خمس رسائل (ثعالبی، جاحظ و...): تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '( ' به '(') |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ثعالبی، عبدالملک بن محمد]] (نويسنده) | [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد]] (نويسنده) | ||
[[جاحظ، عمرو بن بحر ]] (نویسنده) | [[جاحظ، عمرو بن بحر]] (نویسنده) | ||
[[رخجی، علی بن حسین ]] ( نویسنده) | [[رخجی، علی بن حسین]] (نویسنده) | ||
[[مفضل بن سلمه]] ( نویسنده) | [[مفضل بن سلمه]] (نویسنده) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''خمس رسائل'''، پنج رساله عربی از ثعالبی(متوفی 429ق)، جاحظ(متوفی 256ق)، علی بن حسین بن حسن رخجی (قرن 5ق) و مفضل بن سلمه (متوفی حدود 290ق) در سخنان حکمتآمیز و لطایف و نوادر و معانی عبارات و امثال | '''خمس رسائل'''، پنج رساله عربی از [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ثعالبی]](متوفی 429ق)، [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]](متوفی 256ق)، [[رخجی، علی بن حسین|علی بن حسین بن حسن رخجی]] (قرن 5ق) و [[مفضل بن سلمة، ابوطالب|مفضل بن سلمه]] (متوفی حدود 290ق) در سخنان حکمتآمیز و لطایف و نوادر و معانی عبارات و امثال محاورهای. | ||
*الإیجاز و الإعجاز: ابومنصور ثعالبی نیشابوری (350 -429ق)، در ده باب منتخبی از سخنان نبی اکرم(ص)، خلفای راشدین، صحابه و تابعین، همچنین ملوک جاهلیت و اسلام و نیز سخنان لطیف فلاسفه و حکما و زهاد و مانند آن را گردآورده است. | *الإیجاز و الإعجاز: [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ابومنصور ثعالبی نیشابوری]] (350 -429ق)، در ده باب منتخبی از سخنان نبی اکرم(ص)، خلفای راشدین، صحابه و تابعین، همچنین ملوک جاهلیت و اسلام و نیز سخنان لطیف فلاسفه و حکما و زهاد و مانند آن را گردآورده است. | ||
شیوه نویسنده در ابواب، مختلف است؛ بهعنوانمثال در باب دوم بدین صورت است که سخنان و لطائف هر باب در ضمن فصلهایی ارائه شده است؛ بهعنوانمثال در فصل جوامع کلام نبی(ص) فصلی به تشبیهات و تمثیلات و یا فصلی به استعارات در کلام آن حضرت اختصاصیافته است. یا اینکه در باب پنجم که به شاهکارهای ملوک اسلام و امرای آن اختصاص دارد نام آن شخصیت ذکر شده و سپس سخن برجستهای از او ذکر شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص6 و 16</ref> | شیوه نویسنده در ابواب، مختلف است؛ بهعنوانمثال در باب دوم بدین صورت است که سخنان و لطائف هر باب در ضمن فصلهایی ارائه شده است؛ بهعنوانمثال در فصل جوامع کلام نبی(ص) فصلی به تشبیهات و تمثیلات و یا فصلی به استعارات در کلام آن حضرت اختصاصیافته است. یا اینکه در باب پنجم که به شاهکارهای ملوک اسلام و امرای آن اختصاص دارد نام آن شخصیت ذکر شده و سپس سخن برجستهای از او ذکر شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص6 و 16</ref> | ||
*برد الاکباد، فی الاعداد: نوشته ابومنصور ثعالبی نیشابوری (350 -429ق)؛ غرر کلام و درر و لطائف و نوادر و حکم و مواعظ در رابطه با اعداد دو تا ده را در ضمن پنج باب گردآوری کرده است. به عنوان مثال در لطائف عدد سه از بزرگمهر نقل شده است: از او پرسیده شد از چه مردمی باید پرهیز کرد؟ گفت: از دشمن جاهل، دوست خائن و والی نادان.<ref>ر.ک: همان، ص118</ref> | *برد الاکباد، فی الاعداد: نوشته [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ابومنصور ثعالبی نیشابوری]] (350 -429ق)؛ غرر کلام و درر و لطائف و نوادر و حکم و مواعظ در رابطه با اعداد دو تا ده را در ضمن پنج باب گردآوری کرده است. به عنوان مثال در لطائف عدد سه از بزرگمهر نقل شده است: از او پرسیده شد از چه مردمی باید پرهیز کرد؟ گفت: از دشمن جاهل، دوست خائن و والی نادان.<ref>ر.ک: همان، ص118</ref> | ||
*احاسن المحاسن»: ابوالحسن علی بن حسین بن حسن رخجی (قرن 5ق) در هشت باب موضوعات عقل، زهد، بیان و نطق، ادب نفس، مکارم اخلاق، حسن سیره، حسن سیاست و بلاغت را مطرح کرده است<ref>ر.ک: همان، ص147</ref> و پس از خطبه به این عبارت آغاز شده است: | *احاسن المحاسن»: [[رخجی، علی بن حسین|ابوالحسن علی بن حسین بن حسن رخجی]] (قرن 5ق) در هشت باب موضوعات عقل، زهد، بیان و نطق، ادب نفس، مکارم اخلاق، حسن سیره، حسن سیاست و بلاغت را مطرح کرده است<ref>ر.ک: همان، ص147</ref> و پس از خطبه به این عبارت آغاز شده است: «و حدثنی والدی الحسین بن الحسن الرخجی رحمه الله: قال افلاطون بالعدل ثبات الاشیاء و بالجور زوالها ...».<ref>ر.ک: همان، ص145</ref> | ||
در باب مکارمالاخلاق، حکمتهای فراوانی بدون اشاره به گوینده آن ذکر شده است؛ بهعنوانمثال: «کسی که دیانتش نیکو باشد، امانتدار خواهد بود؛ چراکه دیانت او را در برابر محارم شکیبا و به مکارم ترغیب خواهد کرد». <ref>ر.ک: همان، ص159</ref> | در باب مکارمالاخلاق، حکمتهای فراوانی بدون اشاره به گوینده آن ذکر شده است؛ بهعنوانمثال: «کسی که دیانتش نیکو باشد، امانتدار خواهد بود؛ چراکه دیانت او را در برابر محارم شکیبا و به مکارم ترغیب خواهد کرد». <ref>ر.ک: همان، ص159</ref> | ||
*منتخبات [[البيان و التبيين]]: گزیده کتاب [[جاحظ، عمرو بن بحر|عمرو بن بحر جاحظ بصری]] (متوفی 255/ 256ق) است. در بخشی از آن میخوانیم: «ابوالبرکات کاتب محمد بن حسن مرا خبر دارد که از فارسی پرسیدند بلاغت چیست؟ گفت: تشخیص فصل از وصل، و همین سؤال را از یونانی پرسیدند، در پاسخ گفت: موجزگویی نیکو به هنگام بداهه».<ref>ر.ک: همان، ص181</ref> | |||
*غایه الارب (فی معانی ما یجری علی السن العامه فی محاوراتهم و امثالهم من کلام العرب): نوشته ابوطالب مفضل بن سلمه (متوفی حدود 290ق) که در آن، معانی عبارات و امثال محاورهای در زبان عرب مطرح شده است. بهعنوانمثال در توضیح «حیاک الله و بیاک» اشاره شده که حیاک مشتق از تحیت است که به سه معنا برای آن اشاره و برای هر معنا شواهدی ذکر شده است.<ref>ر.ک: همان، ص232-233</ref> | *غایه الارب (فی معانی ما یجری علی السن العامه فی محاوراتهم و امثالهم من کلام العرب): نوشته [[مفضل بن سلمة، ابوطالب|ابوطالب مفضل بن سلمه]] (متوفی حدود 290ق) که در آن، معانی عبارات و امثال محاورهای در زبان عرب مطرح شده است. بهعنوانمثال در توضیح «حیاک الله و بیاک» اشاره شده که حیاک مشتق از تحیت است که به سه معنا برای آن اشاره و برای هر معنا شواهدی ذکر شده است.<ref>ر.ک: همان، ص232-233</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:زبانشناسی، علم زبان]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات عربی]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 اردیبهشت 1404]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط سید محمد رضا موسوی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط سید محمد رضا موسوی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط فریدون سبحانی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط فریدون سبحانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۲۳:۵۵
| خمس رسائل(ثعالبی، عبدالملک بن محمد) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ثعالبی، عبدالملک بن محمد (نويسنده)
جاحظ، عمرو بن بحر (نویسنده) رخجی، علی بن حسین (نویسنده) مفضل بن سلمه (نویسنده) |
| سال نشر | 1301ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ث7خ8 2544 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
خمس رسائل، پنج رساله عربی از ثعالبی(متوفی 429ق)، جاحظ(متوفی 256ق)، علی بن حسین بن حسن رخجی (قرن 5ق) و مفضل بن سلمه (متوفی حدود 290ق) در سخنان حکمتآمیز و لطایف و نوادر و معانی عبارات و امثال محاورهای.
- الإیجاز و الإعجاز: ابومنصور ثعالبی نیشابوری (350 -429ق)، در ده باب منتخبی از سخنان نبی اکرم(ص)، خلفای راشدین، صحابه و تابعین، همچنین ملوک جاهلیت و اسلام و نیز سخنان لطیف فلاسفه و حکما و زهاد و مانند آن را گردآورده است.
شیوه نویسنده در ابواب، مختلف است؛ بهعنوانمثال در باب دوم بدین صورت است که سخنان و لطائف هر باب در ضمن فصلهایی ارائه شده است؛ بهعنوانمثال در فصل جوامع کلام نبی(ص) فصلی به تشبیهات و تمثیلات و یا فصلی به استعارات در کلام آن حضرت اختصاصیافته است. یا اینکه در باب پنجم که به شاهکارهای ملوک اسلام و امرای آن اختصاص دارد نام آن شخصیت ذکر شده و سپس سخن برجستهای از او ذکر شده است.[۱]
- برد الاکباد، فی الاعداد: نوشته ابومنصور ثعالبی نیشابوری (350 -429ق)؛ غرر کلام و درر و لطائف و نوادر و حکم و مواعظ در رابطه با اعداد دو تا ده را در ضمن پنج باب گردآوری کرده است. به عنوان مثال در لطائف عدد سه از بزرگمهر نقل شده است: از او پرسیده شد از چه مردمی باید پرهیز کرد؟ گفت: از دشمن جاهل، دوست خائن و والی نادان.[۲]
- احاسن المحاسن»: ابوالحسن علی بن حسین بن حسن رخجی (قرن 5ق) در هشت باب موضوعات عقل، زهد، بیان و نطق، ادب نفس، مکارم اخلاق، حسن سیره، حسن سیاست و بلاغت را مطرح کرده است[۳] و پس از خطبه به این عبارت آغاز شده است: «و حدثنی والدی الحسین بن الحسن الرخجی رحمه الله: قال افلاطون بالعدل ثبات الاشیاء و بالجور زوالها ...».[۴]
در باب مکارمالاخلاق، حکمتهای فراوانی بدون اشاره به گوینده آن ذکر شده است؛ بهعنوانمثال: «کسی که دیانتش نیکو باشد، امانتدار خواهد بود؛ چراکه دیانت او را در برابر محارم شکیبا و به مکارم ترغیب خواهد کرد». [۵]
- منتخبات البيان و التبيين: گزیده کتاب عمرو بن بحر جاحظ بصری (متوفی 255/ 256ق) است. در بخشی از آن میخوانیم: «ابوالبرکات کاتب محمد بن حسن مرا خبر دارد که از فارسی پرسیدند بلاغت چیست؟ گفت: تشخیص فصل از وصل، و همین سؤال را از یونانی پرسیدند، در پاسخ گفت: موجزگویی نیکو به هنگام بداهه».[۶]
- غایه الارب (فی معانی ما یجری علی السن العامه فی محاوراتهم و امثالهم من کلام العرب): نوشته ابوطالب مفضل بن سلمه (متوفی حدود 290ق) که در آن، معانی عبارات و امثال محاورهای در زبان عرب مطرح شده است. بهعنوانمثال در توضیح «حیاک الله و بیاک» اشاره شده که حیاک مشتق از تحیت است که به سه معنا برای آن اشاره و برای هر معنا شواهدی ذکر شده است.[۷]
پانویس
منابع مقاله
متن کتاب.