شجر الدر في تداخل الکلام بالمعاني المختلفة: تفاوت میان نسخهها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR20591J1.jpg | عنوان = شجر الدر في تداخل الکلام بالمعاني المختلفة | عنوانهای دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ابو الطیب لغوی، عبد الواحد بن علی (نويسنده) عبدالجواد، محمد محمد (محقق) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''شجر الدر في تداخل الكلام بالمعاني المختلفة'''، از آثار ادیب و لغتشناس قرن چهارم هجری قمری، [[عبدالواحد بن علی عسکری حلبی]]، مشهور به [[ابوطیب لغوی]] (کشتهشده در ۳۵۱ق)، فرهنگنامهای است که به واژهشناسی کلمات مشترک و پیوند آن با سایر واژگان زبان عربی میپردازد. نویسنده میکوشد با استفاده از ارتباط زنجیرهوار کلمات، معانی هر واژهای را روشن سازد. پژوهشگر معاصر و استاد پیشین فقه اللغه در دارالعلوم (مصر) [[محمد عبدالجواد]]، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزشمند بر آن افزوده و شخصیت و آثار [[ابوطیب لغوی]] و بهخصوص ویژگیها و روش اثر حاضر را شناسانده است. | '''شجر الدر في تداخل الكلام بالمعاني المختلفة'''، از آثار ادیب و لغتشناس قرن چهارم هجری قمری، [[ابو الطیب لغوی، عبد الواحد بن علی|عبدالواحد بن علی عسکری حلبی]]، مشهور به [[ابو الطیب لغوی، عبد الواحد بن علی|ابوطیب لغوی]] (کشتهشده در ۳۵۱ق)، فرهنگنامهای است که به واژهشناسی کلمات مشترک و پیوند آن با سایر واژگان زبان عربی میپردازد. نویسنده میکوشد با استفاده از ارتباط زنجیرهوار کلمات، معانی هر واژهای را روشن سازد. پژوهشگر معاصر و استاد پیشین فقه اللغه در دارالعلوم (مصر) [[عبدالجواد، محمد محمد|محمد عبدالجواد]]، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزشمند بر آن افزوده و شخصیت و آثار [[ابو الطیب لغوی، عبد الواحد بن علی|ابوطیب لغوی]] و بهخصوص ویژگیها و روش اثر حاضر را شناسانده است. | ||
==هدف و روش== | ==هدف و روش== | ||
* [[ابوطیب لغوی]]، این کتاب را مداخله کلام با معانی مختلف دانسته و افزوده است: آن را شجر الدرّ نامیدیم؛ زیرا هر باب درختی است و شاخههایی دارد و هر درخت، صد کلمه است و اصل آن بیش از یک کلمه نیست که ده بیت شاهد دارد و هر شاخهای ده کلمه است.... بهجز شجرهای که با آن کتاب را پایان دادیم<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص61-62</ref>. | * [[ابو الطیب لغوی، عبد الواحد بن علی|ابوطیب لغوی]]، این کتاب را مداخله کلام با معانی مختلف دانسته و افزوده است: آن را شجر الدرّ نامیدیم؛ زیرا هر باب درختی است و شاخههایی دارد و هر درخت، صد کلمه است و اصل آن بیش از یک کلمه نیست که ده بیت شاهد دارد و هر شاخهای ده کلمه است.... بهجز شجرهای که با آن کتاب را پایان دادیم<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص61-62</ref>. | ||
* [[محمد عبدالجواد]]، با تأکید بر آنکه اندیشوران اسلامی برای گردآوری و تنظیم واژگان عربی و بیان معانی آن، روشهایی ابتکاری پدید آوردند، افزوده است: یکی از روشهای جدید که باعث ملالت نمیشود، همین شیوه است که «مُداخَل» یا «مُتداخل» یا «مُسَلسَل» نامیدند و به این صورت است که نویسنده خوانندگان را از معنای یک واژه به معنای واژه دوم و از آن به سوم و به همین ترتیب به سایر واژگان منتقل میکند و... و با معنایی مشترک، رشته پیوند هر مجموعهای از کلمات، برقرار میشود.... و گاهی نگارنده به بیتی یا کمتر و بیشتر استشهاد میکند.... و ممکن است که جوینده، با تأمّل در همین روش، بدون خستگی، خزانه لغات خودش را غنی کند و به تمرین و ریاضت لغوی بپردازد. در این روش، اشتراک لفظی، علاقه مخاطبان را به ادامه سخن و حفظ لغات برمیانگیزد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص17-18</ref>. | * [[عبدالجواد، محمد محمد|محمد عبدالجواد]]، با تأکید بر آنکه اندیشوران اسلامی برای گردآوری و تنظیم واژگان عربی و بیان معانی آن، روشهایی ابتکاری پدید آوردند، افزوده است: یکی از روشهای جدید که باعث ملالت نمیشود، همین شیوه است که «مُداخَل» یا «مُتداخل» یا «مُسَلسَل» نامیدند و به این صورت است که نویسنده خوانندگان را از معنای یک واژه به معنای واژه دوم و از آن به سوم و به همین ترتیب به سایر واژگان منتقل میکند و... و با معنایی مشترک، رشته پیوند هر مجموعهای از کلمات، برقرار میشود.... و گاهی نگارنده به بیتی یا کمتر و بیشتر استشهاد میکند.... و ممکن است که جوینده، با تأمّل در همین روش، بدون خستگی، خزانه لغات خودش را غنی کند و به تمرین و ریاضت لغوی بپردازد. در این روش، اشتراک لفظی، علاقه مخاطبان را به ادامه سخن و حفظ لغات برمیانگیزد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص17-18</ref>. | ||
==ساختار و محتوا== | ==ساختار و محتوا== | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 اسفند 1403]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1403 توسط محمد خردمند]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1403 توسط محمد خردمند]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1403 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1403 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۳۴
شجر الدر في تداخل الكلام بالمعاني المختلفة، از آثار ادیب و لغتشناس قرن چهارم هجری قمری، عبدالواحد بن علی عسکری حلبی، مشهور به ابوطیب لغوی (کشتهشده در ۳۵۱ق)، فرهنگنامهای است که به واژهشناسی کلمات مشترک و پیوند آن با سایر واژگان زبان عربی میپردازد. نویسنده میکوشد با استفاده از ارتباط زنجیرهوار کلمات، معانی هر واژهای را روشن سازد. پژوهشگر معاصر و استاد پیشین فقه اللغه در دارالعلوم (مصر) محمد عبدالجواد، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزشمند بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابوطیب لغوی و بهخصوص ویژگیها و روش اثر حاضر را شناسانده است.
| شجر الدر في تداخل الکلام بالمعاني المختلفة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابو الطیب لغوی، عبد الواحد بن علی (نويسنده) عبدالجواد، محمد محمد (محقق) |
| ناشر | دار المعارف |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 3 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2ش3 6620 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- ابوطیب لغوی، این کتاب را مداخله کلام با معانی مختلف دانسته و افزوده است: آن را شجر الدرّ نامیدیم؛ زیرا هر باب درختی است و شاخههایی دارد و هر درخت، صد کلمه است و اصل آن بیش از یک کلمه نیست که ده بیت شاهد دارد و هر شاخهای ده کلمه است.... بهجز شجرهای که با آن کتاب را پایان دادیم[۱].
- محمد عبدالجواد، با تأکید بر آنکه اندیشوران اسلامی برای گردآوری و تنظیم واژگان عربی و بیان معانی آن، روشهایی ابتکاری پدید آوردند، افزوده است: یکی از روشهای جدید که باعث ملالت نمیشود، همین شیوه است که «مُداخَل» یا «مُتداخل» یا «مُسَلسَل» نامیدند و به این صورت است که نویسنده خوانندگان را از معنای یک واژه به معنای واژه دوم و از آن به سوم و به همین ترتیب به سایر واژگان منتقل میکند و... و با معنایی مشترک، رشته پیوند هر مجموعهای از کلمات، برقرار میشود.... و گاهی نگارنده به بیتی یا کمتر و بیشتر استشهاد میکند.... و ممکن است که جوینده، با تأمّل در همین روش، بدون خستگی، خزانه لغات خودش را غنی کند و به تمرین و ریاضت لغوی بپردازد. در این روش، اشتراک لفظی، علاقه مخاطبان را به ادامه سخن و حفظ لغات برمیانگیزد[۲].
ساختار و محتوا
- در این اثر که بر اساس شیوه تداخل معنایی تألیف شده، نظم الفبایی یا موضوعی مشاهده نمیشود و ترتیب مطالب مشخص نیست یا نیازمند پژوهشی جداگانه است.
نمونه مباحث
- «عین»، ذهب است و «ذهب»، زوال عقل و «عقل»، محکمسازی...[۳].
- توضیح: یکیازمعانی «عین»، طلا است. طلا را «ذهب» گفتهاند؛ زیرا انسانی که طلا را ببیند، عقل از سرش میرود و...
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.