الموسوعة الصوفیة

الموسوعة الصوفیة، از آثار نویسنده و عرفان‌پژوه معاصر مصری، دکتر عبدالمنعم حفنی دانشنامه‌ای گسترده در زمینه تصوف اسلامی است که افزون بر توضیح واژگان و اصطلاحات صوفیان از آغاز تاکنون، به معرفی شخصیت‌های صوفیه می‌پردازد و برخی از منتقدان تصوف را نیز می‌شناساند. نقص مهم اثر حاضر، این است که نویسنده برای اطلاعاتی که عرضه می‌کند، هیچ ارجاع دقیق و مشخصی به منابع ندارد و این اشکال، در اعتبار داده‌ها تردید می‌آفریند؛ هرچند در پایان کتاب، فهرست کلی منابع مورد استفاده ثبت شده است.

الموسوعة الصوفیة
پدیدآوران	حفنی، عبدالمنعم (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	الـکتاب الشامل لأعلام التصوف و المنکرین علیه، و طرق و لغه الصوفیة و مصطلحاتهم، ...
ناشر	مکتبة مدبولي
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	2006م
چاپ	5
شابک	‎977-208-340-6
موضوع	تصوف - اصطلاحها و تعبیرها - تصوف - دایره المعارف‏ها - عارفان - سرگذشت‌نامه
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ح‎‏7‎‏م‎‏8 247/3 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• دکتر عبدالمنعم حفنی با تأکید بر آنکه همواره آرزو داشتم که دایرة‌المعارفی در باب تصوف بنویسم، افزوده است:

1. این آرزو برآورده شد و اثری کوچک فراهم آمد.
2. روش من در این اثر روش شعرانی است که گفت: از کسی یاد نکردم مگر آنکه سخنی در این راه و سیر و سلوک دارد و شخصی که کتابی دارد و فلسفه و اندیشه خودش را در آن شرح می‌دهد....

ساختار و محتوا

• این اثر از 2 بخش اصلی به ترتیب ذیل تشکیل شده است:

1. بخش اول: «أعلام التصوف والمنكرين عليه» (چهره‌های برجسته تصوف و منتقدان آن) این بخش که نظم الفبایی دارد، به معرفی اجمالی زندگی و اندیشه این شخصیت‌ها اختصاص دارد. نویسنده آرای برخی از مخالفان صوفیه را نیز در اثر خود بیان کرده است. (350 نفر از صوفیان و منتقدان)
2. بخش دوم: «معجم لغة الصوفية واصطلاحاتهم» (فرهنگ واژگان و اصطلاحات صوفیه). این بخش نیز دارای چینش الفبایی است. (1084 واژه و اصطلاح).

نمونه مباحث

• 330- «هجویری»: ابوالحسن علی بن عثمان بن علی غزنوی جلّابی هجویری نویسنده کتاب «کشف المحجوب» که قدیمیترین کتاب فارسی در زمینه تصوف شمرده می‌شود و ما اطلاعات زیادی درباره هجویری نداریم. و...
• 1008-«نور»: در اصطلاح صوفیه، عبارت از وجود است از آن نظر که در نزد خودش آشکار است و باعث آشکار شدن غیرش در علم و عین می‌شود و به آن خورشید هم می‌گویند. و نور همان حضرت حقّ متعال است که نورالأنوار نامیده می‌شود زیرا همه نورها از اوست و همان نوری است که بر همه هستی احاطه دارد و ...

منابع مقاله

• مقدمه و متن کتاب.