جاده‌های جدید ابریشم: حال و آینده‌ی جهان

جاده‌های جدید ابریشم: حال و آینده‌ی جهان
پدیدآوران	فرانکویان، پیتر (نویسنده) مرادی جورابی، مسعود (مترجم)
ناشر	معین
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۴۰۲
شابک	‎8ـ278ـ165ـ964ـ978
کد کنگره	‏

جاده‌های جدید ابریشم: حال و آینده‌ی جهان تألیف پیتر فرانکویان، مترجم مسعود مرادی جورابی؛ نویسنده در این کتاب تاریخچه‌ای جامع از مبادلات فکری و تجاری ارائه می‌دهد و می‌کوشد گرایش اروپامحور را در روایت‌های تاریخی رایج زیر سؤال ببرد. او در این کتاب قصد دارد تا به نقش کشورهای مشرق‌زمین و به‌خصوص ایران به عنوان مرکز تاریخ جهان بپردازد.

ساختار

کتاب در پنج فصل نگارش یافته است.

1. جاده‌هایی به سوی شرق
2. جاده‌هایی منتهی به قلب جهان
3. جاده‌های پکن
4. جاده‌های هماوردی
5. جاده‌های آینده

گزارش کتاب

جاده‌های ابریشم اصطلاحی است که چگونگی و شیوه‌های درهم‌تنیدگی مردم و فرهنگ‌ها در قاره‌های مختلف را توصیف و به این ترتیب کمک می‌کند تا از راه‌های گسترش مذاهب و زبان‌ها در گذشته به درک بهتری برسیم؛ همچنین نشان می‌دهد که بذر ایده‌ها و آرا دربارۀ مواد غذایی، آداب و رسوم و هنر افشانده می‌شود و بین آنها رقابت پدید می‌آید یا از یکدیگر وام می‌گیرند. به یاری جاده‌های ابریشم، مرکزیت و اهمیت پایش منابع و تجارت راه دور و بنابراین زمینه‌ها و انگیزه‌های سفرهای اکتشافی و کاوش‌ها در مسیر صحراها و اقیانوس‌ها که به برآمدن امپراتوری‌ها انجامیده‌اند، روشن می‌شود.

این جاده‌ها نشان می‌دهد که چگونه نوآوری‌های فناورانه در مسیر هزاران کیلومتر برانگیخته شده و چگونه در پی بیماری و خشونت الگویی مشابه ویرانی اتفاق افتاده است. جاده‌های ابریشم این امکان را فراهم می‌آورد تا گذشته را نه در حکم زنجیره‌ای از دوره‌های تاریخی، در نواحی مجزا و منزوی، بلکه به صورت ضرب‌آهنگی از محتوای تاریخ نگریست که طی آن جهان در مدت هزاران سال بخشی از دنیایی بزرگ‌تر، از جمله گذشتۀ جهان بوده که بین آنها پیوند برقرار شده است.

نویسنده در این کتاب تاریخچه‌ای جامع از مبادلات فکری و تجاری ارائه می‌دهد و می‌کوشد گرایش اروپامحور را در روایت‌های تاریخی رایج زیر سؤال ببرد. او در این کتاب قصد دارد به چند سؤال مهم پاسخ دهد: کشورهای مشرق‌زمین و به‌خصوص ایران چه نقشی در تاریخ جهان داشتند؟ تبادل فرهنگی میان شرق و غرب چگونه بود؟ و چه کشوری از نظر جغرافیایی و تاریخی، مرکز جهان به حساب می‌آید؟

او می‌‌خواهد دیدگاهی جدید را به تاریخ اضافه کند، فرضیات معمول را به چالش بکشد و در یک کلام، دیدگاه اروپامحور در تاریخ را زیر سؤال ببرد. از نظر او ایران در مرکز جهان قرار داشت. پیش‌تر کریستوفر مارلو در سال 1587 میلادی به این نکته اشاره کرد و مورخان زیادی این فرضیه را تکرار کردند. اما فرانکوپان به این فرضیه چیزی بیشتر از پیشنیانش می‌افزاید و آن را به یک نظریۀ تاریخی بدل می‌کند. ایرانی که در میانۀ حوادث بسیاری در جهان قرار داشت و هر لحظه با تهاجم‌های بیگانگان، چهره‌ای دیگرگون پیدا می‌کرد. شاید بتوان گفت این کتاب افزون بر اینکه تاریخ جدیدی از جهان را روایت می‌کند، تاریخ ایران را نیز از نو بازمی‌خواند.

کتاب به ترتیب زمانی در فصل‌هایی تنظیم شده است که بر حسب رویدادهای مختلف در مکان‌های متفاوت نوشته شده‌اند. در هر فصل مجموعه‌ای از حوادث مختلف توصیف می‌شوند؛ با تأکید بر تجارت، مردمان و تهاجم‌های صورت‌گرفته. شاید با خود فکر کنید که جادۀ ابریشم از چین تا اروپا گسترده شده بود و تاریخ بعضی از کشورها در این کتاب هیچ جایگاهی ندارد. اما با کمال تعجب می‌بینید که اغلب اتفاقات مهم تاریخ بشر مانند حملۀ اسکندر مقدونی تا جنگ‌های جهانی و جنگ‌های قرن بیست‌ویکم در عراق، افغانستان و سوریه پوشش داده می‌شوند. پیتر فرانکوپان برخلاف بسیاری از مورخان به جزئیات بی‌اهمیت توجه ندارد و بیشتر می‌خواهد که تصویری بزرگ و گسترده از تاریخ جهان به دست دهد.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی ادبیات