، عملکرد نادرست نهادهای جامعه (خانواده، مدرسه، و نهادهای آموزشی/فرهنگی)، و پیدایش مراکز و سازمان‌های جایگزین برای پاسخگویی به نیازهای جوانان است. موانع درونی مربوط به خود جوانان است، از جمله مشکلات روانی (مانند بحران هویت)، ناهمخوانی با هنجارهای اجتماعی، و عدم انطباق با مبانی دین و مذهب. در ادامه، راه‌های مقابله با این موانع شامل توجّه به وظیفه اساسی مسجد، استفاده مؤثر از امامان جماعت، افزایش کارکردهای مساجد، تلاش برای بهسازی فضای اجتماعی، رفع موانع درونی و بازسازی پایگاه اجتماعی و محبوبیت روحانیت است. به طور خاص، تأکید شده است که روحانیت باید خود را به دانش روز مجهز کند و با پاسخگویی به شبهات، جذابیت خود را حفظ و افزایش دهد.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.