۱۴۶٬۱۸۰
ویرایش
خلیج فارس: داستان ناگفتههای جزیرۀ خارک (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۵۴
، ۱۲ دسامبر ۲۰۲۴جایگزینی متن - ' .' به '.'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
مهمترین جزایر خلیج فارس عبارتند از: بونه، دارا، قبر ناخدا، مینو، امالکرم، جبرین، خارک، خارگو، تنب بزرگ، تنب کوچک، سری یا سوری، قشم، کیش، لاوان، هرموز، هندرابی و ... . جزیرۀ مرجانی خارک با مساحتی حدود 31 کیلومتر در شمال غربی بندر بوشهر و در ژرفترین نقطۀ خلیج فارس، یکی از شمالیترین این جزایر است و قدمت آن به بیش از شش هزار سال میرسد. زمینشناسان پیدایش آن را به چهارده هزار سال پیش نسبت میدهند. [[فلور، ویلم ام.|ویلم فلور]] با توجه به اشرافی که به زبان فارسی دارد، در این کتاب تلاش کرده بیشتر منابع و مآخذی که دربارۀ جزیرۀ خارک پژوهش و تألیف شده، مورد توجه و مداقه قرار دهد. | مهمترین جزایر خلیج فارس عبارتند از: بونه، دارا، قبر ناخدا، مینو، امالکرم، جبرین، خارک، خارگو، تنب بزرگ، تنب کوچک، سری یا سوری، قشم، کیش، لاوان، هرموز، هندرابی و.... جزیرۀ مرجانی خارک با مساحتی حدود 31 کیلومتر در شمال غربی بندر بوشهر و در ژرفترین نقطۀ خلیج فارس، یکی از شمالیترین این جزایر است و قدمت آن به بیش از شش هزار سال میرسد. زمینشناسان پیدایش آن را به چهارده هزار سال پیش نسبت میدهند. [[فلور، ویلم ام.|ویلم فلور]] با توجه به اشرافی که به زبان فارسی دارد، در این کتاب تلاش کرده بیشتر منابع و مآخذی که دربارۀ جزیرۀ خارک پژوهش و تألیف شده، مورد توجه و مداقه قرار دهد. | ||
فصل اول کتاب باستانشناسی است که نویسنده کوشیده ظهور خارک در نقشههای اروپایی خلیج فارس و اقیانوس هند از قرن شانزدهم میلادی را مورد تدقیق و بررسی قرار دهد. نویسنده در بخشی از این فصل، روند پژوهشهای باستانشناسانۀ جزیره از سال 1663 میلادی که مسافری پرتغالی به نام مانوئل گودینهو مشاهدات خود را از یک سال باستانشناسی در خارک بر روی کاغذ آورد، تا آخرین کاوشهایی که منجر به کشف یک کتیبۀ هخامنشی در سال 1386 گردید مورد بررسی قرار داده است. | فصل اول کتاب باستانشناسی است که نویسنده کوشیده ظهور خارک در نقشههای اروپایی خلیج فارس و اقیانوس هند از قرن شانزدهم میلادی را مورد تدقیق و بررسی قرار دهد. نویسنده در بخشی از این فصل، روند پژوهشهای باستانشناسانۀ جزیره از سال 1663 میلادی که مسافری پرتغالی به نام مانوئل گودینهو مشاهدات خود را از یک سال باستانشناسی در خارک بر روی کاغذ آورد، تا آخرین کاوشهایی که منجر به کشف یک کتیبۀ هخامنشی در سال 1386 گردید مورد بررسی قرار داده است. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
فصل دوم کتاب اشارهای گذرا به تاریخ و جغرافیا و اوضاع اجتماعی جزیره هنگام ورود اسلام به این منطقه دارد و نویسنده تلاش نموده با مراجعه به آثار متقدم اسلامی مانند «[[صورة الأرض|صورة الارض]]» [[ابن حوقل، محمد بن حوقل|ابن حوقل]] و «[[المسالك و الممالك (اصطخري، ليدن)|مسالک والممالک]]» [[اصطخری، ابراهیم بن محمد|اصطخری]] و کتاب [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت حموی]] که از زندگی مردم آن جزیره در آن دوران و صید مروارید که مهمترین منبع درآمد آنان بوده است، مطالبی را در اختیار خواننده قرار دهد. نویسنده سریع و گذرا از قرون اولیۀ اسلامی به قرن شانزدهم میلادی و تحولات آن جزیره از منظر سفرنامهنویسان عصر صفوی توجه کرده و تصریح میکند نام جزیره برای اولین بار بر روی یک نقشۀ پرتغالی در دهۀ 1540 ظاهر شد. مباحث مختصر دیگری که در این فصل آمده، به نقل از دیگر سفرنامهنویسان خارجی مانند گودینهو و ژان دی تیونو و همیلتون است که بیشتر به نقش ایستگاهی جزیرۀ خارک در مبادلات تجاری بین بصره و این جزیره در تأمین آب شرب و حمل و نقل اسب که در این جزیره تربیت میشد و به بازار مسقط ارسال میگردید، پرداخته است. | فصل دوم کتاب اشارهای گذرا به تاریخ و جغرافیا و اوضاع اجتماعی جزیره هنگام ورود اسلام به این منطقه دارد و نویسنده تلاش نموده با مراجعه به آثار متقدم اسلامی مانند «[[صورة الأرض|صورة الارض]]» [[ابن حوقل، محمد بن حوقل|ابن حوقل]] و «[[المسالك و الممالك (اصطخري، ليدن)|مسالک والممالک]]» [[اصطخری، ابراهیم بن محمد|اصطخری]] و کتاب [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت حموی]] که از زندگی مردم آن جزیره در آن دوران و صید مروارید که مهمترین منبع درآمد آنان بوده است، مطالبی را در اختیار خواننده قرار دهد. نویسنده سریع و گذرا از قرون اولیۀ اسلامی به قرن شانزدهم میلادی و تحولات آن جزیره از منظر سفرنامهنویسان عصر صفوی توجه کرده و تصریح میکند نام جزیره برای اولین بار بر روی یک نقشۀ پرتغالی در دهۀ 1540 ظاهر شد. مباحث مختصر دیگری که در این فصل آمده، به نقل از دیگر سفرنامهنویسان خارجی مانند گودینهو و ژان دی تیونو و همیلتون است که بیشتر به نقش ایستگاهی جزیرۀ خارک در مبادلات تجاری بین بصره و این جزیره در تأمین آب شرب و حمل و نقل اسب که در این جزیره تربیت میشد و به بازار مسقط ارسال میگردید، پرداخته است. | ||
بیشترین مباحث این کتاب به فصل سوم اختصاص یافته که دربارۀ خارک در قرن هیجدهم است و نویسنده تاریخ حضور هلندیها در جزیره را از سال 1753 میلادی تا زمان خروج آنان توسط میرمهنای بندرریگی در سال 1766 مورد بحث و بررسی قرار داده است. نویسنده در این فصل کوشیده با دسترسی به آثار نویسندگان دیگری و برخی مؤلفان و تاریخنگاران ایرانی، دربارۀ میرمهنا به نرمی سخن بگوید. مشکلات هلندیها در جزیرۀ خارک، پیشنهاد برای پروژۀ خارک، تصویب پروژۀ خارک، اقدام هلند علیه بصره، روابط هلندیها با میرحسین و کریمخان، تقویت خارک و جمعیت آن و .... بخشی از مطالب این فصل را تشکیل داده است. | بیشترین مباحث این کتاب به فصل سوم اختصاص یافته که دربارۀ خارک در قرن هیجدهم است و نویسنده تاریخ حضور هلندیها در جزیره را از سال 1753 میلادی تا زمان خروج آنان توسط میرمهنای بندرریگی در سال 1766 مورد بحث و بررسی قرار داده است. نویسنده در این فصل کوشیده با دسترسی به آثار نویسندگان دیگری و برخی مؤلفان و تاریخنگاران ایرانی، دربارۀ میرمهنا به نرمی سخن بگوید. مشکلات هلندیها در جزیرۀ خارک، پیشنهاد برای پروژۀ خارک، تصویب پروژۀ خارک، اقدام هلند علیه بصره، روابط هلندیها با میرحسین و کریمخان، تقویت خارک و جمعیت آن و.... بخشی از مطالب این فصل را تشکیل داده است. | ||
نویسنده در فصل چهارم این کتاب تلاش کرده بعد از خروج هلندیها از جزیره، تحولات آنجا را با توجه به حاکمیت خاندان آل مذکور در بوشهر و رقابتهای منطقهای این خاندان با رقبایشان در گناوه و ریگ و دشتستان مورد بحث قرار دهد. در این فصل به جنگهای ایران و انگلیس در سالهای 1838 و 1856 اشارتی گذرا شده و چگونگی اشغال جزیره در هر دو جنگ توسط انگلیسیها مورد بحث قرار گرفته است. | نویسنده در فصل چهارم این کتاب تلاش کرده بعد از خروج هلندیها از جزیره، تحولات آنجا را با توجه به حاکمیت خاندان آل مذکور در بوشهر و رقابتهای منطقهای این خاندان با رقبایشان در گناوه و ریگ و دشتستان مورد بحث قرار دهد. در این فصل به جنگهای ایران و انگلیس در سالهای 1838 و 1856 اشارتی گذرا شده و چگونگی اشغال جزیره در هر دو جنگ توسط انگلیسیها مورد بحث قرار گرفته است. | ||