سفرنامه‌های انگلیسی‌ها در ایران

سفرنامه‌های انگلیسی‌ها در ایران تألیف انتونی جنکینسون و دیگران، ترجمه ساسان طهماسبی؛ این کتاب مجموعه‌ای ارزشمند از سفرنامه‌های بازرگانان انگلیسی در دوره صفوی است که تصویری دقیق از اوضاع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ایران در قرن شانزدهم میلادی ارائه می‌دهد.

سفرنامه‌های انگلیسی‌ها در ایران
پدیدآوران	جنکینسون، انتونی و دیگران (نویسندگان) طهماسبي کهياني، ساسان (مترجم)
ناشر	مجمع ذخائر اسلامی و کتابخانه و موزه ملی ملک
مکان نشر	قم
سال نشر	1396
چاپ	یکم
شابک	‎978-964-988-926-9
موضوع	سفرنامه‌های انگلیسی - ایران دوره صفوی - تاریخ تجارت
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1396 7س9ط / 28 DSR

ساختار

کتاب شامل هفت سفرنامه اصلی و یک بخش پیوست است. این سفرنامه‌ها عبارتند از:

- سفرنامه آنتونی جنکینسون

- سفرنامه ریچارد چینی

- سفرنامه آرتور ادواردز

- سفرنامه ریچارد ویلز

- سفرنامه لورنس چاپمن

- سفرنامه لیونل پلامتری

- سفرنامه کریستوفر باروگ

- پیوست‌ها

گزارش کتاب

کتاب «سفرنامه‌های انگلیسی‌ها در ایران» ترجمه مجموعه‌ای از گزارش‌های بازرگانان انگلیسی است که در قرن شانزدهم میلادی به ایران سفر کردند. این سفرنامه‌ها که توسط ساسان طهماسبی به فارسی ترجمه شده‌اند، منبعی بی‌نظیر برای مطالعه تاریخ اقتصادی و اجتماعی ایران در دوره شاه طهماسب صفوی محسوب می‌شوند.

مهم‌ترین بخش کتاب به سفرنامه آنتونی جنکینسون اختصاص دارد که مفصل‌ترین و ارزشمندترین گزارش را ارائه می‌دهد. جنکینسون نه تنها به ایران، بلکه به مناطق تحت کنترل اوزبک‌ها در آسیای مرکزی نیز سفر کرد و اطلاعات منحصربه‌فردی درباره بخارا، سمرقند و اورگنج ثبت نمود. گزارش‌های او درباره عبدالله خان استاجلو و روابط ایران با روسیه از بخش‌های جالب توجه این سفرنامه است.

سفرنامه آرتور ادواردز نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ادواردز با دقت فراوان به ثبت انواع کالاهای تجاری ایران پرداخته و اطلاعات ارزشمندی درباره روابط تجاری ایران با سوریه و نقش ارمنی‌ها در تجارت ارائه می‌دهد. فرمان‌های شاه طهماسب درباره بازرگانان انگلیسی که در این سفرنامه آمده، از اسناد مهم تاریخی محسوب می‌شوند.

لورنس چاپمن در سفرنامه خود به وضعیت تجاری شهرهای مهمی مانند شیروان، اردبیل، قزوین و تبریز پرداخته است. گزارش او درباره آثار مخرب لشکرکشی‌های شاه طهماسب به منطقه گیلان از بخش‌های قابل تأمل کتاب است.

لیونل پلامتری برخلاف دیگر بازرگانان، توجه ویژه‌ای به مسائل اجتماعی و دینی داشته است. نوشته‌های او درباره جنگ‌های حیدری و نعمتی، باورهای مذهبی و سبک زندگی شاه طهماسب از بخش‌های خواندنی کتاب محسوب می‌شود.

کریستوفر باروگ در سفرنامه خود به مشکلات بازرگانان انگلیسی و دلایل ناکامی آنها در تجارت با ایران پرداخته است. گزارش‌های او درباره وضعیت عثمانی‌ها در شیروان و جنگ‌های ایران و عثمانی نیز حاوی اطلاعات ارزشمندی است.

این مجموعه به عنوان بهترین منبع برای مطالعه اقتصاد و تجارت ایران در دوره شاه طهماسب شناخته می‌شود. اگرچه هدف اصلی نویسندگان تهیه گزارش تجاری بوده، اما اطلاعات ارزشمندی درباره اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران نیز در آنها یافت می‌شود. مترجم با تیتربندی مناسب و تبدیل تاریخ‌ها به تقویم قمری، به فهم بهتر مطالب کمک کرده است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات