فعل مرکب در زبان فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
 
خط ۳۲: خط ۳۲:


==گزارش کتاب==
==گزارش کتاب==
فعل مرکب از پیچیده‌ترین دیده‌های دستوری ـ واژگانی در زبان فارسی است. برخی از زبان‌شناسان و پژوهشگران زبان فارسی پیدایش آن را به تأثیر زبان عربی می‌دانند که باعث «نازاشدن دستگاه تصریفی افعال سادۀ زبان فارسی بوده است که در مثل به جای آموزاندن، تعلیم دادن؛ به جای خوراندن، تغذیه کردن .... متداول شد». در این دیدگاه هرچند وجود افعال مرکب در دوره‌های پیشین زبان فارسی مانند دورۀ میانه و در زبان پهلوی نادیده گرفته نشده و افعالی همچون «نیگاه کردن» و «ایاد کردن» به عنوان نمونه ذکر می‌گردد؛ اما باز رواج گستردۀ اینگونه فعل‌ها به دوران فارسی کهن (فارسی نوآغازین) منسوب شده و احتمال داده می‌شود که «از لحاظ تاریخی ساختن فعل از واژه‌های قرضی عربی، مانند رحم کردن، بیان کردن و .... . اگرنه تنها علت لااقل یکی از علل عمدۀ آن رواج فعل‌های مرکب بوده باشد.
فعل مرکب از پیچیده‌ترین دیده‌های دستوری ـ واژگانی در زبان فارسی است. برخی از زبان‌شناسان و پژوهشگران زبان فارسی پیدایش آن را به تأثیر زبان عربی می‌دانند که باعث «نازاشدن دستگاه تصریفی افعال سادۀ زبان فارسی بوده است که در مثل به جای آموزاندن، تعلیم دادن؛ به جای خوراندن، تغذیه کردن.... متداول شد». در این دیدگاه هرچند وجود افعال مرکب در دوره‌های پیشین زبان فارسی مانند دورۀ میانه و در زبان پهلوی نادیده گرفته نشده و افعالی همچون «نیگاه کردن» و «ایاد کردن» به عنوان نمونه ذکر می‌گردد؛ اما باز رواج گستردۀ اینگونه فعل‌ها به دوران فارسی کهن (فارسی نوآغازین) منسوب شده و احتمال داده می‌شود که «از لحاظ تاریخی ساختن فعل از واژه‌های قرضی عربی، مانند رحم کردن، بیان کردن و..... اگرنه تنها علت لااقل یکی از علل عمدۀ آن رواج فعل‌های مرکب بوده باشد.


در مقابل دیدگاه دیگری وجود دارد که می‌پذیرد «گرایش ساختن افعال اسمی در این زبان [زبان پهلوی] قدیمی‌تر از گرایش استفاده از افعال ترکیبی بوده است»؛ اما متروک شدن فعل‌های بسیط و رواج فعل‌های مرکب را گرایش طبیعی زبان دانسته و از این‌رو زنده کردن فرآیندی را که قرن‌هاست مرده است، ناممکن به شمار می‌آورد.
در مقابل دیدگاه دیگری وجود دارد که می‌پذیرد «گرایش ساختن افعال اسمی در این زبان [زبان پهلوی] قدیمی‌تر از گرایش استفاده از افعال ترکیبی بوده است»؛ اما متروک شدن فعل‌های بسیط و رواج فعل‌های مرکب را گرایش طبیعی زبان دانسته و از این‌رو زنده کردن فرآیندی را که قرن‌هاست مرده است، ناممکن به شمار می‌آورد.