گنجینه اصطلاحات فقهی و اصولی

گنجینه اصطلاحات فقهی و اصولی
پدیدآوران	بلوچ، فیض محمد(مترجم) حفناوی، محمد ابراهیم (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	گنجينه‌ي اصطلاحات فقهي و اصولي [از ديدگاه فقهاء و صاحب نظران اصولي]
ناشر	خواجه عبدالله انصاري
مکان نشر	ايران - تربت جام
سال نشر	1388ش.
چاپ	چاپ اول
شابک	‎964-2628-26-0
زبان	فارسی
کد کنگره	/ح7 ف2041 / 170 BP ‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، اصطلاحات (ابهام‌زدایی) را ببینید.

برای دیگر کاربردها، اصطلاحات فقهی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

گنجینه اصطلاحات فقهی و اصولی، ترجمه الفتح المبين في حل رموز و مصطلحات الفقهاء و الأصوليين نوشته محمد ابراهیم حفناوی نویسنده مصری است. فیض محمد بلوچ این کتاب را به فارسی روان ترجمه کرده و بر آن مقدمه نوشته است.

مترجم در مقدمه، واژگان «مذهب»، «اصطلاح»، «فقه» و «اصول» را تعریف می‌کند تا مقصود از ترکیب آنها روشن گردد. او معتقد است که اصول فقه، علمی است که مسلمانان آن را وضع کردند تا در پرتو آن به استنباط احکام شرعی از ادله تفصیلی دست یابند. همچنین در معرفی اصطلاح و هدف از وضع آن می‌نویسد: اصطلاح، لفظی را گویند که با توافق اهل یک دانش و فن، در معنا و مفهوم خاصی به‌کار می‌رود و تدریجاً میان اهل آن دانش و فن و مخاطبان آن، متداول می‌گردد. هر مذهبی دارای اصطلاحات مخصوص به خود می‌باشد که در شناخت آن مذهب نقش مهمی را برعهده دارند؛ ازاین‌رو، شناخت این اصطلاحات، به‌ویژه برای کسانی که با نگاه فرامذهبی به آن می‌نگرند، ضروری است و غرض از وضع «اصطلاحات»، آسان کردن تفهیم و تفهم در مباحث علمی و فنی است و این غرض گاه میان اساتید و اهل علوم و فنون مطرح است، ولی گاه افراد عامی و غیر آشنا طرف خطاب اهل علم و فن هستند که برای فهم سریع آنان نیز ساده‌ترین راه به‌کار بردن اصطلاحات است؛ زیرا به‌وسیله آن می‌توان معانی زیاد را با کوتاه‌ترین الفاظ و ظریف‌ترین معانی را به آسان‌ترین وجه بیان کرد‏.

امروزه اصطلاح‌شناسی، کار مهمی است و آن عبارت است از آگاهی به واژگان مصطلح علمی، هنری، فقهی، اصولی، نظامی، سیاسی و... زیرا علوم و فنون فراگیر شده و در کنار آن اصطلاحات نیز گسترده شده است. فقه و اصول نیز به‌عنوان یکی از گسترده‌ترین علوم اسلامی، از اصطلاحات فراوانی بهره می‌برد که سراسر فقه و اصول را پوشانده است‏.

مترجم در معرفی این اثر حفناوی می‌نویسد: کتابی که ترجمه آن از نظر مطالعه‌کنندگان می‌گذرد، بی‌تردید از بهترین کتبی است که در دنیای علم و دانش بشری در زمینه اصطلاحات فقهی و اصولی تدوین شده است. این کتاب گران‌بها ضمن اینکه می‌تواند راه و رسم صحیح خواندن کتب گذشتگان را به‌طور عموم ارائه کند، به‌ویژه عالی‌ترین رهنمودهای سازنده‌ای را در رابطه با تعلیم و تعلم معارف فقهی و اصولی پیشینیان دینی نیز نشان می‌دهد که می‌توان با قاطعیت اظهار نظر نمود که کتاب مزبور عالی‌ترین راه‌گشایی است فراسوی طلاب و دانشجویان و علما و دانشمندان و حتی مجتهدان و مفتیان تا در لابه‌لای آن به اهداف خویش دست یابند و از گام‌هایی که در راه اخذ فقه و اصول و نشر آن برمی‌دارند، احساس رضایت و آرامش کنند‏.

وی برخلاف برخی مترجمین که تغییرات و جابه‌جایی‌هایی در تعداد ابواب و فصول کتاب می‌دهند، با رعایت امانت، مطالب را در همان سه بخش ترجمه کرده است:

1. مصطلحات فقهى مذاهب مختلف اسلامى؛
2. اصطلاحات اصولیین؛
3. فوائد و نکات کلیدی و ارزنده و ضوابط و قواعد اساسی و محوری، که هر محقق و پژوهشگری به آنها نیاز دارد.

مترجم همچنین اعلام و شخصیت‌های ذکرشده در کتاب را به‌اختصار معرفی کرده است؛ به‌عنوان مثال شفیق شحاته را «استاد قانون مدنی»‏ و شیخ جزولی را این‌گونه معرفی می‌کند: وی شیخ عبدالرحمن بن عفان جزولی می‌باشد (متوفی تقریباً 740ق)‏.

او اگرچه اشعاری که مرتبط با اصول و قواعد بوده را ترجمه و تبیین کرده است‏، اما گاه نیاز به ترجمه ندیده و تنها عبارت عربی را نقل کرده است‏.

فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر شده است.

منابع مقاله

مقدمه مترجم و متن کتاب.

وابسته‌ها

الآداب الشرعیة و المنح المرعیة

الفقه عند الشيخ الأكبر محي الدين إبن العربي

المصباح المنير في غريب الشرح الكبير للرافعي

بداية المجتهد و نهاية المقتصد

الهداية في تخريج أحاديث البداية (بداية المجتهد لابن رشد)

كتاب الآثار