منتخب الآثار من بحار الأنوار

منتخب الآثار من بحار الأنوار
پدیدآوران	مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (نويسنده) جماعة من الفضلاء (سایر) مکارم شیرازی، ناصر (مقدمه‌نويس)
ناشر	دار النشر الإمام علي بن أبي طالب (عليه‌السلام)
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	13سده - 1392ش - 1394ش - 1434ق - 1437ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	12
کد کنگره	/م3 ب3018 136 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

منتخب الآثار من بحار الانوار ، گزیده آثار و روایات کتاب شریف بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام تألیف علامه محمدباقر مجلسی (1037- 1110ق) است که توسط آیت‌الله مکارم شیرازی (متولد 1305ش) و جمعی از محققین تلخیص و در دوازده مجلد منتشر شده است.

ساختار کتاب

کتاب مشتمل بر نص 10052 روایت با ذکر سند است که در ذیل برخی از آنها تحت عنوان «بیان» شرح و توضیحاتی به قلم آیت‌الله مجلسی ذکر شده است. در ذیل صفحات نیز معانی الفاظ و واژگان دشوار و برخی توضیحات آیت‌الله مکارم با عنوان «نقول» و نیز آدرس آیات و روایات ذکر شده است.

گزارش محتوا

جلد اول: کتاب عقل و علم و جهل. جلد دوم: کتاب توحید. جلد سوم و چهارم: کتاب عدل و معاد و آنچه مرتبط و پیرامون آن است. جلد پنجم: احتجاجات. جلد ششم: کتاب نبوت. جلد هفتم: ابواب قصص موسی(ع) و هارون(ع)، سلیمان(ع) و داود(ع)، عیسی(ع) و حضرت مریم(س). جلد هشتم تا یازدهم: باب آفرینش و بشارت نبوت پیامبر(ص) و تاریخ ولادت و بعثت تا هجرت به مدینه، اولاد و ازواج و اصحاب آنحضرت، وصیت و ارتحال آنحضرت. جلد دوازدهم: امامت و آیات نازل شده در فضیلت ائمه اطهار(ع).

1. سابقه تلخیص بحارالانوار: نکته شایان توجه این است که تلخیص «بحارالانوار» یا بخشی از آن، امر جدیدی نیست. آنچه در جلد «صفر» کتاب آمده است این است که «نُه نفر از علمای پیشین چنین کاری را انجام داده‌اند». از جمله آنها، عالم ربانی بزرگ، شیخ محمدرضا تبریزی است که «الجامع بین البحار و الوافی» را در هفت جلد نوشت. اما متأسفانه، او بسیاری از توضیحات علامه درباره روایات مبهم یا بسیاری از خود روایات را حذف کرده بود.

ویژگی‌های کتاب

1. حذف معجزات و کراماتی که مورد ابتلای مردم نیست: بحارالأنوار کتاب گسترده‌ای است و یک روایت خاص ممکن است دو بار یا چند بار و در مناسبت‌های مختلف در فصول متعدد تکرار شود؛ بنابراین، این تلخیص، از ذکر مطالب تکراری در هر باب پرهیز کرده است. علاوه بر این، علامه مجلسی برخی روایات را که دارای مفهوم واحدی بودند، از کتب مختلف و به‌صورت گسترده نقل کرده است؛ این امر با فرضی که برای پروژه خود ترسیم کرده بود، هماهنگ بوده است، اما ازآنجاکه هدف در اینجا کوچک‌کردن حجم کتاب بوده تا استفاده از آن را برای همه پژوهشگران آسان کنیم، از ذکر تمام روایاتی که مضمون واحدی داشته صرف‌نظر کرده و تنها یک یا چند مورد از آنها در این زمینه ذکر شده است. همچنین باتوجه‌به اینکه هدف، تمرکز بر تلخیص کتاب بوده، از ذکر روایات و اخباری که خارج از ابتلای همه هستند خودداری شده است.
2. نظم کتاب: باوجود نظمی که کتاب «بحارالأنوار» از آن برخوردار است، نیاز به نظم بیشتر و توسعه‌یافته‌تری بر اساس اصول مدرن وجود دارد؛ بنابراین در این تلخیص سعی شده است که آن را منظم‌تر و دقیق‌تر ارائه کنند.
3. توضیح پاورقی‌ها: برخی از روایات بحارالانوار مبهم هستند و علامه مجلسی در بسیاری از مواضع، آنها را از طریق شرحی جذاب و جامع توضیح داده است. شرح‌های او غالباً با کلمه «بیان» عنوان می‌شود؛ اما در مواضع دیگری - به دلایل نامعلومی – از شرح و توضیح چشم‌پوشی کرده است. نویسنده تلاش کرده چنین مواردی را روشن سازد؛ گاهی با اتکا بر حواشی گروهی از محققان و گاهی نیز خود تحت عنوان «نقول» تلاش کرده ابهام را از روایت برطرف نماید. ‏
4. شرح و تحقیق:
   1. اعراب‌گذاری احادیث: اعراب‌گذاری و ترکیب نحوی تمامی احادیث کتاب طبق منابع مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی «نور» پس از بازبینی کامل انجام شده است.
   2. تنظیم متن و شماره‌گذاری: علاوه بر تنظیم متن (قراردادن علائم اعرابی)، شماره‌گذاری کامل، باهدف تصحیح قرائت روایات و تسهیل درک معانی آنها به‌خوبی صورت‌گرفته است.
   3. اختلاف روایات در پاورقی: در جاهایی که اختلاف روایات اندک اما تأثیرگذار در معناست، این اختلاف را در پاورقی ذکر کرده‌ایم. در نهایت، این روشی برای آزمایش است، به‌طوری‌که پژوهشگر با ملاحظه روایات ثبت‌شده، می‌تواند دریابد که روایات باب به چه چیزی اشاره دارند و چیزی از دست او نرود.
   4. عنوان‌گذاری روایات: عنوان هر روایت یک‌بار در ابتدا به‌عنوان منبع ذکر شده است. همچنین پس از بررسی سایر منابع، دو منبع دیگر از منابع متعدد، بر اساس قدیمی‌تر بودن از جهت زمان و نزدیک‌تر بودن به متن مذکور از جهت معنا، آورده شده است.
   5. حفظ بیانات مهم: در حذف برخی بیانات یا شروح کتاب به آنچه که به معنی لطمه‌ای وارد نمی‌کند، اکتفا شده است تا به‌اختصار بیان شود و درعین‌حال توضیحات مهم و مؤثر حفظ شود.
   6. تطبیق دقیق متن روایات: با تطبیق دقیق متن روایات بر آنچه در منابع اصلی موجود است، اختلافات قابل‌توجه و تأثیرگذار در پاورقی ثبت شده است.
   7. مستندسازی نقل‌های علامه مجلسی: برای مستندسازی آنچه علامه مجلسی در مطالب نقل کرده است، منبع همراه با سند ذکر شده است.
   8. نظارت آیت‌الله مکارم شیرازی: به‌خاطر دشواری مضمون و مفهوم برخی روایات، حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی خود اقدام به توضیح و تفسیر روایت کرده و در پاورقی با عنوان «نقول» ذکر شده است.
   9. ذکر آیات و نکات علمی: در مورد آیاتی که در ابتدای هر باب ذکر شده‌اند، نکات علمی مرتبط با هر آیه را در پاورقی، بر اساس تفسیر ارزشمند «الامثل» نوشته آیت‌الله مکارم شیرازی با تغییرات جزئی ذکر شده است.
   10. شرح واژگان دشوار: گاهی در توضیح برخی از واژگان حدیثی دشواری‌هایی وجود دارد؛ در این صورت، تفسیر این واژگان پیچیده را در پاورقی باتکیه‌بر کتب لغت با ذکر منبع آورده شده است.‏

منابع مقاله

مقدمات کتاب.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.