درآمدی بر روایت‌شناسی

درآمدی بر روایت‌شناسی
پدیدآوران	فلودرنیک، مونیکا (نویسنده) حسن‌پور، هیوا (مترجم)
ناشر	خاموش
مکان نشر	اصفهان
سال نشر	1399
شابک	‎6ـ25ـ6942ـ622ـ978
کد کنگره	‏

درآمدی بر روایت‌شناسی تألیف مونیکا فلودرنیک، ترجمه هیوا حسن‌پور، می‌توان این کتاب را به عنوان درآمدی بر مطالعات روایی استفاده کرد یا آن را نمونه‌ای ابتدایی در مطالعات ادبی دانست. بیشتر مثال‌های مورداستفاده در این کتاب از ادبیات انگلیسی گرفته‌ شده‌اند؛ اما کوشش نویسنده بر آن بوده که طیف گسترده‌تری از دانشجویان زبان‌های خارجی مخاطب این کتاب قرار بگیرند.

ساختار

کتاب در دوازده فصل تدوین شده است.

گزارش کتاب

امروزه هر گاه از روایت سخن گفته می‌شود، خواه‌ناخواه با روایت ادبی، رمان و داستان کوتاه عجین دانسته می‌شود. به هر روی واژۀ «روایت» با واژۀ «روایت کردن» مرتبط است. روایت را نه‌تنها در رمان و نوشتارهای تاریخی بلکه می‌توان در همه جا جست. روایت بیش از هر چیز با عمل روایت کردن مرتبط است و هر وقت که شخصی در هر موضوعی با ما سخن بگوید، می‌توان آن را روایت دانست؛ مثل گویندۀ خبر در رادیو، معلمی در مدرسه، دوستی در زمین بازی، مرد مسافری در قطار، روزنامه‌فروشی یا خبرگزاری، گزارشگر تلویزیون، راوی رمانی که با ما حرف می‌زند و ..... . درست است که تصور رایج دربارۀ روایت کردن این است که معمولاً آن را روایت ادبی و تحت عنوان نوعی هنر تلقی می‌کنند؛ اما روایت کردن در واقع نوعی فعالیت گسترده و ناخودآگاه در زبان گفتار است که شامل موضوعات مختلفی مانند روزنامه‌‌نگاری یا درس خواندن می‌شود.

می‌توان این کتاب را به عنوان درآمدی بر مطالعات روایی استفاده کرد یا آن را نمونه‌ای ابتدایی در مطالعات ادبی دانست. بیشتر مثال‌های مورداستفاده در این کتاب از ادبیات انگلیسی گرفته‌ شده‌اند؛ اما کوشش نویسنده بر آن بوده که طیف گسترده‌تری از دانشجویان زبان‌های خارجی مخاطب این کتاب قرار بگیرند. همچنین خوانندگان حرفه‌ای‌تری که تاکنون در زمینۀ روایت‌شناسی مطالعه نداشته‌اند و قصد دارند که در این زمینه اطلاعاتی کسب کنند، نیز می‌توانند از این کتاب استفاده کنند.

این کتاب به دو دلیل عمده و مهم از سایر کتب موجود در زمینۀ روایت‌شناسی و تئوری‌های روایی متمایز است؛ اول اینکه سعی نویسنده بر این بوده تا تحلیل‌های روایت‌شناسی را با موضوعات متداولی تلفیق کند که با خوانش‌های ادبی و روایی مرتبط هستند. این موضوعات شامل موارد زیر می‌شوند: چارچوب‌بندی کتاب‌ها بر اساس شرح‌ها و کتاب‌های موجود، سانسور متون، طرح پرسش‌هایی در زمینۀ تقلید هنری از واقعیات، ملاحظات سبکی و همچنین استفاده از استعاره در روایت. دوم اینکه این کتاب در واقع منعکس‌کنندۀ سیر تفکر نویسنده در باب روایت‌شناسی و همچنین سنتی است که این تفکر از دل آن سرچشمه می‌گیرد. بنابراین می‌توان این کتاب درسی را تنها نسخۀ موجود در مطالعات روایت‌شناسی دانست که به زبان انگلیسی نگاشته شده و بر پژوهش‌های آلمانی در مطالعات روایت‌شناسی تکیه دارد و به پیش‌زمینه‌های زبان‌شناسی و نیز تحولات زبانی در دوره‌های متفاوت زمانی در مطالعات روایی می‌پردازد.

مونیکا فلودرنیک در این کتاب کوشیده تا در کنار تبیین مباحث روایت‌شناسی، نمونه‌هایی عملی نیز در کتاب خود بیاورد و همین باعث تمایز این کتاب از سایر کتاب‌های موجود در این حوزه شده است. دقت نظر و عمق نگاه او به گونه‌ای است که چارچوب و ساختار روایت‌پژوهی را برای مخاطب به‌خوبی روشن می‌کند. نقطه عطف کارهای او پیوندی است که بین زبان‌شناسی، سبک‌شناسی و روایت‌شناسی برقرار می‌کند.

افزون بر اینکه این کتاب با مدل‌های رایجی که برای معرفی روایت به کار می‌روند، تفاوت محتوایی دارد، در آن دو فصل نیز نگاشته شده تا پاسخ‌گوی نیاز مدرسان کتاب باشد: فصلی دربارۀ تفاسیر متنی که در آن به موضوع روایت‌شناسی در بعد کاربردی پرداخته شده است. در فصلی دیگر نیز به تله‌ها و اشتباه‌های اصطلاح‌شناسی پرداخته شده که ممکن است هنگام نوشتن دربارۀ روایت در دام آنها گرفتار شوند. البته در همین فصل، دربارۀ شیوۀ دوری از گرفتارشدن در اینگونه تله‌ها نیز صحبت شده است.

در تمام فصول این کتاب در کنار مباحث نظری، نمونه‌ها و مثال هایی از نقد عملی برای تبیین و توضیح بیشتر مطالب وجود دارد و جدا از این مباحث، یک فصل کامل نیز به نقد عملی اختصاص داده شده است که در یادگیری هرچه بهتر روایت بسیار مفید است. فصل آخر کتاب نیز راهنمایی‌هایی است که برای روایت‌پژوهان تازه‌کار در نظر گرفته شده است و موانع و مشکلات روایت‌شناسی را به‌خوبی روشن می‌کند تا روایت‌پژوهان از گرفتارآمدن به آن پرهیز کنند.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات