مسند الحبري: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'علیهم السلام' به 'علیهمالسلام') |
||
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = مؤسسة آل البیت ( | | ناشر = مؤسسة آل البیت (علیهمالسلام) لإحیاء التراث | ||
| مکان نشر = لبنان - بیروت | | مکان نشر = لبنان - بیروت | ||
| سال نشر = 1432ق - 2011م | | سال نشر = 1432ق - 2011م | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''مسند الحبري'''، اثر [[حسین بن حکم بن مسلم حبری کوفی]] (متوفی ٢81 یا 286ق)، مجموعهای از ۶۱ حدیث و اثر است که مؤلف آنها را روایت کرده است و بیشتر شامل فضایل و روایات تاریخی مربوط به اهلبیت(ع) است. | '''مسند الحبري'''، اثر [[حسین بن حکم|حسین بن حکم بن مسلم حبری کوفی]] (متوفی ٢81 یا 286ق)، مجموعهای از ۶۱ حدیث و اثر است که مؤلف آنها را روایت کرده است و بیشتر شامل فضایل و روایات تاریخی مربوط به اهلبیت(ع) است. | ||
مجموع روایات و آثاری که محقق، سید | مجموع روایات و آثاری که محقق، [[حسینی جلالی، سید محمدرضا|سید محمدرضا حسینی جلالی]]، از [[حسین بن حکم|حسین بن حکم حبری]] شناسایی و گردآوری کرده است، ۱۶۱ حدیث است که شامل دو بخش عمده میشود: | ||
# ۱۰۰ حدیث از این مجموعه، مربوط به تفسیر آیات قرآن کریم است که در کتاب | # ۱۰۰ حدیث از این مجموعه، مربوط به تفسیر آیات قرآن کریم است که در کتاب «[[تفسير الحبري]]» (که توسط همین محقق تحقیق شده) گردآوری شده است. اکثر این روایات، مربوط به آیات نازلشده در شأن اهلبیت(ع) است. | ||
# ۶۱ حدیث باقیمانده، مجموعهای است که در این کتاب (مسند الحبري) گردآوری شده است. این احادیث نیز اغلب، شامل فضایل و روایات تاریخی مربوط به اهلبیت(ع) است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص10-9</ref>. | # ۶۱ حدیث باقیمانده، مجموعهای است که در این کتاب (مسند الحبري) گردآوری شده است. این احادیث نیز اغلب، شامل فضایل و روایات تاریخی مربوط به اهلبیت(ع) است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص10-9</ref>. | ||
==انگیزه نگارش== | ==انگیزه نگارش== | ||
این رویکرد تألیفی، همسو با سنت رایج در قرن سوم هجری بوده که دوران شکوفایی و تألیف کتب «مسند» بشمار میآمد. | این رویکرد تألیفی، همسو با سنت رایج در قرن سوم هجری بوده که دوران شکوفایی و تألیف کتب «مسند» بشمار میآمد. | ||
انگیزه نگارش این اثر توسط مؤلف، گردآوری و ثبت احادیثی است که او از شیوخ خود روایت کرده است. هدف از تألیف اینگونه «مسانید» در آن دوران، حفظ روایات شفاهی و فراهم آوردن یک مجموعه کامل از روایات یک راوی خاص (صحابی یا تابعی) بود<ref>ر.ک: همان، ص16-15</ref>. | انگیزه نگارش این اثر توسط مؤلف، گردآوری و ثبت احادیثی است که او از شیوخ خود روایت کرده است. هدف از تألیف اینگونه «مسانید» در آن دوران، حفظ روایات شفاهی و فراهم آوردن یک مجموعه کامل از روایات یک راوی خاص (صحابی یا تابعی) بود<ref>ر.ک: همان، ص16-15</ref>. | ||
انگیزه محقق این اثر، سید محمدرضا حسینی | |||
انگیزه محقق این اثر، [[حسینی جلالی، سید محمدرضا|سید محمدرضا حسینی جلالی]]، نیز تکمیل تحقیقات پیشین خود در گردآوری و بازنشر روایات حبری، بهویژه احادیث اهلبیت(ع)، از منابع مختلف بوده است تا سهم علمی او در میراث حدیثی بیشتر نمایان شود<ref>ر.ک: همان، ص10-9</ref>. | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۳: | ||
==سبک نگارش== | ==سبک نگارش== | ||
سبک نگارش کتاب، سبک معمول و متداول در مجموعههای حدیثی اولیه (مسانید) است. ویژگیهای اصلی آن عبارت است از: | سبک نگارش کتاب، سبک معمول و متداول در مجموعههای حدیثی اولیه (مسانید) است. ویژگیهای اصلی آن عبارت است از: | ||
◦ تأکید بر اسناد (سلسله راویان): هر حدیث با سلسله کامل راویانش ذکر میشود که از مؤلف تا منبع اصلی (پیامبر یا صحابه) امتداد دارد، که از ویژگیهای اصلی کتب مسانید است<ref>ر.ک: همان، ص20 و 15</ref>. | ◦ تأکید بر اسناد (سلسله راویان): هر حدیث با سلسله کامل راویانش ذکر میشود که از مؤلف تا منبع اصلی (پیامبر یا صحابه) امتداد دارد، که از ویژگیهای اصلی کتب مسانید است<ref>ر.ک: همان، ص20 و 15</ref>. | ||
◦ جمعآوری روایات مستقیم: این کتاب عمدتاً شامل روایات (احادیث و آثار) مستقیمی است که مؤلف از اساتید خود نقل کرده است. | ◦ جمعآوری روایات مستقیم: این کتاب عمدتاً شامل روایات (احادیث و آثار) مستقیمی است که مؤلف از اساتید خود نقل کرده است. | ||
◦ حداقل تفسیر و توضیح مؤلف: تمرکز اصلی بر ارائه خود روایات است و تفسیر یا توضیح صریح کمی از سوی مؤلف در متن اصلی کتاب وجود دارد [این ویژگی در کتب مسانید رایج است و در این اثر نیز مشاهده میشود]. | ◦ حداقل تفسیر و توضیح مؤلف: تمرکز اصلی بر ارائه خود روایات است و تفسیر یا توضیح صریح کمی از سوی مؤلف در متن اصلی کتاب وجود دارد [این ویژگی در کتب مسانید رایج است و در این اثر نیز مشاهده میشود]. | ||
◦ دربرگیرنده درجات مختلف حدیث: این مجموعه، شامل احادیثی با درجات صحت متفاوت است که نشاندهنده رویکرد جامعنگر در جمعآوری حدیث در آن دوره است. | ◦ دربرگیرنده درجات مختلف حدیث: این مجموعه، شامل احادیثی با درجات صحت متفاوت است که نشاندهنده رویکرد جامعنگر در جمعآوری حدیث در آن دوره است. | ||
==اهمیت کتاب== | ==اهمیت کتاب== | ||
تمرکز قابل توجه روایات این کتاب، بر فضایل اهلبیت(ع)<ref>ر.ک: همان، ص9</ref> و آغاز شدن آن با احادیث امام علی(ع)<ref>ر.ک: متن کتاب، ص28</ref>، این اثر را به منبعی خاص و ارزشمند برای پژوهش در زمینه فضایل و جایگاه اهلبیت(ع) در احادیث اولیه تبدیل کرده است. | تمرکز قابل توجه روایات این کتاب، بر فضایل اهلبیت(ع)<ref>ر.ک: همان، ص9</ref> و آغاز شدن آن با احادیث [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]]<ref>ر.ک: متن کتاب، ص28</ref>، این اثر را به منبعی خاص و ارزشمند برای پژوهش در زمینه فضایل و جایگاه اهلبیت(ع) در احادیث اولیه تبدیل کرده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محتوای بخشهای اصلی کتاب: | محتوای بخشهای اصلی کتاب: | ||
# روایات مربوط به امام علی(ع) و اهلبیت(ع): کتاب با روایات مربوط به امام علی (ع) آغاز میشود که بخش قابل توجهی از آن را تشکیل میدهد. این روایات، شامل فضایل، مناقب و آموزههای منتسب به ایشان است<ref>ر.ک: همان، ص28</ref>، پس از آن، روایات از سایر اعضای برجسته اهلبیت(ع)، مانند فاطمه زهرا(س)<ref>ر.ک: همان، ص49</ref>، امام حسن(ع)<ref>ر.ک: همان، ص51</ref>، امام زینالعابدین(ع) <ref>ر.ک: همان، ص52</ref>، امام باقر(ع) <ref>ر.ک: همان، ص54</ref>، امام صادق(ع)<ref>ر.ک: همان، ص57</ref>، امام جواد(ع)<ref>ر.ک: همان، ص59</ref>، زید بن علی(ع)<ref>ر.ک: همان، ص60</ref> و فاطمه بنت علی<ref>ر.ک: همان، ص61</ref>، ارائه میشود. | # روایات مربوط به [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] و اهلبیت(ع): کتاب با روایات مربوط به [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] آغاز میشود که بخش قابل توجهی از آن را تشکیل میدهد. این روایات، شامل فضایل، مناقب و آموزههای منتسب به ایشان است<ref>ر.ک: همان، ص28</ref>، پس از آن، روایات از سایر اعضای برجسته اهلبیت(ع)، مانند فاطمه زهرا(س)<ref>ر.ک: همان، ص49</ref>، [[امام حسن علیهالسلام|امام حسن(ع)]]<ref>ر.ک: همان، ص51</ref>، [[امام سجاد علیهالسلام|امام زینالعابدین(ع)]] <ref>ر.ک: همان، ص52</ref>، [[امام محمد باقر علیهالسلام|امام باقر(ع)]] <ref>ر.ک: همان، ص54</ref>، [[امام جعفر صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]]<ref>ر.ک: همان، ص57</ref>، امام جواد(ع)<ref>ر.ک: همان، ص59</ref>، [[زید بن علی بن الحسین(ع)|زید بن علی(ع)]]<ref>ر.ک: همان، ص60</ref> و فاطمه بنت علی<ref>ر.ک: همان، ص61</ref>، ارائه میشود. | ||
# روایات از سایر صحابه: بخشهای بعدی کتاب به احادیث روایتشده از صحابه برجسته دیگر، مانند: انس بن مالک<ref>ر.ک: همان، ص63</ref>، ثوبان <ref>ر.ک: همان، ص71</ref>، جابر بن عبدالله <ref>ر.ک: همان، ص72</ref>، حذیفه <ref>ر.ک: همان، ص76</ref>، سلمان فارسی<ref>ر.ک: همان، ص81</ref>، ابوذر<ref>ر.ک: همان، ص93</ref> و ابوسعید خدری<ref>ر.ک: همان، ص96</ref>، اختصاص دارد. | # روایات از سایر صحابه: بخشهای بعدی کتاب به احادیث روایتشده از صحابه برجسته دیگر، مانند: انس بن مالک<ref>ر.ک: همان، ص63</ref>، ثوبان <ref>ر.ک: همان، ص71</ref>، جابر بن عبدالله <ref>ر.ک: همان، ص72</ref>، حذیفه <ref>ر.ک: همان، ص76</ref>، سلمان فارسی<ref>ر.ک: همان، ص81</ref>، ابوذر<ref>ر.ک: همان، ص93</ref> و ابوسعید خدری<ref>ر.ک: همان، ص96</ref>، اختصاص دارد. | ||
# ادعیه (دعاها): این مجموعه، شامل برخی ادعیه منسوب به امام علی(ع) است که در صفحات پایانی بخش مربوط به ایشان قرار گرفته و ارزش معنوی و روایی کتاب را افزون کرده است<ref>ر.ک: همان، ص37</ref>. | # ادعیه (دعاها): این مجموعه، شامل برخی ادعیه منسوب به [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] است که در صفحات پایانی بخش مربوط به ایشان قرار گرفته و ارزش معنوی و روایی کتاب را افزون کرده است<ref>ر.ک: همان، ص37</ref>. | ||
# روایات از ابونعیم و ابوالفرج اصفهانی: در بخشهایی از کتاب، روایات منتخب از آثار دیگر محدثین، همچون: ابونعیم<ref>ر.ک: همان، ص102</ref> و ابوالفرج اصفهانی<ref>ر.ک: همان، ص106</ref>، نیز درج شده است. | # روایات از [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم]] و [[ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین|ابوالفرج اصفهانی]]: در بخشهایی از کتاب، روایات منتخب از آثار دیگر محدثین، همچون: [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم]]<ref>ر.ک: همان، ص102</ref> و [[ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین|ابوالفرج اصفهانی]]<ref>ر.ک: همان، ص106</ref>، نیز درج شده است. | ||
ویژگیهای منحصربهفرد کتاب: | ویژگیهای منحصربهفرد کتاب: | ||
| خط ۶۹: | خط ۷۵: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:حدیث]] | ||
[[رده: متون احادیث]] | |||
[[رده:احادیث اهل سنت]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 مرداد 1404]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ تیر 1404 توسط فریدون سبحانی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ تیر 1404 توسط فریدون سبحانی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ تیر 1404 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ تیر 1404 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۵:۰۷
مسند الحبري، اثر حسین بن حکم بن مسلم حبری کوفی (متوفی ٢81 یا 286ق)، مجموعهای از ۶۱ حدیث و اثر است که مؤلف آنها را روایت کرده است و بیشتر شامل فضایل و روایات تاریخی مربوط به اهلبیت(ع) است.
| مسند الحبري | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسین بن حکم (نويسنده) حسینی جلالی، محمدرضا (مصحح) |
| ناشر | مؤسسة آل البیت (علیهمالسلام) لإحیاء التراث |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1432ق - 2011م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ح5م5 120 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مجموع روایات و آثاری که محقق، سید محمدرضا حسینی جلالی، از حسین بن حکم حبری شناسایی و گردآوری کرده است، ۱۶۱ حدیث است که شامل دو بخش عمده میشود:
- ۱۰۰ حدیث از این مجموعه، مربوط به تفسیر آیات قرآن کریم است که در کتاب «تفسير الحبري» (که توسط همین محقق تحقیق شده) گردآوری شده است. اکثر این روایات، مربوط به آیات نازلشده در شأن اهلبیت(ع) است.
- ۶۱ حدیث باقیمانده، مجموعهای است که در این کتاب (مسند الحبري) گردآوری شده است. این احادیث نیز اغلب، شامل فضایل و روایات تاریخی مربوط به اهلبیت(ع) است[۱].
انگیزه نگارش
این رویکرد تألیفی، همسو با سنت رایج در قرن سوم هجری بوده که دوران شکوفایی و تألیف کتب «مسند» بشمار میآمد.
انگیزه نگارش این اثر توسط مؤلف، گردآوری و ثبت احادیثی است که او از شیوخ خود روایت کرده است. هدف از تألیف اینگونه «مسانید» در آن دوران، حفظ روایات شفاهی و فراهم آوردن یک مجموعه کامل از روایات یک راوی خاص (صحابی یا تابعی) بود[۲].
انگیزه محقق این اثر، سید محمدرضا حسینی جلالی، نیز تکمیل تحقیقات پیشین خود در گردآوری و بازنشر روایات حبری، بهویژه احادیث اهلبیت(ع)، از منابع مختلف بوده است تا سهم علمی او در میراث حدیثی بیشتر نمایان شود[۳].
ساختار
«مسند الحبري»، یک جلد است و احادیث آن بر اساس نام صحابیای که حدیث از طریق او روایت شده است، تنظیم گردیده است؛ ابتدا احادیثی که از اهلبیت(ع) روایت شده و سپس روایات سایر صحابه و بعد از آن احادیث تابعین و سپس احادیث و اخبار غیر مسند، ذکر شده است[۴].
سبک نگارش
سبک نگارش کتاب، سبک معمول و متداول در مجموعههای حدیثی اولیه (مسانید) است. ویژگیهای اصلی آن عبارت است از:
◦ تأکید بر اسناد (سلسله راویان): هر حدیث با سلسله کامل راویانش ذکر میشود که از مؤلف تا منبع اصلی (پیامبر یا صحابه) امتداد دارد، که از ویژگیهای اصلی کتب مسانید است[۵].
◦ جمعآوری روایات مستقیم: این کتاب عمدتاً شامل روایات (احادیث و آثار) مستقیمی است که مؤلف از اساتید خود نقل کرده است.
◦ حداقل تفسیر و توضیح مؤلف: تمرکز اصلی بر ارائه خود روایات است و تفسیر یا توضیح صریح کمی از سوی مؤلف در متن اصلی کتاب وجود دارد [این ویژگی در کتب مسانید رایج است و در این اثر نیز مشاهده میشود].
◦ دربرگیرنده درجات مختلف حدیث: این مجموعه، شامل احادیثی با درجات صحت متفاوت است که نشاندهنده رویکرد جامعنگر در جمعآوری حدیث در آن دوره است.
اهمیت کتاب
تمرکز قابل توجه روایات این کتاب، بر فضایل اهلبیت(ع)[۶] و آغاز شدن آن با احادیث امام علی(ع)[۷]، این اثر را به منبعی خاص و ارزشمند برای پژوهش در زمینه فضایل و جایگاه اهلبیت(ع) در احادیث اولیه تبدیل کرده است.
گزارش محتوا
محتوای بخشهای اصلی کتاب:
- روایات مربوط به امام علی(ع) و اهلبیت(ع): کتاب با روایات مربوط به امام علی(ع) آغاز میشود که بخش قابل توجهی از آن را تشکیل میدهد. این روایات، شامل فضایل، مناقب و آموزههای منتسب به ایشان است[۸]، پس از آن، روایات از سایر اعضای برجسته اهلبیت(ع)، مانند فاطمه زهرا(س)[۹]، امام حسن(ع)[۱۰]، امام زینالعابدین(ع) [۱۱]، امام باقر(ع) [۱۲]، امام صادق(ع)[۱۳]، امام جواد(ع)[۱۴]، زید بن علی(ع)[۱۵] و فاطمه بنت علی[۱۶]، ارائه میشود.
- روایات از سایر صحابه: بخشهای بعدی کتاب به احادیث روایتشده از صحابه برجسته دیگر، مانند: انس بن مالک[۱۷]، ثوبان [۱۸]، جابر بن عبدالله [۱۹]، حذیفه [۲۰]، سلمان فارسی[۲۱]، ابوذر[۲۲] و ابوسعید خدری[۲۳]، اختصاص دارد.
- ادعیه (دعاها): این مجموعه، شامل برخی ادعیه منسوب به امام علی(ع) است که در صفحات پایانی بخش مربوط به ایشان قرار گرفته و ارزش معنوی و روایی کتاب را افزون کرده است[۲۴].
- روایات از ابونعیم و ابوالفرج اصفهانی: در بخشهایی از کتاب، روایات منتخب از آثار دیگر محدثین، همچون: ابونعیم[۲۵] و ابوالفرج اصفهانی[۲۶]، نیز درج شده است.
ویژگیهای منحصربهفرد کتاب:
▪ شواهد و متابعات حدیثی: محقق کتاب، تلاش کرده تا برای روایات موجود در این اثر، شواهد و متابعات (روایات مشابه با سندهای دیگر) را نیز از منابع معتبر دیگر گردآوری کند که به غنای علمی و ارزشمندی آن میافزاید[۲۷].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.
وابستهها
- ↑ ر.ک: مقدمه محقق، ص10-9
- ↑ ر.ک: همان، ص16-15
- ↑ ر.ک: همان، ص10-9
- ↑ ر.ک: همان، ص20
- ↑ ر.ک: همان، ص20 و 15
- ↑ ر.ک: همان، ص9
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص28
- ↑ ر.ک: همان، ص28
- ↑ ر.ک: همان، ص49
- ↑ ر.ک: همان، ص51
- ↑ ر.ک: همان، ص52
- ↑ ر.ک: همان، ص54
- ↑ ر.ک: همان، ص57
- ↑ ر.ک: همان، ص59
- ↑ ر.ک: همان، ص60
- ↑ ر.ک: همان، ص61
- ↑ ر.ک: همان، ص63
- ↑ ر.ک: همان، ص71
- ↑ ر.ک: همان، ص72
- ↑ ر.ک: همان، ص76
- ↑ ر.ک: همان، ص81
- ↑ ر.ک: همان، ص93
- ↑ ر.ک: همان، ص96
- ↑ ر.ک: همان، ص37
- ↑ ر.ک: همان، ص102
- ↑ ر.ک: همان، ص106
- ↑ ر.ک: مقدمه محقق، ص20