اعلام العلماء: شناختنامه روحانیت استان بوشهر: تفاوت میان نسخهها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR136672J1.jpg | عنوان = اعلام العلماء | عنوانهای دیگر = اعلام العلماء: دانشنامه روحانیت استان بوشهر ** شناختنامه روحانیت استان بوشهر | پدیدآورندگان | پدیدآوران = صفایی، غلامعلی (نويسنده) |زبان | زبان = فارسی | کد کنگره...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'رده:سلسله های پس از اسلام' به 'رده:سلسلههای پس از اسلام') |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''اعلام العلماء: شناختنامه روحانیت استان بوشهر'''، دانشنامهای است به قلم [[صفایی، غلامعلی|آیتالله غلامعلی صفایی بوشهری]] (۱۳۳۸ش) که بررسی و نگارش تاریخ زندگی، سیره، خدمات، و آثار علمی علمای برجسته و روحانیون استان بوشهر میپردازد تا میراثفرهنگی و دینی این منطقه را ثبت و حفظ نماید. | '''اعلام العلماء: شناختنامه روحانیت استان بوشهر'''، دانشنامهای است به قلم [[صفایی، غلامعلی|آیتالله غلامعلی صفایی بوشهری]] (۱۳۳۸ش) که به بررسی و نگارش تاریخ زندگی، سیره، خدمات، و آثار علمی علمای برجسته و روحانیون استان بوشهر میپردازد تا میراثفرهنگی و دینی این منطقه را ثبت و حفظ نماید. | ||
==انگیزه نگارش== | ==انگیزه نگارش== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
#گزینش علمای مذکور در این کتاب حسب تاریخ تولد آنان «کمتر از سال ۱۳۲۰ش» و دوره حضور فعالیت ایشان و قدمای علما نسبت به معاصرین است. | #گزینش علمای مذکور در این کتاب حسب تاریخ تولد آنان «کمتر از سال ۱۳۲۰ش» و دوره حضور فعالیت ایشان و قدمای علما نسبت به معاصرین است. | ||
#میزان انتخاب، «مدخلیت استان بوشهر» | #میزان انتخاب، «مدخلیت استان بوشهر» بر اساس یکی از معیارهای «تولد»، «اقامت» و «وفات» است. .<ref>ر.ک: همان، ص ۲۱</ref>. | ||
==سبک نگارش== | ==سبک نگارش== | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
#منابع دانشنامه بر سه اساس: مستندات مکتوب رسمی مانند: اسناد رسمی دولتی و حوزوی؛ مقالات، جزوات و کتب منتشر شده حقیقی و مجازی؛ و مستندات شفاهی مطلعین معتبر است. | #منابع دانشنامه بر سه اساس: مستندات مکتوب رسمی مانند: اسناد رسمی دولتی و حوزوی؛ مقالات، جزوات و کتب منتشر شده حقیقی و مجازی؛ و مستندات شفاهی مطلعین معتبر است. | ||
#بنای دانشنامه مطابق آییننامه رسمی | #بنای دانشنامه مطابق آییننامه رسمی تألیفی آن بر بیان افراد بدون ذکر عنوان حوزوی و غیر از آن به جز سیادت میباشد. <ref>ر.ک: همان، ص22-21</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
حوزه علمیه: | حوزه علمیه: | ||
این بخش به معرفی فضای علمی و نیز ذکر اسامی روحانیون و فضلای بوشهر میپردازد که در مراکز مهم حوزوی حضور یافته و از بزرگان تاریخ تشیع استفاده علمی و اخلاقی کردهاند؛ از جمله این افراد میتوان به افرادی چون سید محمدکبیر بلادی، شیخ محمد آل عصفور و سید محمدتقی بوشهری که از شاگردان شیخ انصاری بودهاند، اشاره کرد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص35،31</ref>. | این بخش به معرفی فضای علمی و نیز ذکر اسامی روحانیون و فضلای بوشهر میپردازد که در مراکز مهم حوزوی حضور یافته و از بزرگان تاریخ تشیع استفاده علمی و اخلاقی کردهاند؛ از جمله این افراد میتوان به افرادی چون سید محمدکبیر بلادی، شیخ محمد آل عصفور و سید محمدتقی بوشهری که از شاگردان شیخ انصاری بودهاند، اشاره کرد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص35،31</ref>. | ||
یکی از ابعاد بسیار مهم تاریخ روحانیت استان بوشهر تألیفات ارزشمند در عرصههای مختلف علوم و معارف اسلامی است که در شاخههای مختلف دانش فقه (مناسک الحج: شیخ حسن آل عصفور و هدیة العباد: سید محمد موسوی بوشهری)، علم اصول (منظومه زهرة أرض الغری: شیخ عبدالله آل عبدالجبار، شرح تهذیبالاصول: شیخ عبدالعلی بن خلف آل عصفور)، ادبیات (الفیه: سید علینقی دشتی، شرح تصریف: سید محمدتقی حجت)، فقه السیاسة (اللایحة الجهادیة: سید عبدالله بلادی) و... است <ref>ر.ک: همان، ص38،37</ref>. | یکی از ابعاد بسیار مهم تاریخ روحانیت استان بوشهر تألیفات ارزشمند در عرصههای مختلف علوم و معارف اسلامی است که در شاخههای مختلف دانش فقه (مناسک الحج: شیخ حسن آل عصفور و هدیة العباد: سید محمد موسوی بوشهری)، علم اصول (منظومه زهرة أرض الغری: شیخ عبدالله آل عبدالجبار، شرح تهذیبالاصول: شیخ عبدالعلی بن خلف آل عصفور)، ادبیات (الفیه: سید علینقی دشتی، شرح تصریف: [[سید محمدتقی حجت]])، فقه السیاسة (اللایحة الجهادیة: سید عبدالله بلادی) و... است <ref>ر.ک: همان، ص38،37</ref>. | ||
تبلیغ: | تبلیغ: | ||
تبلیغ دین و هدایت الهی، رسالت انبیای الهی و اولیای خداوند بوده و روحانیون بوشهر نیز با کوشش مخلصانه و صادقانه در این عرصه در جغرافیای وسیع جهان اسلام و مکتب اهلبیت (ع) کوشیدهاند. روحانیون بوشهری در مسیر تبلیغ با سختیها و مشکلات فراوانی مواجه بودهاند؛ اما وظیفه خود را در قبال هدایت مردم فراموش نکردند و با عشق و تلاش و تکلیفمداری و صبر و استقامت به مردمان وطن خود خدمت نمودند <ref>ر.ک: همان، ص43</ref>. | |||
تبلیغ دین و هدایت الهی، رسالت انبیای الهی و اولیای خداوند بوده و روحانیون بوشهر نیز با کوشش مخلصانه و صادقانه در این عرصه در جغرافیای وسیع جهان اسلام و مکتب اهلبیت(ع) کوشیدهاند. روحانیون بوشهری در مسیر تبلیغ با سختیها و مشکلات فراوانی مواجه بودهاند؛ اما وظیفه خود را در قبال هدایت مردم فراموش نکردند و با عشق و تلاش و تکلیفمداری و صبر و استقامت به مردمان وطن خود خدمت نمودند <ref>ر.ک: همان، ص43</ref>. | |||
زهد و پارسایی و سادهزیستی: | زهد و پارسایی و سادهزیستی: | ||
زهد و پارسایی در فرهنگ اسلامی به معنای دوری از جذب و ارتکاب حرام، و بیرغبتی به امور حلال دنیوی و بیاعتنایی به عناوین و مناصب اعتباری است. روحانیون بزرگوار بوشهر در طول تاریخ به زهد، پارسایی و سادهزیستی شهره بودند و این شیوه زندگی را در عمل به مردم نشان دادند. ایشان با کمترین امکانات زندگی میکردند و به امور دینی و وظایف شرعی میپرداختند <ref>ر.ک: همان، ص46،45</ref>. | زهد و پارسایی در فرهنگ اسلامی به معنای دوری از جذب و ارتکاب حرام، و بیرغبتی به امور حلال دنیوی و بیاعتنایی به عناوین و مناصب اعتباری است. روحانیون بزرگوار بوشهر در طول تاریخ به زهد، پارسایی و سادهزیستی شهره بودند و این شیوه زندگی را در عمل به مردم نشان دادند. ایشان با کمترین امکانات زندگی میکردند و به امور دینی و وظایف شرعی میپرداختند <ref>ر.ک: همان، ص46،45</ref>. | ||
اخلاق و مردمداری: | اخلاق و مردمداری: | ||
عالمان ربانی استان بوشهر دارای فضایل اخلاقی چون تواضع، خیرخواهی، مردمداری، احسان، صبر و استقامت بودند. روحانیت بوشهر الگوی مردمداری، خدمت و مواسات در جامعه روحانیت جهان تشیع هستند. عالمان بزرگی همچون حضرات آیات: شیخ محمد امامی حجتی، سید اسدالله رکنی و سید عیسی رکنی در مهماننوازی، مردمداری و داشتن مضیف (مهمانخانه) برای اطعام مردم کمنظیر بودهاند <ref>ر.ک: همان، ص50-49</ref>. | عالمان ربانی استان بوشهر دارای فضایل اخلاقی چون تواضع، خیرخواهی، مردمداری، احسان، صبر و استقامت بودند. روحانیت بوشهر الگوی مردمداری، خدمت و مواسات در جامعه روحانیت جهان تشیع هستند. عالمان بزرگی همچون حضرات آیات: شیخ محمد امامی حجتی، سید اسدالله رکنی و سید عیسی رکنی در مهماننوازی، مردمداری و داشتن مضیف (مهمانخانه) برای اطعام مردم کمنظیر بودهاند <ref>ر.ک: همان، ص50-49</ref>. | ||
ولایتمداری و مودت اهلبیت(ع): | ولایتمداری و مودت اهلبیت(ع): | ||
ولایتمداری به معنای اعتقاد قلبی و التزام عملی به تبعیت از خداوند و حجت او است و اساس ادیان الهی و دین اسلام هست. عالمان و فضلای بوشهر از گذشته بر ولایت اهلبیت (ع) و پیروی کامل و عشق و مودت و محبت به اهلبیت(ع) استوار بودهاند. بسیاری از ایشان همچون | |||
ولایتمداری به معنای اعتقاد قلبی و التزام عملی به تبعیت از خداوند و حجت او است و اساس ادیان الهی و دین اسلام هست. عالمان و فضلای بوشهر از گذشته بر ولایت اهلبیت(ع) و پیروی کامل و عشق و مودت و محبت به اهلبیت(ع) استوار بودهاند. بسیاری از ایشان همچون آیتالله سید مهدی مهدوی در رثای اباعبدالله الحسین(ع) اشعار نغزی سرودهاند<ref>. ر.ک: همان، ص52-51</ref>. | |||
عبادت و انس با خدا: | عبادت و انس با خدا: | ||
عبادت و انس با خداوند متعال فرصتی آسمانی برای انسان است و عالمان وارسته بوشهر از طریق دعا، مناجات و تهجد به درجات عالیه رسیدهاند. این بزرگواران مداوم به ذکر، قرائت قرآن و نماز مشغول بودند و سحرخیزی آنان نشانگر مرزوق بودنشان از دین و شریعت است. <ref>ر.ک: همان، ص56-55</ref>. | عبادت و انس با خداوند متعال فرصتی آسمانی برای انسان است و عالمان وارسته بوشهر از طریق دعا، مناجات و تهجد به درجات عالیه رسیدهاند. این بزرگواران مداوم به ذکر، قرائت قرآن و نماز مشغول بودند و سحرخیزی آنان نشانگر مرزوق بودنشان از دین و شریعت است. <ref>ر.ک: همان، ص56-55</ref>. | ||
مقاومت ضد استعماری: | مقاومت ضد استعماری: | ||
عالمان بوشهر مقاومت و ایستادگی در برابر تهاجمات نظامی، فرهنگی و اقتصادی بیگانگان و ظلم حکومتی را وظیفه شرعی خود میدانستند. این نهضتها شامل مقاومت در برابر اولین تهاجم پرتغالیها در سال ۹۲۰ق مطابق با 1514م و همچنین مقابله با چهار بار تهاجم انگلیسها بود. <ref>ر.ک: همان، ص59-58</ref>. | عالمان بوشهر مقاومت و ایستادگی در برابر تهاجمات نظامی، فرهنگی و اقتصادی بیگانگان و ظلم حکومتی را وظیفه شرعی خود میدانستند. این نهضتها شامل مقاومت در برابر اولین تهاجم پرتغالیها در سال ۹۲۰ق مطابق با 1514م و همچنین مقابله با چهار بار تهاجم انگلیسها بود. <ref>ر.ک: همان، ص59-58</ref>. | ||
علمای بزرگی چون آیتالله مجتهد برازجانی و دیگر علمای منطقه در این قیامها نقش رهبری و دفاع از حریم دین و میهن را داشتند و مردم را به قیام و مقاومت دعوت میکردند <ref>ر.ک: همان، ص 61- 58</ref>. | |||
علمای بزرگی چون [[آیتالله مجتهد برازجانی]] و دیگر علمای منطقه در این قیامها نقش رهبری و دفاع از حریم دین و میهن را داشتند و مردم را به قیام و مقاومت دعوت میکردند <ref>ر.ک: همان، ص 61- 58</ref>. | |||
انقلاب اسلامی: | انقلاب اسلامی: | ||
علمای بوشهر در جریانان انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) نیز از همان اوان نهضت به حمایت از آن رهبر عظیمالشأن و انقلاب اسلامی پرداختند. در این راه بسیاری توسط ساواک ممنوعالمنبر شدند و برخی به زندان افتادند و تحت شکنجههای بسیار قرار گرفتند و برخی را چون شهید «ابوتراب عاشوری» به شهادت رساندند<ref>ر.ک: همان، ص64-63</ref>. | |||
علمای بوشهر در جریانان انقلاب اسلامی ایران به رهبری [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمینی(ره)]] نیز از همان اوان نهضت به حمایت از آن رهبر عظیمالشأن و انقلاب اسلامی پرداختند. در این راه بسیاری توسط ساواک ممنوعالمنبر شدند و برخی به زندان افتادند و تحت شکنجههای بسیار قرار گرفتند و برخی را چون شهید «ابوتراب عاشوری» به شهادت رساندند<ref>ر.ک: همان، ص64-63</ref>. | |||
حیات نامه علمای استان بوشهر: | حیات نامه علمای استان بوشهر: | ||
این بخش اصلی کتاب به معرفی شخصیتها و شرح حال عالمان و روحانیون برجسته استان بوشهر اختصاص دارد که بر اساس تحقیقات میدانی و مستندات تاریخی گردآوری شده است. در این بخش، زندگینامه یکصد و چهل تن از علمای منطقه، شامل تحصیلات، اساتید، آثار و خدمات اجتماعی آنها ذکر شده است؛ مانند اعلام برجسته خاندان آل عصفور، بلادی، دشتی، و همچنین شخصیتهایی که در حوزههای فقه، اصول، ادبیات، تفسیر و دیگر علوم دینی تخصص داشتند. این قسمت، هسته اصلی دانشنامه را تشکیل میدهد. <ref>ر. : همان، ص413-65</ref>. | |||
این بخش اصلی کتاب به معرفی شخصیتها و شرح حال عالمان و روحانیون برجسته استان بوشهر اختصاص دارد که بر اساس تحقیقات میدانی و مستندات تاریخی گردآوری شده است. در این بخش، زندگینامه یکصد و چهل تن از علمای منطقه، شامل تحصیلات، اساتید، آثار و خدمات اجتماعی آنها ذکر شده است؛ مانند اعلام برجسته خاندان آل عصفور، بلادی، دشتی، و همچنین شخصیتهایی که در حوزههای فقه، اصول، ادبیات، تفسیر و دیگر علوم دینی تخصص داشتند. این قسمت، هسته اصلی دانشنامه را تشکیل میدهد. <ref>ر.: همان، ص413-65</ref>. | |||
از علمای بزرگ آن دیار است: | از علمای بزرگ آن دیار است: | ||
محمدعلی سعادت شبانکارهای: عالم گرانقدر شیخ محمدعلی سعادت شبانکارهای معروف به «مجتهد شبانکارهای» در شبانکاره به دنیا آمد. پدر بزرگوار وی شیخ «عبدالکریم» و جد ایشان شیخ «عبدالعلی» از واعظان مشهور و مورداحترام منطقه دشتستان بودند که پس از مدتی در «بوشهر» سکونت گزیدند. او تحصیلات مقدماتی را نزد پدر به پایان رساند و بهمنظور ادامه تحصیل در حوزه علمیه نجف اشرف راهی این دیار شد. در فضای نورانی حوزه علمیه نجف از محضر بزرگانی چون شیخ انصاری بهره برد و بهمراتب عالیه علمی و اخلاقی دست یافت. وی مورداعتماد و توجه بزرگان حوزه بهویژه شیخ انصاری بود؛ بهطوریکه شیخ انصاری از او به جهت زهد و تقوای «سلمان» و «ابوذر» دوران تعبیر میفرمود. | محمدعلی سعادت شبانکارهای: عالم گرانقدر شیخ محمدعلی سعادت شبانکارهای معروف به «مجتهد شبانکارهای» در شبانکاره به دنیا آمد. پدر بزرگوار وی شیخ «عبدالکریم» و جد ایشان شیخ «عبدالعلی» از واعظان مشهور و مورداحترام منطقه دشتستان بودند که پس از مدتی در «بوشهر» سکونت گزیدند. او تحصیلات مقدماتی را نزد پدر به پایان رساند و بهمنظور ادامه تحصیل در حوزه علمیه نجف اشرف راهی این دیار شد. در فضای نورانی حوزه علمیه نجف از محضر بزرگانی چون شیخ انصاری بهره برد و بهمراتب عالیه علمی و اخلاقی دست یافت. وی مورداعتماد و توجه بزرگان حوزه بهویژه شیخ انصاری بود؛ بهطوریکه شیخ انصاری از او به جهت زهد و تقوای «سلمان» و «ابوذر» دوران تعبیر میفرمود. | ||
آن عالم بزرگوار در سال ۱۳۰۴ق به دعوت مردم کازرون برای بهعهدهگرفتن امور شرعی و هدایت مردم به آن دیار رفت و به مدت ۲۲ سال در آن شهر به تدریس علوم دینی، ترویج شرع انور و خدمت به مردم پرداخت. سرانجام آن عالم ربانی در شبانکاره وفات یافت و در مقبره خانوادگی در قبرستان حافظیه شیراز به خاک سپرده شد>ر.ک: همان، ص 288-287</ref>. | آن عالم بزرگوار در سال ۱۳۰۴ق به دعوت مردم کازرون برای بهعهدهگرفتن امور شرعی و هدایت مردم به آن دیار رفت و به مدت ۲۲ سال در آن شهر به تدریس علوم دینی، ترویج شرع انور و خدمت به مردم پرداخت. سرانجام آن عالم ربانی در شبانکاره وفات یافت و در مقبره خانوادگی در قبرستان حافظیه شیراز به خاک سپرده شد<ref>ر.ک: همان، ص 288-287</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||
| خط ۹۷: | خط ۱۰۳: | ||
[[رده:تاریخ]] | [[رده:تاریخ]] | ||
[[رده:تاریخ ایران]] | [[رده:تاریخ ایران]] | ||
[[رده: | [[رده:سلسلهها، تقسیمبندی دورهای]] | ||
[[رده: | [[رده:سلسلههای پس از اسلام]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1404]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مهر 1404 توسط سید محمد رضا موسوی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مهر 1404 توسط سید محمد رضا موسوی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مهر 1404 توسط فریدون سبحانی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مهر 1404 توسط فریدون سبحانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۴۷
| اعلام العلماء | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صفایی، غلامعلی (نويسنده) |
| عنوانهای دیگر | اعلام العلماء: دانشنامه روحانیت استان بوشهر ** شناختنامه روحانیت استان بوشهر |
| سال نشر | 1401ش |
| چاپ | 2 |
| شابک | 978-622-98344-2-8 |
| موضوع | روحانیت -- ایران -- بوشهر - مجتهدان و علما -- ایران -- بوشهر -- سرگذشتنامه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 7م7ص 1413 DSR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اعلام العلماء: شناختنامه روحانیت استان بوشهر، دانشنامهای است به قلم آیتالله غلامعلی صفایی بوشهری (۱۳۳۸ش) که به بررسی و نگارش تاریخ زندگی، سیره، خدمات، و آثار علمی علمای برجسته و روحانیون استان بوشهر میپردازد تا میراثفرهنگی و دینی این منطقه را ثبت و حفظ نماید.
انگیزه نگارش
هدف نویسنده از نگارش این اثر تدوین دانشنامهای در تراز شخصیت علمای استان بوشهر بوده است که موجب احیای تاریخ سراسر افتخار روحانیت استان و شخصیتهای ارجمند روحانی آن گردد و بر اساس اسناد و مستندات، کشف، جمعآوری و ارائه شد. [۱]
ساختار
- در این اثر پس از مقدمه، ابتدا با عنوان «تاریخنامه» تاریخ مختصر روحانیت استان بوشهر و ویژگیهای آن بیان شده است. سپس با عنوان «حیات نامه علمای استان بوشهر» زندگینامه 140 نفر از علمای بوشهر ارائه شده است.
- چینش بیانی علما بر طبق نام خانوادگی به ترتیب حروف الفبا است و در موارد مشابه بر حسب ترتیب الفبایی نام اشخاص است.
- گزینش علمای مذکور در این کتاب حسب تاریخ تولد آنان «کمتر از سال ۱۳۲۰ش» و دوره حضور فعالیت ایشان و قدمای علما نسبت به معاصرین است.
- میزان انتخاب، «مدخلیت استان بوشهر» بر اساس یکی از معیارهای «تولد»، «اقامت» و «وفات» است. .[۲].
سبک نگارش
- سبک نگارش بر اساس شیوه دانشنامهنویسی و نگارش تاریخنویسی رجالی با ویژگیهای «جامعیت» و «اختصار» است.
- منابع دانشنامه بر سه اساس: مستندات مکتوب رسمی مانند: اسناد رسمی دولتی و حوزوی؛ مقالات، جزوات و کتب منتشر شده حقیقی و مجازی؛ و مستندات شفاهی مطلعین معتبر است.
- بنای دانشنامه مطابق آییننامه رسمی تألیفی آن بر بیان افراد بدون ذکر عنوان حوزوی و غیر از آن به جز سیادت میباشد. [۳]
گزارش محتوا
حوزه علمیه:
این بخش به معرفی فضای علمی و نیز ذکر اسامی روحانیون و فضلای بوشهر میپردازد که در مراکز مهم حوزوی حضور یافته و از بزرگان تاریخ تشیع استفاده علمی و اخلاقی کردهاند؛ از جمله این افراد میتوان به افرادی چون سید محمدکبیر بلادی، شیخ محمد آل عصفور و سید محمدتقی بوشهری که از شاگردان شیخ انصاری بودهاند، اشاره کرد[۴].
یکی از ابعاد بسیار مهم تاریخ روحانیت استان بوشهر تألیفات ارزشمند در عرصههای مختلف علوم و معارف اسلامی است که در شاخههای مختلف دانش فقه (مناسک الحج: شیخ حسن آل عصفور و هدیة العباد: سید محمد موسوی بوشهری)، علم اصول (منظومه زهرة أرض الغری: شیخ عبدالله آل عبدالجبار، شرح تهذیبالاصول: شیخ عبدالعلی بن خلف آل عصفور)، ادبیات (الفیه: سید علینقی دشتی، شرح تصریف: سید محمدتقی حجت)، فقه السیاسة (اللایحة الجهادیة: سید عبدالله بلادی) و... است [۵].
تبلیغ:
تبلیغ دین و هدایت الهی، رسالت انبیای الهی و اولیای خداوند بوده و روحانیون بوشهر نیز با کوشش مخلصانه و صادقانه در این عرصه در جغرافیای وسیع جهان اسلام و مکتب اهلبیت(ع) کوشیدهاند. روحانیون بوشهری در مسیر تبلیغ با سختیها و مشکلات فراوانی مواجه بودهاند؛ اما وظیفه خود را در قبال هدایت مردم فراموش نکردند و با عشق و تلاش و تکلیفمداری و صبر و استقامت به مردمان وطن خود خدمت نمودند [۶].
زهد و پارسایی و سادهزیستی:
زهد و پارسایی در فرهنگ اسلامی به معنای دوری از جذب و ارتکاب حرام، و بیرغبتی به امور حلال دنیوی و بیاعتنایی به عناوین و مناصب اعتباری است. روحانیون بزرگوار بوشهر در طول تاریخ به زهد، پارسایی و سادهزیستی شهره بودند و این شیوه زندگی را در عمل به مردم نشان دادند. ایشان با کمترین امکانات زندگی میکردند و به امور دینی و وظایف شرعی میپرداختند [۷].
اخلاق و مردمداری:
عالمان ربانی استان بوشهر دارای فضایل اخلاقی چون تواضع، خیرخواهی، مردمداری، احسان، صبر و استقامت بودند. روحانیت بوشهر الگوی مردمداری، خدمت و مواسات در جامعه روحانیت جهان تشیع هستند. عالمان بزرگی همچون حضرات آیات: شیخ محمد امامی حجتی، سید اسدالله رکنی و سید عیسی رکنی در مهماننوازی، مردمداری و داشتن مضیف (مهمانخانه) برای اطعام مردم کمنظیر بودهاند [۸].
ولایتمداری و مودت اهلبیت(ع):
ولایتمداری به معنای اعتقاد قلبی و التزام عملی به تبعیت از خداوند و حجت او است و اساس ادیان الهی و دین اسلام هست. عالمان و فضلای بوشهر از گذشته بر ولایت اهلبیت(ع) و پیروی کامل و عشق و مودت و محبت به اهلبیت(ع) استوار بودهاند. بسیاری از ایشان همچون آیتالله سید مهدی مهدوی در رثای اباعبدالله الحسین(ع) اشعار نغزی سرودهاند[۹].
عبادت و انس با خدا:
عبادت و انس با خداوند متعال فرصتی آسمانی برای انسان است و عالمان وارسته بوشهر از طریق دعا، مناجات و تهجد به درجات عالیه رسیدهاند. این بزرگواران مداوم به ذکر، قرائت قرآن و نماز مشغول بودند و سحرخیزی آنان نشانگر مرزوق بودنشان از دین و شریعت است. [۱۰].
مقاومت ضد استعماری:
عالمان بوشهر مقاومت و ایستادگی در برابر تهاجمات نظامی، فرهنگی و اقتصادی بیگانگان و ظلم حکومتی را وظیفه شرعی خود میدانستند. این نهضتها شامل مقاومت در برابر اولین تهاجم پرتغالیها در سال ۹۲۰ق مطابق با 1514م و همچنین مقابله با چهار بار تهاجم انگلیسها بود. [۱۱].
علمای بزرگی چون آیتالله مجتهد برازجانی و دیگر علمای منطقه در این قیامها نقش رهبری و دفاع از حریم دین و میهن را داشتند و مردم را به قیام و مقاومت دعوت میکردند [۱۲].
انقلاب اسلامی:
علمای بوشهر در جریانان انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) نیز از همان اوان نهضت به حمایت از آن رهبر عظیمالشأن و انقلاب اسلامی پرداختند. در این راه بسیاری توسط ساواک ممنوعالمنبر شدند و برخی به زندان افتادند و تحت شکنجههای بسیار قرار گرفتند و برخی را چون شهید «ابوتراب عاشوری» به شهادت رساندند[۱۳].
حیات نامه علمای استان بوشهر:
این بخش اصلی کتاب به معرفی شخصیتها و شرح حال عالمان و روحانیون برجسته استان بوشهر اختصاص دارد که بر اساس تحقیقات میدانی و مستندات تاریخی گردآوری شده است. در این بخش، زندگینامه یکصد و چهل تن از علمای منطقه، شامل تحصیلات، اساتید، آثار و خدمات اجتماعی آنها ذکر شده است؛ مانند اعلام برجسته خاندان آل عصفور، بلادی، دشتی، و همچنین شخصیتهایی که در حوزههای فقه، اصول، ادبیات، تفسیر و دیگر علوم دینی تخصص داشتند. این قسمت، هسته اصلی دانشنامه را تشکیل میدهد. [۱۴].
از علمای بزرگ آن دیار است:
محمدعلی سعادت شبانکارهای: عالم گرانقدر شیخ محمدعلی سعادت شبانکارهای معروف به «مجتهد شبانکارهای» در شبانکاره به دنیا آمد. پدر بزرگوار وی شیخ «عبدالکریم» و جد ایشان شیخ «عبدالعلی» از واعظان مشهور و مورداحترام منطقه دشتستان بودند که پس از مدتی در «بوشهر» سکونت گزیدند. او تحصیلات مقدماتی را نزد پدر به پایان رساند و بهمنظور ادامه تحصیل در حوزه علمیه نجف اشرف راهی این دیار شد. در فضای نورانی حوزه علمیه نجف از محضر بزرگانی چون شیخ انصاری بهره برد و بهمراتب عالیه علمی و اخلاقی دست یافت. وی مورداعتماد و توجه بزرگان حوزه بهویژه شیخ انصاری بود؛ بهطوریکه شیخ انصاری از او به جهت زهد و تقوای «سلمان» و «ابوذر» دوران تعبیر میفرمود.
آن عالم بزرگوار در سال ۱۳۰۴ق به دعوت مردم کازرون برای بهعهدهگرفتن امور شرعی و هدایت مردم به آن دیار رفت و به مدت ۲۲ سال در آن شهر به تدریس علوم دینی، ترویج شرع انور و خدمت به مردم پرداخت. سرانجام آن عالم ربانی در شبانکاره وفات یافت و در مقبره خانوادگی در قبرستان حافظیه شیراز به خاک سپرده شد[۱۵].
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه، ص20-19
- ↑ ر.ک: همان، ص ۲۱
- ↑ ر.ک: همان، ص22-21
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص35،31
- ↑ ر.ک: همان، ص38،37
- ↑ ر.ک: همان، ص43
- ↑ ر.ک: همان، ص46،45
- ↑ ر.ک: همان، ص50-49
- ↑ . ر.ک: همان، ص52-51
- ↑ ر.ک: همان، ص56-55
- ↑ ر.ک: همان، ص59-58
- ↑ ر.ک: همان، ص 61- 58
- ↑ ر.ک: همان، ص64-63
- ↑ ر.: همان، ص413-65
- ↑ ر.ک: همان، ص 288-287
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.