التأويل في التفسير بين المعتزلة و السنة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'زمخشرى' به 'زمخشرى ') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '| پس از =↵| پیش از =↵}}↵↵↵'''' به '| پس از = | پیش از = }} '''') |
||
| (۶۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR10505J1.jpg | |||
| عنوان =التأويل في التفسير بين المعتزلة و السنة | |||
| | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | |||
[[شنوقه، سعید]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[احمدی، مختار]] ( | [[احمدی، مختار]] (مقدمهنويس) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 91/2 /ش9ت2 | ||
| موضوع = | |||
تاویل | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
تفسیر - فن | تفسیر - فن | ||
معتزله - نظریه درباره تاویل | معتزله - نظریه درباره تاویل | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | المکتبة الأزهرية للتراث | ||
| مکان نشر =قاهره - مصر | |||
| سال نشر = | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10505AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| شابک =977-315-083-6 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10505 | |||
| کتابخوان همراه نور =10505 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''التأويل في التفسير بين المعتزلة و السّنة''' نوشته دكترالسّعيد شنوقة، استاد زبان عربى در دانشگاه الطارف الجزائر، و به زبان عربى است. | |||
اين كتاب به بررسی «تأويل» از ديدگاه معتزله، با محوريت تفسير كشاف [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]، و ديدگاه اهل سنّت مى‌پردازد.البته مباحث كتاب منحصر به كتاب كشاف نيست بلكه موضوع از ديدگاه هردو گروه معتزله و اهل سنت مورد بررسى قرار مى‌گیرد و نقد و ردّيه‌هاى اهل سنت بر معتزله مطرح مى‌شود. | |||
مراد نویسنده از واژۀ «تأويل» اجتهاد و إعمال رأى در تفسير است.معتزله در مقام تأييد و انتصار اصول خمسه خود؛ یعنى توحيد، عدل، وعد و وعيد، منزلة بين المنزلتين و امر به معروف و نهى از منكر به تأويل آيات قرآن روى آورده‌اند و در اين بين [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] لغت و نحو را در تحكيم و تثبيت تفكر اعتزالى به خدمت گرفته است.[[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] در «[[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|الكشاف]]» کوشيده است برخى از مفردات يا عبارات را كه با عقيدۀ او سازگار نبوده به نحوى توجيه كند.برخى فرضهاى مجازى و ديرياب در اين تفسير يافت مى‌شود كه مفسر به اين وسيله مى‌كوشد.از اعتقادات اعتزالى خود دفاع كند.اما اهل سنّت، عليرغم اعتراف به جايگاه علمى اين تفسير، از آراء اعتزالى آن دل‌خوشى ندارند. | |||
است.اين | در اين كتاب به بحث و بررسى دربارۀ «تأويل»هاى صورت گرفته در تأييد اصول خمسه معتزله پرداخته شده و ردّيه‌هاى اهل سنت بر ايشان بيان شده است.نویسنده در آغاز به مباحثى چون معناى لغوى و اصطلاحى تفسير، فرق تفسير با تأويل و معناى لغوى و اصطلاحى تأويل، مراحل اساسى تفسير يعنى تفسير در عصر صحابه، عصر تابعين، عصر تابعين تابعين و ويژگى‌هاى تفسير در هريك اين سه مرحله، پيدايش فرق اسلامى، انواع تفسير (تفسير مأثور و تفسير به رأى) مى‌پردازد. | ||
پس از آن به عوامل ظهور فرقه معتزله، تبيين اصول خمسه ايشان و نيز بررسى تفسير از ديدگاه معتزله پرداخته مى‌شود.در ادامه به بررسى مذهب اعتزالى با توجه به تفسير كشاف [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] پرداخته و چگونگى استخدام لغت و نحو توسط [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] برای تثبيت افكار و عقايداعتزالى توضيح داده شده است.همچنين کیفیت بهره‌گیرى [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] از نص قرآنى و قرائت‌هاى متناسب با تفكر اعتزالى و نيز كاربرد مجاز و تشبيه در تأويل آيات قرآنى برای تثبيت عقايد عتزالى و نيز تأويل آيات با دليل عقلى مورد بحث و بررسى قرار گرفته و ردّيه‌هاى اهل سنت بر اين تأويلات نيز بيان شده است. | |||
==ساختار | ==ساختار== | ||
كتاب حاوى مقدمه‌اى از استاد دكتر مختار الاحمدى، مقدمه مؤلف و دو باب ذيل، كه هركدام مشتمل بر فصولى است و نيز يك خاتمه مى‌باشد: | |||
الباب الاول: «الفكر الاعتزالى».اين باب داراى سه فصل به شرح ذيل است. | |||
الفصل الاول: في التفسير و الفرق الاسلامىة، كه عناوينى چون:التفسير و التأويل، الفرق بين التفسير و التأويل، المراحل الاساسية للتفسير و ظهور الفرق الاسلامىة را دربردارد. | |||
الفصل الثاني: في المعتزلة و اصولهم.داراى عناوين ذيل مى‌باشد:عوامل ظهور المعتزلة، تسمية المعتزلة، الاصول الخمسة، في الأسس العامة لعلم الكلام و الأدلة. | |||
الفصل | الفصل الثالث:التفسير عند المعتزلة، به مباحث ذيل مى‌پردازد: التفسير في إطار الأصول الخمسة و التفسير بالرأى قبل الزمخشري. | ||
الباب الثاني: «المذهب الاعتزالي في كشاف ال[[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]» حاوى سه فصل ذيل مى‌باشد:الفصل الاول شامل دو عنوان:التأويل بالدلالة اللغوية و التأويل بالاعراب(النحو) مى‌باشد. | |||
الفصل الثاني: مباحث ذيل را دربردارد:التأويل بالدلالة اللغوية و التأويل بالحمل على المجاز و التشبيه و تأويل التجسّم. | |||
الفصل الثاني:مباحث ذيل را دربردارد:التأويل بالدلالة اللغوية و التأويل بالحمل على المجاز و التشبيه و تأويل التجسّم. | |||
الفصل الثالث:التأويل بالاستدلال العقلي. | الفصل الثالث:التأويل بالاستدلال العقلي. | ||
در | در پایان هم فهرست منابع مورد استفاده مؤلف و فهرست موضوعات كتاب درج شده است. | ||
==نسخه‌شناسى== | ==نسخه‌شناسى== | ||
كتاب به قلم دكتر السعيد | كتاب به قلم دكتر السعيد شنوقة، استاد زبان عربى در دانشگاه الطارف، الجزائر نگاشته شده و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 467 صفحه توسط انتشارات «المكتبة الأزهرية للتراث» قاهره منتشر شده است.نوبت چاپ و سال انتشار كتاب نامعلوم است. | ||
منابع | ==منابع مقاله== | ||
#خرمشاهى، بهاء‌الدين، دانشنامه قرآن، ج اول، ص704 | |||
#مقدمه مؤلف و متن كتاب | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:تفسیر]] | [[رده: تفسیر]] | ||
[[رده:علم تفسیر]] | [[رده:علم تفسیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۲۹
| التأويل في التفسير بين المعتزلة و السنة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شنوقه، سعید (نویسنده) احمدی، مختار (مقدمهنويس) |
| ناشر | المکتبة الأزهرية للتراث |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-315-083-6 |
| موضوع | تاویل
تفسیر - فن معتزله - نظریه درباره تاویل |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 91/2 /ش9ت2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
التأويل في التفسير بين المعتزلة و السّنة نوشته دكترالسّعيد شنوقة، استاد زبان عربى در دانشگاه الطارف الجزائر، و به زبان عربى است.
اين كتاب به بررسی «تأويل» از ديدگاه معتزله، با محوريت تفسير كشاف زمخشرى، و ديدگاه اهل سنّت مى‌پردازد.البته مباحث كتاب منحصر به كتاب كشاف نيست بلكه موضوع از ديدگاه هردو گروه معتزله و اهل سنت مورد بررسى قرار مى‌گیرد و نقد و ردّيه‌هاى اهل سنت بر معتزله مطرح مى‌شود.
مراد نویسنده از واژۀ «تأويل» اجتهاد و إعمال رأى در تفسير است.معتزله در مقام تأييد و انتصار اصول خمسه خود؛ یعنى توحيد، عدل، وعد و وعيد، منزلة بين المنزلتين و امر به معروف و نهى از منكر به تأويل آيات قرآن روى آورده‌اند و در اين بين زمخشرى لغت و نحو را در تحكيم و تثبيت تفكر اعتزالى به خدمت گرفته است.زمخشرى در «الكشاف» کوشيده است برخى از مفردات يا عبارات را كه با عقيدۀ او سازگار نبوده به نحوى توجيه كند.برخى فرضهاى مجازى و ديرياب در اين تفسير يافت مى‌شود كه مفسر به اين وسيله مى‌كوشد.از اعتقادات اعتزالى خود دفاع كند.اما اهل سنّت، عليرغم اعتراف به جايگاه علمى اين تفسير، از آراء اعتزالى آن دل‌خوشى ندارند.
در اين كتاب به بحث و بررسى دربارۀ «تأويل»هاى صورت گرفته در تأييد اصول خمسه معتزله پرداخته شده و ردّيه‌هاى اهل سنت بر ايشان بيان شده است.نویسنده در آغاز به مباحثى چون معناى لغوى و اصطلاحى تفسير، فرق تفسير با تأويل و معناى لغوى و اصطلاحى تأويل، مراحل اساسى تفسير يعنى تفسير در عصر صحابه، عصر تابعين، عصر تابعين تابعين و ويژگى‌هاى تفسير در هريك اين سه مرحله، پيدايش فرق اسلامى، انواع تفسير (تفسير مأثور و تفسير به رأى) مى‌پردازد.
پس از آن به عوامل ظهور فرقه معتزله، تبيين اصول خمسه ايشان و نيز بررسى تفسير از ديدگاه معتزله پرداخته مى‌شود.در ادامه به بررسى مذهب اعتزالى با توجه به تفسير كشاف زمخشرى پرداخته و چگونگى استخدام لغت و نحو توسط زمخشرى برای تثبيت افكار و عقايداعتزالى توضيح داده شده است.همچنين کیفیت بهره‌گیرى زمخشرى از نص قرآنى و قرائت‌هاى متناسب با تفكر اعتزالى و نيز كاربرد مجاز و تشبيه در تأويل آيات قرآنى برای تثبيت عقايد عتزالى و نيز تأويل آيات با دليل عقلى مورد بحث و بررسى قرار گرفته و ردّيه‌هاى اهل سنت بر اين تأويلات نيز بيان شده است.
ساختار
كتاب حاوى مقدمه‌اى از استاد دكتر مختار الاحمدى، مقدمه مؤلف و دو باب ذيل، كه هركدام مشتمل بر فصولى است و نيز يك خاتمه مى‌باشد:
الباب الاول: «الفكر الاعتزالى».اين باب داراى سه فصل به شرح ذيل است.
الفصل الاول: في التفسير و الفرق الاسلامىة، كه عناوينى چون:التفسير و التأويل، الفرق بين التفسير و التأويل، المراحل الاساسية للتفسير و ظهور الفرق الاسلامىة را دربردارد.
الفصل الثاني: في المعتزلة و اصولهم.داراى عناوين ذيل مى‌باشد:عوامل ظهور المعتزلة، تسمية المعتزلة، الاصول الخمسة، في الأسس العامة لعلم الكلام و الأدلة.
الفصل الثالث:التفسير عند المعتزلة، به مباحث ذيل مى‌پردازد: التفسير في إطار الأصول الخمسة و التفسير بالرأى قبل الزمخشري.
الباب الثاني: «المذهب الاعتزالي في كشاف الزمخشرى» حاوى سه فصل ذيل مى‌باشد:الفصل الاول شامل دو عنوان:التأويل بالدلالة اللغوية و التأويل بالاعراب(النحو) مى‌باشد.
الفصل الثاني: مباحث ذيل را دربردارد:التأويل بالدلالة اللغوية و التأويل بالحمل على المجاز و التشبيه و تأويل التجسّم.
الفصل الثالث:التأويل بالاستدلال العقلي.
در پایان هم فهرست منابع مورد استفاده مؤلف و فهرست موضوعات كتاب درج شده است.
نسخه‌شناسى
كتاب به قلم دكتر السعيد شنوقة، استاد زبان عربى در دانشگاه الطارف، الجزائر نگاشته شده و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 467 صفحه توسط انتشارات «المكتبة الأزهرية للتراث» قاهره منتشر شده است.نوبت چاپ و سال انتشار كتاب نامعلوم است.
منابع مقاله
- خرمشاهى، بهاء‌الدين، دانشنامه قرآن، ج اول، ص704
- مقدمه مؤلف و متن كتاب