الجاحظ و كتابه في البلدان: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '( ' به '(') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الجاحظ و كتابه في البلدان'''، مقاله‌ای به قلم مورخ، مصحح و پژوهشگر معاصر عراقی، [[صالح احمد علی]] (1916 یا 1918-2003م)، است که کتاب مفقودشده [[البلدان]] از آثار ادیب، متکلم معتزلی و نویسنده مشهور قرن سوم هجری قمری، [[ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ]] (۱۶۰-۲۵۵ق)، را بر اساس منابع موجود می‌شناساند و از نظر روش و محتوا می‌سنجد و منتخباتی از مطالب آن را برطبق گزارش دیگر دانشوران نقل میکند. | '''الجاحظ و كتابه في البلدان'''، مقاله‌ای به قلم مورخ، مصحح و پژوهشگر معاصر عراقی، [[علی، صالح احمد|صالح احمد علی]] (1916 یا 1918-2003م)، است که کتاب مفقودشده [[البلدان]] از آثار ادیب، متکلم معتزلی و نویسنده مشهور قرن سوم هجری قمری، [[جاحظ، عمرو بن بحر|ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ]] (۱۶۰-۲۵۵ق)، را بر اساس منابع موجود می‌شناساند و از نظر روش و محتوا می‌سنجد و منتخباتی از مطالب آن را برطبق گزارش دیگر دانشوران نقل میکند. | ||
==آثار ازدست‌رفته جاحظ== | ==آثار ازدست‌رفته جاحظ== | ||
* متأسفانه متن کامل برخی از کتاب‌های [[جاحظ]]، از جمله «الأوطان و البلدان» و «الأمصار و عجائب البلدان» (درباره جغرافیا و تاریخ) در دسترش نیست. اثر حاضر مقاله‌ای پژوهشی در همین زمینه است که [[صالح احمد علی]]، نخست در مجله دانشکده ادبیات دانشگاه بغداد منتشر کرده و آنگاه در سال 1970م، به‌صورت کتاب فعلی بازنشر شده است. | * متأسفانه متن کامل برخی از کتاب‌های [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]]، از جمله «الأوطان و البلدان» و «الأمصار و عجائب البلدان» (درباره جغرافیا و تاریخ) در دسترش نیست. اثر حاضر مقاله‌ای پژوهشی در همین زمینه است که [[علی، صالح احمد|صالح احمد علی]]، نخست در مجله دانشکده ادبیات دانشگاه بغداد منتشر کرده و آنگاه در سال 1970م، به‌صورت کتاب فعلی بازنشر شده است. | ||
==هدف و روش== | ==هدف و روش== | ||
* [[صالح احمد علی]]، با تأکید بر آنکه از آثار [[جاحظ]] آشکار می‌شود که او به جنبه اجتماعی انسان، اهتمام می‌ورزید و حتی در [[كتاب الحيوان]] او نیز همین توجه به انسان و ابعاد اجتماعی و فکری و فرهنگی مشاهده می‌شود<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص441</ref>، افزوده است: | * [[علی، صالح احمد|صالح احمد علی]]، با تأکید بر آنکه از آثار [[جاحظ]] آشکار می‌شود که او به جنبه اجتماعی انسان، اهتمام می‌ورزید و حتی در [[كتاب الحيوان]] او نیز همین توجه به انسان و ابعاد اجتماعی و فکری و فرهنگی مشاهده می‌شود<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص441</ref>، افزوده است: | ||
* در برخی از کتاب‌ها اشاره شده است که [[جاحظ]] در زمینه شهرها و آبادی‌ها نیز رساله‌ای نوشته است. از جمله یاقوت حموی در [[إرشاد الأريب]] و [[معجم البلدان]] از کتابی به نام «البلدان» نوشته [[جاحظ]] یاد کرده است<ref>ر.ک: همان، ص442-443</ref>. | * در برخی از کتاب‌ها اشاره شده است که [[جاحظ]] در زمینه شهرها و آبادی‌ها نیز رساله‌ای نوشته است. از جمله [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت حموی]] در [[معجم الأدباء (یاقوت حموی)|إرشاد الأريب]] و [[معجم البلدان]] از کتابی به نام «البلدان» نوشته [[جاحظ]] یاد کرده است<ref>ر.ک: همان، ص442-443</ref>. | ||
==ساختار و محتوا== | ==ساختار و محتوا== | ||
* این مقاله پژوهشی از دو بخش ذیل تشکیل شده است: | * این مقاله پژوهشی از دو بخش ذیل تشکیل شده است: | ||
# مقدمات (توضیحاتی درباره آثار [[جاحظ]] و به‌خصوص رساله‌های جغرافیایی - تاریخی و كتاب البلدان و شیوه و درون‌مایه‌های آن و منابع و دانشمندانی که اطلاعاتی از «البلدان» روایت کرده‌اند....). | # مقدمات (توضیحاتی درباره آثار [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] و به‌خصوص رساله‌های جغرافیایی - تاریخی و كتاب البلدان و شیوه و درون‌مایه‌های آن و منابع و دانشمندانی که اطلاعاتی از «البلدان» روایت کرده‌اند....). | ||
# منتخبات (مجموعه قطعات و مطالبی که دیگر دانشمندان در آثار خود از کتاب بلدان [[جاحظ]] نقل کرده‌اند). | # منتخبات (مجموعه قطعات و مطالبی که دیگر دانشمندان در آثار خود از کتاب بلدان [[جاحظ]] نقل کرده‌اند). | ||
==نمونه مباحث== | ==نمونه مباحث== | ||
# برگزیده‌هایی از رساله‌های عمرو بن بحر جاحظ: «فصلی از آغاز کتاب او در باب وطن‌ها و سرزمین‌ها»؛ خدا تو را با تقوا زینت ببخشد و امور مهم دنیا و آخرت تو را کفایت کند و سینه‌ات را با یقین خنک سازد و تو را با قناعت عزیز دارد و عاقبت تو را به سعادت پایان ببخشد و تو را از شاکران قرار دهد. از من خواستی تا کتابی برای تو درباره جزئیات سرزمین‌ها بنویسم و...<ref>ر.ک: متن کتاب، ص462</ref>. | # برگزیده‌هایی از رساله‌های [[جاحظ، عمرو بن بحر|عمرو بن بحر جاحظ]]: «فصلی از آغاز کتاب او در باب وطن‌ها و سرزمین‌ها»؛ خدا تو را با تقوا زینت ببخشد و امور مهم دنیا و آخرت تو را کفایت کند و سینه‌ات را با یقین خنک سازد و تو را با قناعت عزیز دارد و عاقبت تو را به سعادت پایان ببخشد و تو را از شاکران قرار دهد. از من خواستی تا کتابی برای تو درباره جزئیات سرزمین‌ها بنویسم و...<ref>ر.ک: متن کتاب، ص462</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 دی 1403]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1403 توسط محمد خردمند]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1403 توسط محمد خردمند]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1403 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1403 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۱۱
| البلدان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جاحظ، عمرو بن بحر (نويسنده)
علی، صالح احمد (مقدمه‌نويس) علی، صالح احمد (مصحح) |
| ناشر | خوش نهاد پیمان |
| مکان نشر | عراق - بغداد |
| سال نشر | 1970م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الجاحظ و كتابه في البلدان، مقاله‌ای به قلم مورخ، مصحح و پژوهشگر معاصر عراقی، صالح احمد علی (1916 یا 1918-2003م)، است که کتاب مفقودشده البلدان از آثار ادیب، متکلم معتزلی و نویسنده مشهور قرن سوم هجری قمری، ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ (۱۶۰-۲۵۵ق)، را بر اساس منابع موجود می‌شناساند و از نظر روش و محتوا می‌سنجد و منتخباتی از مطالب آن را برطبق گزارش دیگر دانشوران نقل میکند.
آثار ازدست‌رفته جاحظ
- متأسفانه متن کامل برخی از کتاب‌های جاحظ، از جمله «الأوطان و البلدان» و «الأمصار و عجائب البلدان» (درباره جغرافیا و تاریخ) در دسترش نیست. اثر حاضر مقاله‌ای پژوهشی در همین زمینه است که صالح احمد علی، نخست در مجله دانشکده ادبیات دانشگاه بغداد منتشر کرده و آنگاه در سال 1970م، به‌صورت کتاب فعلی بازنشر شده است.
هدف و روش
- صالح احمد علی، با تأکید بر آنکه از آثار جاحظ آشکار می‌شود که او به جنبه اجتماعی انسان، اهتمام می‌ورزید و حتی در كتاب الحيوان او نیز همین توجه به انسان و ابعاد اجتماعی و فکری و فرهنگی مشاهده می‌شود[۱]، افزوده است:
- در برخی از کتاب‌ها اشاره شده است که جاحظ در زمینه شهرها و آبادی‌ها نیز رساله‌ای نوشته است. از جمله یاقوت حموی در إرشاد الأريب و معجم البلدان از کتابی به نام «البلدان» نوشته جاحظ یاد کرده است[۲].
ساختار و محتوا
- این مقاله پژوهشی از دو بخش ذیل تشکیل شده است:
- مقدمات (توضیحاتی درباره آثار جاحظ و به‌خصوص رساله‌های جغرافیایی - تاریخی و كتاب البلدان و شیوه و درون‌مایه‌های آن و منابع و دانشمندانی که اطلاعاتی از «البلدان» روایت کرده‌اند....).
- منتخبات (مجموعه قطعات و مطالبی که دیگر دانشمندان در آثار خود از کتاب بلدان جاحظ نقل کرده‌اند).
نمونه مباحث
- برگزیده‌هایی از رساله‌های عمرو بن بحر جاحظ: «فصلی از آغاز کتاب او در باب وطن‌ها و سرزمین‌ها»؛ خدا تو را با تقوا زینت ببخشد و امور مهم دنیا و آخرت تو را کفایت کند و سینه‌ات را با یقین خنک سازد و تو را با قناعت عزیز دارد و عاقبت تو را به سعادت پایان ببخشد و تو را از شاکران قرار دهد. از من خواستی تا کتابی برای تو درباره جزئیات سرزمین‌ها بنویسم و...[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.