محمد مقدم: شاعر و زبانشناس: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURمحمد مقدم، شاعر و زبانشناسJ1.jpg | عنوان =محمد مقدم: شاعر و زبانشناس | عنوانهای دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = عابدی، مروارید (نویسنده) |زبان | زبان = | کد کنگره = | موضوع = |ناشر | ناشر =مروارید | مکان نشر =تهران...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[عابدی، | [[عابدی، کامیار]] (نویسنده) | ||
[[مقدم، محمد]] (نویسنده) | |||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان = | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =PIR ۸۳۶۱/ق۴۴ی۸۷ ۱۳۹۷ | ||
| موضوع = | | موضوع =مقدم، محمد، ۱۲۸۷-۱۳۷۵ - نقد و تفسیر,شاعران ایرانی - قرن ۱۴ - سرگذشتنامه,زبانشناسان - ایران - قرن ۱۴,شعر فارسی - قرن ۱۴ | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر =مروارید | | ناشر =مروارید | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''محمد مقدم: شاعر و زبانشناس''' تألیف کامیار | '''محمد مقدم: شاعر و زبانشناس''' تألیف [[کامیار عابدی]]، [[محمد مقدم]] (1287 ـ 1375) در جامعۀ علوم انسانی ایران دورۀ تجدد، بیشتر به عنوان استاد و پژوهشگر رشتۀ زبانشناسی ـ با تکیه بر زبانشناسی تاریخی شناخته شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۳: | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
محمد مقدم (1287 ـ 1375) در جامعۀ علوم انسانی ایران دورۀ تجدد، بیشتر به عنوان استاد و پژوهشگر رشتۀ زبانشناسی ـ با تکیه بر زبانشناسی تاریخی شناخته شده است. او از خاندان پرشهرت اعتمادمقدم بود (این خاندان در شهر مراغۀ استان آذربایجان شرقی ریشه دارد). مقدم در دانشگاههای نیویورک و پرینستون درس خواند. او موفق شد در سال 1343 رشتۀ زبانشناسی را در دانشگاههای ایران بنیاد نهد. | [[محمد مقدم]] (1287 ـ 1375) در جامعۀ علوم انسانی ایران دورۀ تجدد، بیشتر به عنوان استاد و پژوهشگر رشتۀ زبانشناسی ـ با تکیه بر زبانشناسی تاریخی شناخته شده است. او از خاندان پرشهرت اعتمادمقدم بود (این خاندان در شهر مراغۀ استان آذربایجان شرقی ریشه دارد). مقدم در دانشگاههای نیویورک و پرینستون درس خواند. او موفق شد در سال 1343 رشتۀ زبانشناسی را در دانشگاههای ایران بنیاد نهد. | ||
با این همه مقدم در دورۀ جوانی (سالهای 1313 ـ 1314) در قلمرو شعرگویی نیز گامهای تجددخواهانهای برداشت. حاصل این گامها سه دفتر از سرودههای اوست. در این کتاب افزون بر آنکه این سه دفتر در دسترس قرار میگیرد، با زندگی او هم خواننده آشنا خواهد شد. همچنین نوع، ساخت و زمینۀ فکری، ادبی و تاریخی شعرهایش شناسانده میشود. نیز در حدی که در یک کتاب ادبی امکانپذیر است، از شناسایی مقدم زبانشناس و زبانورز نیز کوتاهی نشده است. | با این همه مقدم در دورۀ جوانی (سالهای 1313 ـ 1314) در قلمرو شعرگویی نیز گامهای تجددخواهانهای برداشت. حاصل این گامها سه دفتر از سرودههای اوست. در این کتاب افزون بر آنکه این سه دفتر در دسترس قرار میگیرد، با زندگی او هم خواننده آشنا خواهد شد. همچنین نوع، ساخت و زمینۀ فکری، ادبی و تاریخی شعرهایش شناسانده میشود. نیز در حدی که در یک کتاب ادبی امکانپذیر است، از شناسایی مقدم زبانشناس و زبانورز نیز کوتاهی نشده است. | ||
در بخش اول کتاب به زندگی و شعر محمد مقدم پرداخته شده است. در بخش دوم کتاب بخشی از سخنانی از بزرگان و اندیشمندان که دربارۀ او گفته شده، گردآوری شده است. برای مثال در ابتدای این بخش از زبان ایرج افشار میخوانیم: «با جذبه و شوری که به ایران داشت، «ایرانکوده» را که نشریهای خاص پژوهشهای ایرانی است، با همکاری دکتر صادق کیا بنیاد گذارد. ذبیح بهروز هم با ایشان همکاری داشت. «ایرانکوده» بیگمان نخستین نشریهای است که اهتمامش بر انتشار مطالب مربوط به ایرانشناسی مخصوصاً در زمینۀ فرهنگ ایران باستان و زبانهای ایرانی و از جمله گویشهای آن بود .... دوست خوبی بود. از روزگاران دوری که در راه دربند و گلابدره، خانهای با برجی در باغچۀ خود ساخت (حدود 1329) با منوچهر ستوده و مصطفی مقربی در آن خانه به دیدنش میرفتیم، یادگارهای دلپذیر داریم و از ذوق سرشار و صفای دوستی او گنجینهها در خاطر ساختهایم». (ص 39) | در بخش اول کتاب به زندگی و شعر محمد مقدم پرداخته شده است. در بخش دوم کتاب بخشی از سخنانی از بزرگان و اندیشمندان که دربارۀ او گفته شده، گردآوری شده است. برای مثال در ابتدای این بخش از زبان ایرج افشار میخوانیم: «با جذبه و شوری که به ایران داشت، «ایرانکوده» را که نشریهای خاص پژوهشهای ایرانی است، با همکاری دکتر [[کیا، صادق|صادق کیا]] بنیاد گذارد. [[ذبیح بهروز]] هم با ایشان همکاری داشت. «ایرانکوده» بیگمان نخستین نشریهای است که اهتمامش بر انتشار مطالب مربوط به ایرانشناسی مخصوصاً در زمینۀ فرهنگ ایران باستان و زبانهای ایرانی و از جمله گویشهای آن بود.... دوست خوبی بود. از روزگاران دوری که در راه دربند و گلابدره، خانهای با برجی در باغچۀ خود ساخت (حدود 1329) با [[ستوده، منوچهر|منوچهر ستوده]] و [[مصطفی مقربی]] در آن خانه به دیدنش میرفتیم، یادگارهای دلپذیر داریم و از ذوق سرشار و صفای دوستی او گنجینهها در خاطر ساختهایم». (ص 39) | ||
سه دفتر شعر باقیمانده از محمد | سه دفتر شعر باقیمانده از [[محمد مقدم]]، در بخش سوم به این ترتیب آورده شدهاند: دفتر «راز نیمشب»، دفتر «بانگ خروس» و منظومۀ «بازگشت به الموت». دفتر «راز نیمشب» به راز و نیمشب اشاره دارد. این دو مفهوم یا تعبیر در ادب عرفانی ایران و زبان فارسی مفهومها و تعبیرهای بسیار آشنایی است. شعرهای این دفتر از چارچوب عروض سنتی بیرون است. این شعرها شاید از جمله نخستین نمونههایی است که گویندهای در قلمرو زبان فارسی، یکسره، نظم عروضی کهن را به کناری گذاشته است. | ||
از پیشدرآمد دفتر «بانگ خروس» درمییابیم که این دفتر از جایی آغاز میشود که «راز نیمشب» به پایان رسیده است. در واقع «بانگ خروس» حکایت سپیدهدم، سحر و روز است و عبارت از هشت شعر بههمپیوسته. وجه موسیقایی در این دفتر نسبت به دفتر قبلی و روشنی زبان نسبت به آن بسیار بیشتر است. تمایل شاعر به نثر سبب شده که او از تقطیع وزن عروضی به صورتی پراکنده و بینظم به سوی شعر منثور حرکت کند. به طبع تجربۀ مقدم در این زمینه، یعنی حفظ فضای شعری با توجه به آهنگ سراسری و ورود به قلمرو نثر تجربهای است منحصربهفرد در شعر فارسی دورۀ تجدد. البته این تجربه در سومین دفترش یعنی منظومۀ «بازگشت به الموت» در مرز شعر و نثر قرار گرفته است. در دفتر سوم پس از «پیشدرآمد» اشک و گلنار که در آن وجه غنایی و اندیشۀ خیامی غلبه دارد، شعر به روایت و روایت به داستان نزدیکتر شده است. در این دفتر که قسمتی از آن حالتی نمایشی و زبانی گفتاری هم یافته است، نقد زندگی شهری و شهرنشینی پیش کشیده میشود. مقدم در دو دفتر نخست آوای نو سر میدهد و در دفتر سوم، آوای بازگشت. | از پیشدرآمد دفتر «بانگ خروس» درمییابیم که این دفتر از جایی آغاز میشود که «راز نیمشب» به پایان رسیده است. در واقع «بانگ خروس» حکایت سپیدهدم، سحر و روز است و عبارت از هشت شعر بههمپیوسته. وجه موسیقایی در این دفتر نسبت به دفتر قبلی و روشنی زبان نسبت به آن بسیار بیشتر است. تمایل شاعر به نثر سبب شده که او از تقطیع وزن عروضی به صورتی پراکنده و بینظم به سوی شعر منثور حرکت کند. به طبع تجربۀ مقدم در این زمینه، یعنی حفظ فضای شعری با توجه به آهنگ سراسری و ورود به قلمرو نثر تجربهای است منحصربهفرد در شعر فارسی دورۀ تجدد. البته این تجربه در سومین دفترش یعنی منظومۀ «بازگشت به الموت» در مرز شعر و نثر قرار گرفته است. در دفتر سوم پس از «پیشدرآمد» اشک و گلنار که در آن وجه غنایی و اندیشۀ خیامی غلبه دارد، شعر به روایت و روایت به داستان نزدیکتر شده است. در این دفتر که قسمتی از آن حالتی نمایشی و زبانی گفتاری هم یافته است، نقد زندگی شهری و شهرنشینی پیش کشیده میشود. مقدم در دو دفتر نخست آوای نو سر میدهد و در دفتر سوم، آوای بازگشت. | ||
در بخش پایانی این کتاب ابتدا دربارۀ زبان فارسی و واژهسازی در این زبان نکاتی مطرح شده است. سپس گفتگویی که محمد مقدم در سال 1344 با نشریۀ «اندیشه و هنر» صورت داده، آورده شده است. در پایان نیز نمونههایی از برابریابیها و واژهسازیهای وی جمعآوری گردیده است.<ref>[https://literaturelib.com/books/3705 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | در بخش پایانی این کتاب ابتدا دربارۀ زبان فارسی و واژهسازی در این زبان نکاتی مطرح شده است. سپس گفتگویی که [[محمد مقدم]] در سال 1344 با نشریۀ «اندیشه و هنر» صورت داده، آورده شده است. در پایان نیز نمونههایی از برابریابیها و واژهسازیهای وی جمعآوری گردیده است.<ref>[https://literaturelib.com/books/3705 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۶: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:زبانشناسی، علم زبان]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | |||
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | |||
[[رده:مقالات(اسفند) باقی زاده]] | [[رده:مقالات(اسفند) باقی زاده]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 فروردین 1404]] | ||
[[رده:فاقد اتوماسیون]] | [[رده:فاقد اتوماسیون]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۲۶
محمد مقدم: شاعر و زبانشناس تألیف کامیار عابدی، محمد مقدم (1287 ـ 1375) در جامعۀ علوم انسانی ایران دورۀ تجدد، بیشتر به عنوان استاد و پژوهشگر رشتۀ زبانشناسی ـ با تکیه بر زبانشناسی تاریخی شناخته شده است.
| محمد مقدم: شاعر و زبانشناس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عابدی، کامیار (نویسنده) مقدم، محمد (نویسنده) |
| ناشر | مروارید |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1397 |
| شابک | 7ـ586ـ191ـ964ـ978 |
| موضوع | مقدم، محمد، ۱۲۸۷-۱۳۷۵ - نقد و تفسیر,شاعران ایرانی - قرن ۱۴ - سرگذشتنامه,زبانشناسان - ایران - قرن ۱۴,شعر فارسی - قرن ۱۴ |
| کد کنگره | PIR ۸۳۶۱/ق۴۴ی۸۷ ۱۳۹۷ |
ساختار
کتاب در چهار بخش تدوین شده است.
گزارش کتاب
محمد مقدم (1287 ـ 1375) در جامعۀ علوم انسانی ایران دورۀ تجدد، بیشتر به عنوان استاد و پژوهشگر رشتۀ زبانشناسی ـ با تکیه بر زبانشناسی تاریخی شناخته شده است. او از خاندان پرشهرت اعتمادمقدم بود (این خاندان در شهر مراغۀ استان آذربایجان شرقی ریشه دارد). مقدم در دانشگاههای نیویورک و پرینستون درس خواند. او موفق شد در سال 1343 رشتۀ زبانشناسی را در دانشگاههای ایران بنیاد نهد.
با این همه مقدم در دورۀ جوانی (سالهای 1313 ـ 1314) در قلمرو شعرگویی نیز گامهای تجددخواهانهای برداشت. حاصل این گامها سه دفتر از سرودههای اوست. در این کتاب افزون بر آنکه این سه دفتر در دسترس قرار میگیرد، با زندگی او هم خواننده آشنا خواهد شد. همچنین نوع، ساخت و زمینۀ فکری، ادبی و تاریخی شعرهایش شناسانده میشود. نیز در حدی که در یک کتاب ادبی امکانپذیر است، از شناسایی مقدم زبانشناس و زبانورز نیز کوتاهی نشده است.
در بخش اول کتاب به زندگی و شعر محمد مقدم پرداخته شده است. در بخش دوم کتاب بخشی از سخنانی از بزرگان و اندیشمندان که دربارۀ او گفته شده، گردآوری شده است. برای مثال در ابتدای این بخش از زبان ایرج افشار میخوانیم: «با جذبه و شوری که به ایران داشت، «ایرانکوده» را که نشریهای خاص پژوهشهای ایرانی است، با همکاری دکتر صادق کیا بنیاد گذارد. ذبیح بهروز هم با ایشان همکاری داشت. «ایرانکوده» بیگمان نخستین نشریهای است که اهتمامش بر انتشار مطالب مربوط به ایرانشناسی مخصوصاً در زمینۀ فرهنگ ایران باستان و زبانهای ایرانی و از جمله گویشهای آن بود.... دوست خوبی بود. از روزگاران دوری که در راه دربند و گلابدره، خانهای با برجی در باغچۀ خود ساخت (حدود 1329) با منوچهر ستوده و مصطفی مقربی در آن خانه به دیدنش میرفتیم، یادگارهای دلپذیر داریم و از ذوق سرشار و صفای دوستی او گنجینهها در خاطر ساختهایم». (ص 39)
سه دفتر شعر باقیمانده از محمد مقدم، در بخش سوم به این ترتیب آورده شدهاند: دفتر «راز نیمشب»، دفتر «بانگ خروس» و منظومۀ «بازگشت به الموت». دفتر «راز نیمشب» به راز و نیمشب اشاره دارد. این دو مفهوم یا تعبیر در ادب عرفانی ایران و زبان فارسی مفهومها و تعبیرهای بسیار آشنایی است. شعرهای این دفتر از چارچوب عروض سنتی بیرون است. این شعرها شاید از جمله نخستین نمونههایی است که گویندهای در قلمرو زبان فارسی، یکسره، نظم عروضی کهن را به کناری گذاشته است.
از پیشدرآمد دفتر «بانگ خروس» درمییابیم که این دفتر از جایی آغاز میشود که «راز نیمشب» به پایان رسیده است. در واقع «بانگ خروس» حکایت سپیدهدم، سحر و روز است و عبارت از هشت شعر بههمپیوسته. وجه موسیقایی در این دفتر نسبت به دفتر قبلی و روشنی زبان نسبت به آن بسیار بیشتر است. تمایل شاعر به نثر سبب شده که او از تقطیع وزن عروضی به صورتی پراکنده و بینظم به سوی شعر منثور حرکت کند. به طبع تجربۀ مقدم در این زمینه، یعنی حفظ فضای شعری با توجه به آهنگ سراسری و ورود به قلمرو نثر تجربهای است منحصربهفرد در شعر فارسی دورۀ تجدد. البته این تجربه در سومین دفترش یعنی منظومۀ «بازگشت به الموت» در مرز شعر و نثر قرار گرفته است. در دفتر سوم پس از «پیشدرآمد» اشک و گلنار که در آن وجه غنایی و اندیشۀ خیامی غلبه دارد، شعر به روایت و روایت به داستان نزدیکتر شده است. در این دفتر که قسمتی از آن حالتی نمایشی و زبانی گفتاری هم یافته است، نقد زندگی شهری و شهرنشینی پیش کشیده میشود. مقدم در دو دفتر نخست آوای نو سر میدهد و در دفتر سوم، آوای بازگشت.
در بخش پایانی این کتاب ابتدا دربارۀ زبان فارسی و واژهسازی در این زبان نکاتی مطرح شده است. سپس گفتگویی که محمد مقدم در سال 1344 با نشریۀ «اندیشه و هنر» صورت داده، آورده شده است. در پایان نیز نمونههایی از برابریابیها و واژهسازیهای وی جمعآوری گردیده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات