صحيفه سجاديه (ترجمه محمودزاده)

صحیفه سجادیه امام زین‌العابدین(ع) ، ترجمه زبور آل محمد(ص)، الصحيفة السجادية الكاملة مجموعه دعاهای امام سجاد(ع)، است. این ترجمه به قلم محسن محمودزاده به‌همراه متن ادعیه به طبع رسیده است.

صحيفه سجاديه
پدیدآوران	امام سجاد علیه‌السلام (نويسنده) محمودزاده، محسن (مترجم)
عنوان‌های دیگر	صحيفه سجاديه. فارسی - عربي
ناشر	نشر محمد
مکان نشر	ایران - ته[[]]ران
سال نشر	1388ش
چاپ	4
شابک	‎978-964-336-022-1
موضوع	دعاها
زبان	عربی - فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1388 30412ص8ع 267/1 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، صحیفه سجادیه (ابهام‌زدایی) را ببینید.

بررسی ترجمه

به جهت بررسی دقت و ویژگی‌های ترجمه محسن محمودزاده، بخشی از عبارت دعای چهاردهم صحیفه سجادیه مقایسه شده است:

• نص: يا مَنْ لَا يخْفَی عَلَيهِ أَنْبَاءُ الْمُتَظَلِّمِينَ وَ يا مَنْ لَا يحْتَاجُ فِي قَصَصِهِمْ إِلَی شَهَادَاتِ الشَّاهِدِينَ وَ يا مَنْ قَرُبَتْ نُصْرَتُهُ مِنَ الْمَظْلُومِينَ وَ يا مَنْ بَعُدَ عَوْنُهُ عَنِ الظَّالِمِينَ! قَدْ عَلِمْتَ يا إِلَهِي مَا نَالَنِي مِنْ فُلَانِ بْنِ فُلَانٍ مِمَّا حَظَرْتَ وَ انْتَهَكهُ مِنِّي مِمَّا حَجَزْتَ عَلَيهِ، بَطَراً فِي نِعْمَتِك عِنْدَهُ وَ اغْتِرَاراً بِنَكيرِك عَلَيهِ. اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ خُذْ ظَالِمِي وَ عَدُوِّي عَنْ ظُلْمِي بِقُوَّتِك وَ افْلُلْ حَدَّهُ عَنِّي بِقُدْرَتِك وَ اجْعَلْ لَهُ شُغْلًا فِي مَا يلِيهِ وَ عَجْزاً عَمَّا ينَاوِيهِ.

• ترجمه: ای آن‌که اخبار شاکیان از ظلم بر تو پنهان نیست و ای کسی که در سرگذشت آنان به گواهی شاهدان نیازی ندارد و ای آن‌که یاری‌اش به ستمدیدگان نزدیک است و ای کسی که کمکش از ستمکاران دور است! به‌راستی تو می‌‌دانی ای خدای من، از فلان بن فلان به من آن رسیده که تو از آن نهی فرموده بودی و هتک حرمتم کرده که تو آن را بر او منع نموده بودی و این در حالی است که در میان نعمتت طغیان می‌کند و به کیفرت بی‌اعتناست. بارخدایا بر محمد و آلش درود فرست و به قدرت خود ستم‌کننده و دشمنم را از ظلم بر من بازدار و به توانایی خود تیزی دشمنی‌اش از من بشکن و برایش کاری که درخور اوست و ناتوانی از آنچه در برابرش قرار گرفته، مقرر فرما‏.

ویژگی‌ها

• تحت‌اللفظی بودن: ترجمه محمودزاده تا حد زیادی تحت‌اللفظی است و ساختار جملات عربی را حفظ کرده است؛ مثلاً: «يا مَنْ لَا يخْفَی عَلَيهِ أَنْبَاءُ الْمُتَظَلِّمِينَ» → «ای آن‌که اخبار شاکیان از ظلم بر تو پنهان نیست»: ترجمه کلمه‌به‌کلمه انجام شده، اما جایگاه کلمات در ترجمه رعایت شده است.

«بَطَراً فِي نِعْمَتِك عِنْدَهُ» → «در میان نعمتت طغیان می‌کند»: ترجمه دقیق است، اما می‌توانست روان‌تر باشد؛ مثلاً: درحالی‌که در نعمت تو سرکشی می‌کند.

• روانی و سلاست: ترجمه فارسی از نظر دستوری صحیح است، اما در برخی بخش‌ها به دلیل پایبندی به ساختار عربی، کمی سنگین و غیر طبیعی به نظر می‌رسد.

مثال: «وَ اغْتِرَاراً بِنَكيرِك عَلَيهِ» → «و به کیفرت بی‌اعتناست»: ترجمه دقیق است، اما عبارت «بی‌اعتنایی به کیفر تو» ممکن است روان‌تر باشد.

«وَ اجْعَلْ لَهُ شُغْلًا فِي مَا يلِيهِ» → «و برایش کاری که درخور اوست، مقرر فرما»: ترجمه تحت‌اللفظی است و می‌توانست ساده‌تر شود؛ مثلاً: «و او را به کاری که سزاوارش است، مشغول کن».

• انتقال مفاهیم و ظرافت‌های زبانی: ترجمه، مفاهیم اصلی را به‌درستی منتقل کرده، اما برخی ظرافت‌های ادبی عربی (مثل تأکیدات بلاغی) در فارسی کم‌رنگ شده‌اند.

«يا مَنْ قَرُبَتْ نُصْرَتُهُ مِنَ الْمَظْلُومِينَ» → «ای آنکه یاری‌اش به ستمدیدگان نزدیک است»: ترجمه خوب است، اما می‌شد از تعبیر ادبی‌تری، مانند: «ای که دست یاری‌ات به مظلومان نزدیک است»، استفاده کرد.

«وَ افْلُلْ حَدَّهُ عَنِّي» → «و تیزی دشمنی‌اش از من بشکن»: ترجمه دقیق است، اما «و شمشیرش را بر من کند کن»، می‌توانست تصویر ادبی بهتری را ارائه دهد.

• حفظ سبک ادبی: متن عربی، دارای سبکی ادبی و مملو از خطاب‌های مذهبی و التماس‌های عاطفی است. ترجمه فارسی، این سبک را تا حدی حفظ کرده، اما در برخی جاها لحن آن کمی خشک شده است.

مثال: «قَدْ عَلِمْتَ يا إِلَهِي» → «به‌راستی تو می‌دانی ای خدای من»: خوب است، اما «پروردگارا، تو خود می‌دانی» می‌توانست حس دعاگونه‌تری داشته باشد.

• نتیجه‌گیری: ترجمه موجود از نظر دقت و امانت‌داری خوب است، اما در برخی بخش‌ها می‌توانست روان‌تر و طبیعی‌تر باشد. با کمی بازنویسی و توجه بیشتر به سبک ادبی فارسی، می‌توان به ترجمه‌ای رسید که هم دقیق باشد و هم زیبا.

منابع مقاله

متن کتاب.