شناخت‌نامه علامه میرحامد حسین لکهنوی

شناخت‌نامه علامه میرحامد حسین لکهنوی
پدیدآوران	کوثری، علی‌اکبر (نویسنده) مردی، عباس‌علی (نویسنده)
ناشر	نشر معارف اهل‌بیت ـ بنیاد بین المللی امامت
مکان نشر	قم
سال نشر	۱۴۰۱
شابک	‎0ـ22ـ5663ـ622ـ978
موضوع	میرحا‌مدحسین‌ کنتوری، ۱۸۳۰ - ۱۸۸۸م‌,مجتهدان‌ و علما‌ ^aهند^bIndia - Ulama'
کد کنگره	BP ۱۱۶/م۹،ک۹ ۱۴۰۱‏

شناخت‌نامه علامه میرحامد حسین لکهنوی به کوشش علی‌اکبر کوثری، عباس‌علی مردی؛ این کتاب دربردارندۀ مهم‌ترین آثار یا آگاهی‌هایی است که دربارۀ علامۀ فقید و شرایط روزگار او به تحریر درآمده است. در این میان پاره‌ای از آثار مستقل به ایشان اختصاص یافته است و بیشتر مطالبی است که به گونۀ پراکنده در لابلای آثار و اسناد وجود دارد.

ساختار

کتاب در شش فصل به نگارش درآمده است.

گزارش محتوا

شاید کمتر کسی با مدرسۀ علمی شیعه در شبه قاره و به مرکزیت شهر لکهنو آشنا باشد؛ حال آنکه شیعه‌پژوهان و به‌ویژه پژوهشگران کلام شیعی نیک می‌دانند این مدرسه و بزرگان آن در دوره‌هایی از تاریخ و از پس افول مدرسۀ کلامی اصفهان بعد از دوران صفویه، تأثیری شگرف در ارتقای جایگاه علمی شیعه داشته و حوزه‌های نجف، قم و سایر بلاد شیعه را رهین دانش خویش کردند. آنچه در این‌باره شایان توجه است، حضور متکلمان اندیشمند و فقیهان توانمندی است که با مجاهدت‌های فراوان و با همت والای برخاسته از نبوغ علمی و غیرت دینی، دوران شکوفایی و درخشش این مدرسه را رقم زدند؛ ستارگانی چون سید دلدار علی، سید محمد (سلطان العلماء)، سید محمد قلی کنتوری، سید محمد عباس تستری و آیت‌الله علامه میرحامد حسین با تشخیص بهنگام و بهره‌گیری از زبان زمانۀ خویش توانستند سدی محکم در برابر سیل بنیان‌برافکنی که می‌رفت تا اساس اعتقادات جامعۀ شیعه را در آن سرزمین فرو فکند، بنا سازند؛ سیلی برخاسته از ساخته‌های بی‌اساس درس‌آموختگان مکتب خلافت در دهلی و دسیسه‌های دشمنان اسلام در دنیای غرب.

علامۀ ذوفنون میرحامد حسین نیشابوری لکهنوی یکی از شخصیت‌های برجسته و اثرگذار معاصر میان عالمان شیعی است که با پژوهش‌های گسترده و طاقت‌فرسا، سهم وافری در گسترش معارف امامت و دفاع از مکتب شیعه در برابر هجوم مخالفان و معاندان داشت. گستردگی پژوهش‌ها و توانمندی علمی ایشان در عرصه‌های مختلف علوم دینی با مروری بر آثار متنوع ایشان به‌ویژه کتاب گران‌سنگ «عبقات الانوار» به‌روشنی نمایان می‌شود.

سوگ‌مندانه با وجود جایگاه برجستۀ میرحامد حسین کمتر کسی با شخصیت و آثار علمی ایشان و همچنین فضای فکری و اجتماعی عصر ایشان آشنایی دارد. این کتاب دربردارندۀ مهم‌ترین آثار یا آگاهی‌هایی است که دربارۀ علامۀ فقید و شرایط روزگار او به تحریر درآمده است. در این میان پاره‌ای از آثار مستقل به ایشان اختصاص یافته است و بیشتر مطالبی است که به گونۀ پراکنده در لابلای آثار و اسناد وجود دارد.

در فصل نخست با عنوان زندگی‌نامه، بخش‌های مربوط به شخصیت علامه میرحامد حسین از 24 اثر انعکاس داده شده و در پایان فهرست 91 اثر متنوع دربرگیرندۀ اطلاعاتی در این‌باره ارائه شده است. در فصل دوم سه اثر مربوط به اندیشۀ میرحامد حسین آورده شده و به دنبال آن اطلاعات هجده اثر دیگر در این‌باره معرفی شده است.

فصل سوم به معرفی خاندان، اساتید و شاگردان میرحامد حسین اختصاص دارد و دربردارندۀ متن چهار اثر ارزشمند در این موضوع است که با ارائه در این کتاب به نوعی برای نخستین بار به طور گسترده منتشر می‌شود. فهرست 115 اثر مرتبط با این موضوع نیز کامل‌کنندۀ این فصل است.

موضوع فصل چهارم آشنایی با آثار علامه میرحامد حسین است و با ارائۀ چهار اثر اطلاعات مفیدی را در زمینۀ آثار و تألیفات علامه در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. این بخش از شناخت‌نامه با ارائۀ فهرستی از 227 نگاشته در قالب‌های متنوع کامل شده است.

عنوان فصل پنجم «کتابخانۀ ناصریه» است که در آن با ارائۀ متن پنج اثر و معرفی شصت اثر تلاش شده است اطلاعات موجود دربارۀ شکل‌گیری و جایگاه کتابخانۀ ناصریه به عنوان یکی از تراث خاندان عبقات به مخاطب منتقل شود. آخرین فصل کتاب در موضوع عبدالعزیز دهلوی و «تحفۀ اثناعشریه» و ردود آن تدوین شده است که دربردارندۀ پنج متن به همراه معرفی 32 نگاشتۀ دیگر در این‌باره است و در آن به بررسی جایگاه کتاب «تحفۀ اثناعشریه» و نویسندۀ آن و واکنش عالمان شیعی در پاسخ به این کتاب پرداخته شده است.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی ادبیات