شرح نقائض جرير و الفرزدق: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''شرح نقائض جرير و الفرزدق'''، از آثار شاعر، نویسنده، راوى و لغتشناس بزرگ عراقی در اوايل عصر عباسى، [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|معمر بن مثنى]] معروف به [[ابوعبیده]] (110- 209ق)، است که به شرح مجادلات و هجوگوییهای متقابل دو شاعر مهمّ دوره اموی؛ [[جریر بن عطیه | جریر بن عطیه تمیمی]] شهیر به [[جریر]] (حدود 30-110ق) و [[فرزدق، همام بن غالب | همام بن غالب بن صعصعه تمیمی]] مشهور به [[فرزدق]] (20- 110ق) میپردازد و معانی و تفاسیر آن را از نظر، لغوی، بلاغی، اعتقادی و تاریخی توضیح میدهد. پژوهشگران معاصر، [[محمد ابراهیم حور]] و [[ولید محمود خالص]] این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزنده بر آن افزودهاند. | '''شرح نقائض جرير و الفرزدق'''، از آثار شاعر، نویسنده، راوى و لغتشناس بزرگ عراقی در اوايل عصر عباسى، [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|معمر بن مثنى]] معروف به [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده]] (110- 209ق)، است که به شرح مجادلات و هجوگوییهای متقابل دو شاعر مهمّ دوره اموی؛ [[جریر بن عطیه | جریر بن عطیه تمیمی]] شهیر به [[جریر بن عطیه|جریر]] (حدود 30-110ق) و [[فرزدق، همام بن غالب | همام بن غالب بن صعصعه تمیمی]] مشهور به [[فرزدق]] (20- 110ق) میپردازد و معانی و تفاسیر آن را از نظر، لغوی، بلاغی، اعتقادی و تاریخی توضیح میدهد. پژوهشگران معاصر، [[حور، محمد ابراهیم|محمد ابراهیم حور]] و [[خالص، ولید محمود|ولید محمود خالص]] این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزنده بر آن افزودهاند. | ||
==هدف و روش== | ==هدف و روش== | ||
* محققان با تأکید بر آنکه گفتن نام [[جریر]] و [[فرزدق]]، اصطلاح «نقائض» را به ذهنها متبادر میکند، افزودهاند: «نقائض» هرچند شاخهای از هجاء است ولی 3 ویژگی الزامی دارد: | * محققان با تأکید بر آنکه گفتن نام [[جریر بن عطیه|جریر]] و [[فرزدق، همام بن غالب|فرزدق]]، اصطلاح «نقائض» را به ذهنها متبادر میکند، افزودهاند: «نقائض» هرچند شاخهای از هجاء است ولی 3 ویژگی الزامی دارد: | ||
# «نقائض» باید بین دو شاعری باشد که به شکل متقابل همدیگر را هجو کنند و هجو یکطرفه کافی نیست. | # «نقائض» باید بین دو شاعری باشد که به شکل متقابل همدیگر را هجو کنند و هجو یکطرفه کافی نیست. | ||
# دو قصیده متقابل، از نظر بحر و حروف روی باید یکسان باشند. | # دو قصیده متقابل، از نظر بحر و حروف روی باید یکسان باشند. | ||
# هر یک از این دو شاعر باید در قصیدهاش ناظر به قصیده دیگری باشد و معانی و مقاصد او را نقض و ردّ کند. <ref> مقدمه محقق،ج1، ص1.</ref> | # هر یک از این دو شاعر باید در قصیدهاش ناظر به قصیده دیگری باشد و معانی و مقاصد او را نقض و ردّ کند. <ref> مقدمه محقق،ج1، ص1.</ref> | ||
* با مطالعه مطالب اثر حاضر، روشن میشود که [[ابوعبیده]] توضیحاتش را در قالب شرح گسسته (غیرمزجی) بیان کرده یعنی نخست، بیت یا ابیاتی از [[جریر]] یا [[فرزدق]] آورده و آنگاه به شرح ادبی و تاریخی آن پرداخته است. | * با مطالعه مطالب اثر حاضر، روشن میشود که [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده]] توضیحاتش را در قالب شرح گسسته (غیرمزجی) بیان کرده یعنی نخست، بیت یا ابیاتی از [[جریر بن عطیه|جریر]] یا [[فرزدق، همام بن غالب|فرزدق]] آورده و آنگاه به شرح ادبی و تاریخی آن پرداخته است. | ||
* توضیحات محققان درباره ضرورت تصحیح این کتاب، مفصل است و خلاصهاش این است که چاپ قبلی که [[آنتونی اشلی بیفان (بیون)]] آن را تصحیح کرده، هرچند ارزشمند است ولی اشتباهات و نواقصی دارد که تحقیق و تصحیح مجدد را الزامی ساخت. <ref> ر.ک: همان، ج1، ص7- 51. </ref> | * توضیحات محققان درباره ضرورت تصحیح این کتاب، مفصل است و خلاصهاش این است که چاپ قبلی که [[آنتونی اشلی بیفان (بیون)]] آن را تصحیح کرده، هرچند ارزشمند است ولی اشتباهات و نواقصی دارد که تحقیق و تصحیح مجدد را الزامی ساخت. <ref> ر.ک: همان، ج1، ص7- 51. </ref> | ||
==ساختار و محتوا== | ==ساختار و محتوا== | ||
*این اثر در 3 جلد منتشر شده است و فصلبندی ندارد. | *این اثر در 3 جلد منتشر شده است و فصلبندی ندارد. | ||
==نمونه مباحث== | ==نمونه مباحث== | ||
* اثر حاضر سرشار از «مفاخره» و فخرفروشی متقابل [[جریر]] و [[فرزدق]] است. مانند این بیت: | * اثر حاضر سرشار از «مفاخره» و فخرفروشی متقابل [[جریر بن عطیه|جریر]] و [[فرزدق، همام بن غالب|فرزدق]] است. مانند این بیت: | ||
*{{شعر}} {{ ب|'' سمونا لنجران الیماني و أهله ''|2='' و نجران أرضٌ لم تُدَیّث مقاوله.'' }} {{پایان شعر}} | *{{شعر}} {{ ب|'' سمونا لنجران الیماني و أهله ''|2='' و نجران أرضٌ لم تُدَیّث مقاوله.'' }} {{پایان شعر}} | ||
*[[ابوعبیده]: «سمونا» یعنی برتری یافتیم... و جنگیدیم و پیروز شدیم.... <ref> متن کتاب، ج3، ص753. </ref> | *[[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده]]: «سمونا» یعنی برتری یافتیم... و جنگیدیم و پیروز شدیم.... <ref> متن کتاب، ج3، ص753. </ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:زبانشناسی، زبان و ادبیات]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:زبان و ادبیات شرقی]] | ||
[[رده:زبان و ادبیات عربی]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1404]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مرداد 1404 توسط محمد خردمند]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مرداد 1404 توسط محمد خردمند]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مرداد 1404 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مرداد 1404 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۳ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۰:۵۳
شرح نقائض جرير و الفرزدق، از آثار شاعر، نویسنده، راوى و لغتشناس بزرگ عراقی در اوايل عصر عباسى، معمر بن مثنى معروف به ابوعبیده (110- 209ق)، است که به شرح مجادلات و هجوگوییهای متقابل دو شاعر مهمّ دوره اموی؛ جریر بن عطیه تمیمی شهیر به جریر (حدود 30-110ق) و همام بن غالب بن صعصعه تمیمی مشهور به فرزدق (20- 110ق) میپردازد و معانی و تفاسیر آن را از نظر، لغوی، بلاغی، اعتقادی و تاریخی توضیح میدهد. پژوهشگران معاصر، محمد ابراهیم حور و ولید محمود خالص این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزنده بر آن افزودهاند.
| شرح نقائض جرير و الفرزدق | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابوعبیده، معمر بن مثنی (نويسنده)
حور، محمد ابراهیم (محقق) خالص، ولید محمود (محقق) |
| ناشر | Crossway Books; Stated 1st Printing edition ** المجمع الثقافي |
| مکان نشر | امارات - ابوظبی |
| سال نشر | 1998م |
| چاپ | 2 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | /الف2ح4 3267 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- محققان با تأکید بر آنکه گفتن نام جریر و فرزدق، اصطلاح «نقائض» را به ذهنها متبادر میکند، افزودهاند: «نقائض» هرچند شاخهای از هجاء است ولی 3 ویژگی الزامی دارد:
- «نقائض» باید بین دو شاعری باشد که به شکل متقابل همدیگر را هجو کنند و هجو یکطرفه کافی نیست.
- دو قصیده متقابل، از نظر بحر و حروف روی باید یکسان باشند.
- هر یک از این دو شاعر باید در قصیدهاش ناظر به قصیده دیگری باشد و معانی و مقاصد او را نقض و ردّ کند. [۱]
- با مطالعه مطالب اثر حاضر، روشن میشود که ابوعبیده توضیحاتش را در قالب شرح گسسته (غیرمزجی) بیان کرده یعنی نخست، بیت یا ابیاتی از جریر یا فرزدق آورده و آنگاه به شرح ادبی و تاریخی آن پرداخته است.
- توضیحات محققان درباره ضرورت تصحیح این کتاب، مفصل است و خلاصهاش این است که چاپ قبلی که آنتونی اشلی بیفان (بیون) آن را تصحیح کرده، هرچند ارزشمند است ولی اشتباهات و نواقصی دارد که تحقیق و تصحیح مجدد را الزامی ساخت. [۲]
ساختار و محتوا
- این اثر در 3 جلد منتشر شده است و فصلبندی ندارد.
نمونه مباحث
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.