کلید شناخت زبان پارسی (پارسی‌نگاری)

کلید شناخت زبان پارسی
پدیدآوران	پاشنگ، مصطفی (نویسنده)
ناشر	آرون
مکان نشر	تهران
سال نشر	1398
شابک	‎7ـ671ـ231ـ964ـ978
موضوع	واژه‌نا‌مه‌ها‌ -- ریشه‌ شنا‌سی‌ زبا‌ن‌ فا‌رسی‌,ریشه‌ شنا‌سی‌ زبا‌ن‌ فا‌رسی‌
کد کنگره	PIR ۲۹۰۵/پ۲ک۸ ۱۳۹۸‏

کلید شناخت زبان پارسی (پارسی‌نگاری) تألیف مصطفی پاشنگ، زمینۀ سخن در این کتاب زبان پارسی است و ژرف‌ساخت این زبان که گویشوران پارسی‌زبان با آن سخن می‌گویند.

ساختار

کتاب در بیست و هفت بخش تدوین شده است.

گزارش کتاب

هر ایرانی پارسی‌زبانی خواهان آن است که بداند ایرانیان که نیاکان مردم امروز ایران‌زمین نامیده می‌شوند، در چه روزگارانی از دیدگاه مردم جهان شناخته شدند و زبان آنان دارای چه ویژگی‌هایی بوده است که توانسته در بخش بزرگی از جهان فراگیر شود و آن مردمان یا نیاکان بالنده چند تیره‌ بوده‌اند و چه نام‌هایی داشته‌اند و از زبان آنان یا زبان آریایی یا پارسی باستان چه واژگانی در زبان امروز یا پارسی امروز به جا مانده است و آنان در کدام یک از سرزمین‌های ایران بزرگ زندگی می‌کرده‌اند؟ و ده‌ها پرسش دیگر که چون راز در پشت گرد زمان پنهان مانده است.

زبان گفتاری گویشوران پارسی‌زبان، روساخت زبان پارسی نامیده می‌شود؛ زیرا یک گویشور زبان پارسی کاری ندارد که واژگان راه‌یافته به زبان او از کدام زبان گرفته شده است. او به دنبال برآورده کردن نیاز گویشی خودش است و نوشته‌های آن گویشور هم گزارشی است از خواسته‌های درونی و بیرونی آن گویشور و واژگان به‌کار گرفته‌شده در نوشتارش گونه‌ای دست ابزار نامیده می‌شوند.

زمینۀ سخن در این کتاب زبان پارسی است و ژرف‌ساخت این زبان که گویشوران پارسی‌زبان با آن سخن می‌گویند. زبان پارسی که گزارش‌کنندۀ فرهنگ مردم ایران‌زمین است، دیرینگی چندهزار ساله دارد و ما مردم امروز دوره‌ای کوتاه را از این چند هزار سال دیرینگی از آن خود می‌دانیم. در این کتاب کوشش بر آن است که گرد زمانه از چهرۀ این زبان کهنسان که گزارش‌کنندۀ فرهنگ چندهزار سالۀ مردم ایران‌زمین است، نمایان شود؛ اینکه زبان پارسی چگونه زبانی بوده است و ساختمان بنیادین یا شناسه‌های زبانی این زبان کهنسال دارای چه ویژگی‌هایی بوده و هست که توانسته در برابر این همه تازش‌ها و گرد زمان و زمانسوز شدن و بی‌مهری‌ها و یک‌سوگرایی‌ها، به‌ویژه بی‌‌مهری‌های درونی تاکنون بیدار بماند و اکنون یا در این روزگاری که ما در آن زندگی می‌کنیم، از این زبان و فرهنگ چه داریم و اکنون کِه هستیم.

ژرف ساخت زبان پارسی دارای پنج گروه اندام‌های زبانی است؛ اما چون زبانی پارسی با این اندام‌های زبانی شناخته می‌شود، به این پنج گروه اندام زبانی شناسه‌های زبانی زبان پارسی گفته‌می‌شود. شناسه‌های زبانی زبان پارسی بدین ترتیب است: تکواژ‌های هسته‌ای زبان پارسی، تکواژهای ریشه‌ای زبان پارسی، واژگان زبان پارسی، استاک‌های زبان پارسی و رستاک‌های زبان پارسی که به هر کدام از این موارد در بخش‌های مختلف این کتاب اشاره شده است.

در پایان کتاب نیز واژه‌نامه‌ای گردآوری شده که واژگان پارسی باستان با ترجمۀ امروزین و شیوۀ نگارش آن آورده شده است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات