المسائل في الخلاف بين البصريين و البغداديین: تفاوت میان نسخهها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR81083J1.jpg | عنوان = المسائل في الخلاف بين البصريين و البغداديین | عنوانهای دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ابن سعید، ابو رشید نیسابوری (نويسنده) زیاده، معن (محقق) سید، رضوان ( محقق) |زبان | زبان = عربی | کد...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'دائرة المعارف' به 'دائرةالمعارف') |
||
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابن سعید، ابو رشید نیسابوری]] (نويسنده) | [[ابن سعید، ابو رشید نیسابوری]] (نويسنده) | ||
[[زیاده، معن ]] (محقق) | [[زیاده، معن]] (محقق) | ||
[[سید، رضوان]] ( محقق) | [[سید، رضوان]] (محقق) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =BP ۲۰۳/۴/ن۹م۵ | ||
| موضوع = | | موضوع =معتزله -- دفاعیه ها و ردیه ها,اشاعره,کلام اهل سنت | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''المسائل الخلاف بین البصریین والبغدایین''' اثر ابورشید نیشابوری معتزلی، سعید بن محمد (پیش از 345- پس از 415ق)، در تأیید مواضع بصریان و رد مواضع بغدادیان در مباحث گوناگون کلامی و بهویژه دفاع از آراء ابوهاشم جبایی و نقض نظریات ابوالقاسم بلخی در کتاب «عیون المسائل». | '''المسائل الخلاف بین البصریین والبغدایین''' اثر [[ابن سعید، ابو رشید نیسابوری|ابورشید نیشابوری معتزلی، سعید بن محمد]] (پیش از 345- پس از 415ق)، در تأیید مواضع بصریان و رد مواضع بغدادیان در مباحث گوناگون کلامی و بهویژه دفاع از آراء [[ابوهاشم جبایی]] و نقض نظریات [[کعبی، عبدالله بن احمد|ابوالقاسم بلخی]] در کتاب «عیون المسائل». | ||
یادگیری تعالیم بغدادیان از متکلمان بغدادی خراسان و اخذ تعالیم بصریان از عالمی بصری چون قاضی | یادگیری تعالیم بغدادیان از متکلمان بغدادی خراسان و اخذ تعالیم بصریان از عالمی بصری چون [[قاضی عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار]]، ابورشید را قادر ساخته است تا در این کتاب ارزشمند، به گونهای موشکافانه، اختلافات دو مکتب بصریان و بغدادیان را تبیین نماید. هرچند آثاری چون «[[اوائل المقالات]]» [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]]، متکلم امامی بغداد، پیشتر در کلام تطبیقی تألیف شده بود، ولی در زمینه کلام معتزلی، به گونهای اختصاصی، کتاب ابورشید از جایگاهی ویژه برخوردار است<ref>بخش کلام و فرق، ج5،ص486</ref>. | ||
این کتاب تنها سندی است که اختلافات داخلی مکتب معتزله را درباره مهمترین آراء فلسفی به صورتی منظم و تاریخی و با نظر به سابقه ۳۰۰ ساله مکتب معتزله، به دست ما رسانده است. با فاصله کمی از عصر | این کتاب تنها سندی است که اختلافات داخلی مکتب معتزله را درباره مهمترین آراء فلسفی به صورتی منظم و تاریخی و با نظر به سابقه ۳۰۰ ساله مکتب معتزله، به دست ما رسانده است. با فاصله کمی از عصر [[ابن سعید، ابو رشید نیسابوری|ابورشید]]، تعالیم معتزله به علت نفوذ و گسترش فلسفه یونان از یک طرف و رواج مکتب اشاعره از طرف دیگر به فراموشی سپرده شد و از اینروست که کتاب [[ابن سعید، ابو رشید نیسابوری|ابورشید]] اهمیت خاصی مییابد<ref>همان</ref>. | ||
ابورشید قصدش در این کتاب، این بوده که صرفا در مباحث مختلففیه کلامی و خاصتا در مباحث دقیق الکلام و مباحث فلسفی آن (اللطیف من علم الکلام)، تمایز میان مکتب بغدادی معتزلیان را به رهبری ابوالقاسم کعبی با بهشمیان و پیروان ابوهاشم جبایی نشان دهد و از اینرو در بسیاری از مسائل محل اختلاف، مبنای او کتاب «عیون المسائل» بلخی بوده و آنگاه نظر اصحاب خود یعنی بهشمیان را بر اساس آثار خود ایشان طرح میکند و آنگاه استدلالات طرفین را مورد بررسی قرار میدهد و میکوشد ادله بهشمیان را تقویت کند. بهویژه به دلیل اینکه او پیشتر در نیشابور و پیش از تغییر عقیده، بر مذهب معتزلیان خراسانی هوادار ابوالقاسم بلخی و بغدادیان بوده، بنابراین همه جا نظرش به کتابهای بلخی و عقاید او و یا عقاید پیروان بلخی در خراسان و آثار ایشان بوده است و گاه هم البته بسیار به تندی نسبت به معاصران بغدادی مذهب خراسانی خود میتازد؛ بهویژه که او هم از سوی آنان به دلیل تغییر مذهب کلامی محل انتقاد بوده است. اما به هر حال کتاب ابورشید در چارچوب همین مسئلهها مورد نگارش قرار گرفته و کتابش نوعی کتاب جامع از نوع کلاسیک آن در کلام معتزلی نیست<ref> انصاری، حسن</ref>. | [[ابن سعید، ابو رشید نیسابوری|ابورشید]] قصدش در این کتاب، این بوده که صرفا در مباحث مختلففیه کلامی و خاصتا در مباحث دقیق الکلام و مباحث فلسفی آن (اللطیف من علم الکلام)، تمایز میان مکتب بغدادی معتزلیان را به رهبری ابوالقاسم کعبی با بهشمیان و پیروان ابوهاشم جبایی نشان دهد و از اینرو در بسیاری از مسائل محل اختلاف، مبنای او کتاب «عیون المسائل» بلخی بوده و آنگاه نظر اصحاب خود یعنی بهشمیان را بر اساس آثار خود ایشان طرح میکند و آنگاه استدلالات طرفین را مورد بررسی قرار میدهد و میکوشد ادله بهشمیان را تقویت کند. بهویژه به دلیل اینکه او پیشتر در نیشابور و پیش از تغییر عقیده، بر مذهب معتزلیان خراسانی هوادار [[کعبی، عبدالله بن احمد|ابوالقاسم بلخی]] و بغدادیان بوده، بنابراین همه جا نظرش به کتابهای بلخی و عقاید او و یا عقاید پیروان بلخی در خراسان و آثار ایشان بوده است و گاه هم البته بسیار به تندی نسبت به معاصران بغدادی مذهب خراسانی خود میتازد؛ بهویژه که او هم از سوی آنان به دلیل تغییر مذهب کلامی محل انتقاد بوده است. اما به هر حال کتاب ابورشید در چارچوب همین مسئلهها مورد نگارش قرار گرفته و کتابش نوعی کتاب جامع از نوع کلاسیک آن در کلام معتزلی نیست<ref> انصاری، حسن</ref>. | ||
نکته قابل توجه آن که ابورشید در این اثر، صرفا به نقل آراء و ادله سلف بسنده نکرده و به عنوان متکلمی توانا، در سراسر کتاب، به ارائه استدلالات و نظریات خود نیز پرداخته است<ref>ر.ک:بخش کلام و فرق،ج5،ص485-486</ref>. | نکته قابل توجه آن که [[ابن سعید، ابو رشید نیسابوری|ابورشید]] در این اثر، صرفا به نقل آراء و ادله سلف بسنده نکرده و به عنوان متکلمی توانا، در سراسر کتاب، به ارائه استدلالات و نظریات خود نیز پرداخته است<ref>ر.ک:بخش کلام و فرق،ج5،ص485-486</ref>. | ||
نویسنده مطالب را در قالب 155 مسئله مطرح میکند سپس در آن رابطه پرسشهایی را مطرح و پاسخ میدهد. | نویسنده مطالب را در قالب 155 مسئله مطرح میکند سپس در آن رابطه پرسشهایی را مطرح و پاسخ میدهد. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# بخش کلام و فرق، | # بخش کلام و فرق، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1378. | ||
# انصاری، حسن، «مسائل کلامی در کتاب عیون المسائل حاکم جشمی»، برگرفته از سایت «بررسیهای تاریخی»، انتشار در 6 شهریور | # [https://ansari.kateban.com/post/1560 انصاری، حسن، «مسائل کلامی در کتاب عیون المسائل حاکم جشمی»، برگرفته از سایت «بررسیهای تاریخی»، انتشار در 6 شهریور 1393] | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده:کلام و عقاید]] | |||
[[رده:اسلام و علوم و عقاید جدید، تجدید حیات فکری، جنبشهای اصلاحطلبانه]] | |||
[[رده:اسلام و مسائل اجتماعی، اسلام و مسائل اقتصاد]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 اردیبهشت 1404]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ فروردین 1404 توسط عباس مکرمی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ فروردین 1404 توسط عباس مکرمی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ فروردین 1404 توسط فریدون سبحانی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ فروردین 1404 توسط فریدون سبحانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۰۲:۲۶
المسائل الخلاف بین البصریین والبغدایین اثر ابورشید نیشابوری معتزلی، سعید بن محمد (پیش از 345- پس از 415ق)، در تأیید مواضع بصریان و رد مواضع بغدادیان در مباحث گوناگون کلامی و بهویژه دفاع از آراء ابوهاشم جبایی و نقض نظریات ابوالقاسم بلخی در کتاب «عیون المسائل».
| المسائل في الخلاف بين البصريين و البغداديین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن سعید، ابو رشید نیسابوری (نويسنده)
زیاده، معن (محقق) سید، رضوان (محقق) |
| سال نشر | 1979م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | معتزله -- دفاعیه ها و ردیه ها,اشاعره,کلام اهل سنت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ۲۰۳/۴/ن۹م۵ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
یادگیری تعالیم بغدادیان از متکلمان بغدادی خراسان و اخذ تعالیم بصریان از عالمی بصری چون قاضی عبدالجبار، ابورشید را قادر ساخته است تا در این کتاب ارزشمند، به گونهای موشکافانه، اختلافات دو مکتب بصریان و بغدادیان را تبیین نماید. هرچند آثاری چون «اوائل المقالات» شیخ مفید، متکلم امامی بغداد، پیشتر در کلام تطبیقی تألیف شده بود، ولی در زمینه کلام معتزلی، به گونهای اختصاصی، کتاب ابورشید از جایگاهی ویژه برخوردار است[۱].
این کتاب تنها سندی است که اختلافات داخلی مکتب معتزله را درباره مهمترین آراء فلسفی به صورتی منظم و تاریخی و با نظر به سابقه ۳۰۰ ساله مکتب معتزله، به دست ما رسانده است. با فاصله کمی از عصر ابورشید، تعالیم معتزله به علت نفوذ و گسترش فلسفه یونان از یک طرف و رواج مکتب اشاعره از طرف دیگر به فراموشی سپرده شد و از اینروست که کتاب ابورشید اهمیت خاصی مییابد[۲].
ابورشید قصدش در این کتاب، این بوده که صرفا در مباحث مختلففیه کلامی و خاصتا در مباحث دقیق الکلام و مباحث فلسفی آن (اللطیف من علم الکلام)، تمایز میان مکتب بغدادی معتزلیان را به رهبری ابوالقاسم کعبی با بهشمیان و پیروان ابوهاشم جبایی نشان دهد و از اینرو در بسیاری از مسائل محل اختلاف، مبنای او کتاب «عیون المسائل» بلخی بوده و آنگاه نظر اصحاب خود یعنی بهشمیان را بر اساس آثار خود ایشان طرح میکند و آنگاه استدلالات طرفین را مورد بررسی قرار میدهد و میکوشد ادله بهشمیان را تقویت کند. بهویژه به دلیل اینکه او پیشتر در نیشابور و پیش از تغییر عقیده، بر مذهب معتزلیان خراسانی هوادار ابوالقاسم بلخی و بغدادیان بوده، بنابراین همه جا نظرش به کتابهای بلخی و عقاید او و یا عقاید پیروان بلخی در خراسان و آثار ایشان بوده است و گاه هم البته بسیار به تندی نسبت به معاصران بغدادی مذهب خراسانی خود میتازد؛ بهویژه که او هم از سوی آنان به دلیل تغییر مذهب کلامی محل انتقاد بوده است. اما به هر حال کتاب ابورشید در چارچوب همین مسئلهها مورد نگارش قرار گرفته و کتابش نوعی کتاب جامع از نوع کلاسیک آن در کلام معتزلی نیست[۳].
نکته قابل توجه آن که ابورشید در این اثر، صرفا به نقل آراء و ادله سلف بسنده نکرده و به عنوان متکلمی توانا، در سراسر کتاب، به ارائه استدلالات و نظریات خود نیز پرداخته است[۴]. نویسنده مطالب را در قالب 155 مسئله مطرح میکند سپس در آن رابطه پرسشهایی را مطرح و پاسخ میدهد.
پانویس
منابع مقاله
- بخش کلام و فرق، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1378.
- انصاری، حسن، «مسائل کلامی در کتاب عیون المسائل حاکم جشمی»، برگرفته از سایت «بررسیهای تاریخی»، انتشار در 6 شهریور 1393