دهشیری، سید ضیاءالدین

سید ضیاءالدین دهشیری
نام کامل	سید ضیاءالدین دهشیری
تخلص	سها
نام پدر	سید یحیی
ولادت	1302 ش
محل تولد	یزد، ایران
محل زندگی	تهران
رحلت	1379 ش
مدفن	قطعه هنرمندان بهشت زهرا، تهران
خویشاوندان	کمال‌الدین دهشیری (برادر)، محمدعلی عالمی (صمصام یزدی) (دایی)
دین	اسلام
مذهب	شیعه
پیشه	مترجم، پژوهشگر، استاد دانشگاه، نویسنده
منصب	عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
اطلاعات علمی
درجه علمی	دکترای زبان فرانسه
دانشگاه	دانشگاه تهران
علایق پژوهشی	عرفان، تصوف، ادبیات فرانسه
اساتید	محمدعلی عالمی
برخی آثار	مجموعه رسائل مشهور به کتاب الانسان الکامل ارض ملکوت: کالبدان در روز رستاخیز از ایران مزدایی تا ایران شیعی مصائب حلاج

سید ضیاءالدین دهشیری (1302-1379ش)، مترجم، پژوهشگر، استاد دانشگاه و نویسنده برجسته یزدی بود که به واسطه ترجمه‌های روان و دلنشین از زبان فرانسه، زبانزد خاص و عام بود. وی از اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران و از چهره‌های درخشان فرهنگ و ادب ایران به شمار می‌رود.

ولادت

سید ضیاءالدین دهشیری در سال 1302 شمسی در یزد به دنیا آمد. پدرش سید یحیی از مردم دهشیر بود که در یزد سرپرست مدرسه‌ای شد که خود بنیاد نهاده بود و سپس به کار قضاوت در عدلیه زمان وزارت علی‌اکبر داور مشغول شد. بیشتر افراد خانواده او اهل ادب و عرفان و دین بودند و همین محیط مساعد باعث رشد و بالندگی او و برادر کهترش، کمال‌الدین گردید.

تحصیلات

دهشیری تحصیلات آغازین را تا کلاس ششم در دبستان علمیه دهشیری یزد به پایان برد. سپس تا کلاس پنجم دبیرستان را در دبیرستان ایرانشهر گذراند. چندین سال همراه پدر راهی کاشان شد. از همان جوانی به شعر و ادب علاقه وافری پیدا کرد و در محافل ادبی که با عضویت مرحوم آزاد همدانی و شادروانان بیضایی کاشانی، شیوای قمی و صمصام یزدی در منزل پدرش در کاشان گرد می‌آمدند، حضور می‌یافت. پس از درگذشت پدرش، در پرتو هدایت دایی خود، مرحوم حاج شیخ محمدعلی عالمی (صمصام یزدی) که عارفی وارسته و شیخ طریقت نعمت‌اللهی در یزد بود، تربیت شد و علاقه‌ای خاص به علوم ادبی، عربی، عرفان و تصوف پیدا کرد. در سال 1320ش، دوره تحصیلات پنج ساله دبیرستان خود را به پایان برد، اما بر اثر حوادث جنگ جهانی دوم و مشکلاتی که اغلب دامن‌گیر طبقات غیر متمکن گردید، سالی چند از ادامه تحصیل بازماند. پس از سال 1320ش، در جلسات انجمن ادبی یزد که به سرپرستی آیت‌الله محمود فرساد اداره می‌شد، شرکت می‌کرد و اشعارش را می‌خواند. در سال 1334ش، پس از سال‌ها دوری از محیط رسمی علم، در اصفهان موفق به دریافت دیپلم ادبی با رتبه اول شد. در همان سال در مسابقات ورودی دانشکده‌های ادبیات، حقوق و دانشسرای عالی تهران پذیرفته شد و نهایتاً در رشته زبان و ادبیات فرانسه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت. وی در سال 1337ش، موفق به اخذ درجه کارشناسی با رتبه اول شد و مدال درجه یک فرهنگ دریافت داشت. عنوان پایان‌نامه کارشناسی وی، تحقیق در زندگی و اشعار «لوکنت دولیل»، شاعر نامی فرانسوی بود. در سال 1368ش، موفق به اخذ درجه دکترای زبان فرانسه از دانشگاه تهران شد.

فعالیت‌ها

فعالیت مطبوعاتی خود را از سال 1323ش، با هفته‌نامه نقش جهان اصفهان آغاز نمود و سپس با نشریات محلی یزد همچون رهبر یزد، کار و کوشش، صفای بشر، مردم یزد و طوفان یزد همکاری کرد. نخستین کار وی، آموزگاری دبستان طاهری یزد در سال‌های 1322 تا 1325ش، بود و چند سالی نیز در اداره ثبت یزد مشغول به کار بود. پس از فراغت از تحصیل در سال 1337ش، به عضویت هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران درآمد و به تدریس و مترجمی زبان فرانسه در همان دانشکده مشغول شد. در سال‌های 1336 تا 1340ش، همزمان با خدمت در دانشکده، به تدریس فرانسه در مؤسسه زبان‌های خارجی به سرپرستی دکتر عیسی سپهبدی اشتغال داشت. از سال 1368ش تا پایان عمر، به کار تدریس زبان فرانسه در دانشکده زبان‌های خارجی دانشگاه تهران، دانشگاه الزهرا و دانشگاه آزاد اسلامی تهران مشغول بود. وی علاوه بر فرانسه، به زبان‌های روسی و عربی نیز تسلط داشت. دهشیری در سال 1343ش به همراه دکتر ذبیح‌الله صفا، مدرسه عالی ادبیات و زبان خارجی را بنیان نهاد. زندگی ادبی وی را می‌توان به سه دوره تقسیم کرد: دوره نخست (1320-1323ش) با مضامین عاطفی، دوره دوم (1323-1332ش) با تکیه بر مسائل اجتماعی و سیاسی و دوره سوم (1334-1379ش) با گرایش به عرفان و تصوف.

وفات

وی سرانجام در روز 26 دی‌ماه 1379ش، بر اثر سانحه تصادف در تهران، درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

آثار

• ارض ملکوت
• شناخت اسلام
• سیاست اروپا در ایران
• مصائب حلاج
• عرفان حلاج
• سخن أنا الحق و عرفان حلاج
• انقلابات ایران
• تومیسم
• سفرهای اروپاییان به ایران
• تاریخ ادبیات فرانسه
• تاریخ بزرگ جهان
• روایات حلاج
• تاریخ ایران باستان
• اسلام در ایران
• نعت حضرت رسول اکرم(ص) در شعر فارسی
• فرهنگ اصطلاحات فرانسه به فارسی
• طبیعت در شعر فارسی
• توحید حضرت باری در شعر فارسی
• بحران دنیای متجدد
• تاریخ پیشرفت علمی و فرهنگی بشر
• کارمندان (ترجمه از بالزاک)
• قرآن در اسلام (ترجمه به فرانسه) - چاپ نشده
• نعت امیرالمومنین در شعر فارسی - آماده چاپ

منابع مقاله

1. خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا
2. راسخون نت، چهارشنبه، 92/2/25.

وابسته‌ها

مجموعه رسائل مشهور به کتاب الانسان الکامل

ارض ملکوت: کالبدان در روز رستاخیز از ایران مزدایی تا ایران شیعی

مصائب حلاج

سخن أنا الحق و عرفان حلاج