الدواهي: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]') |
||
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابوعبیده، معمر بن مثنی]] (نويسنده) | [[ابوعبیده، معمر بن مثنی]] (نويسنده) | ||
[[هاشمی، محمد بن حسن بن دینار ]] (نويسنده) | [[هاشمی، محمد بن حسن بن دینار]] (نويسنده) | ||
[[ناجی، هلال]] ( محقق) | [[ناجی، هلال]] (محقق) | ||
[[ناجی، هلال]] ( | [[ناجی، هلال]] (مقدمه‌نويس) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = | ||
| موضوع = | | موضوع = تاریخ و نقد زبان عربی -- مسا‌ئل لغوی,واژه‌نا‌مه‌ها -- تاریخ و نقد زبان عربی | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = مجمع اللغة العربیة | | ناشر = مجمع اللغة العربیة | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الدواهي'''، مجموعه‌ای است از دو عالم لغوی، ابوعبیده معمر بن مثنی تیمی ( | '''الدواهي'''، مجموعه‌ای است از دو عالم لغوی، [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده معمر بن مثنی تیمی]] (متوفای 120ق) و [[هاشمی، محمد بن حسن بن دینار|ابوالعباس محمد بن حسن بن دینار هاشمی]] (متوفای 259 یا 281ق). این کتاب به موضوع لغت اختصاص یافته و توسط [[ناجی، هلال|هلال بن ناجی]] تحقیق شده است. | ||
نوشتار حاضر در حقیقت مجموعه‌ای از دو کتاب خطی، یکی از آن ابوعبیده معمر بن مثنی و دیگری از آن ابوالعباس محمد بن حسن | نوشتار حاضر در حقیقت مجموعه‌ای از دو کتاب خطی، یکی از آن [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده معمر بن مثنی]] و دیگری از آن [[هاشمی، محمد بن حسن بن دینار|ابوالعباس محمد بن حسن هاشمی]]، است که توسط یکی از ناسخان در یک جا و با عنوان «الدواهي» جمع شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص35؛ متن کتاب، ص67</ref>. | ||
این کتاب به‌عنوان معجمی از معاجم صفات قلمداد شده و از جمله نخستین آثار لغوی و در صفات است. کتاب یادشده جزو کتب مفقوده‌ای بوده که در آغاز قرن 21م، به دست رسیده و منتشر گردیده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص8</ref>. | این کتاب به‌عنوان معجمی از معاجم صفات قلمداد شده و از جمله نخستین آثار لغوی و در صفات است. کتاب یادشده جزو کتب مفقوده‌ای بوده که در آغاز قرن 21م، به دست رسیده و منتشر گردیده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص8</ref>. | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
نویسنده، بخشی از کتاب را به صفاتی که دواهی با آنها متصف می‌شود، از قبیل: هتر، نآد، حوله و... اختصاص داده است<ref>ر.ک: همان، ص48</ref>. | نویسنده، بخشی از کتاب را به صفاتی که دواهی با آنها متصف می‌شود، از قبیل: هتر، نآد، حوله و... اختصاص داده است<ref>ر.ک: همان، ص48</ref>. | ||
به دنبال آن به عباراتی که برای اتصاف افراد به‌کار می‌رود، از قبیل: «داهية من الدواهي»، «عضلة من العضل» و غیر آن، که غالبا حکایت از عقل و علم و درایت دارد، اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص58</ref>. وی در ادامه، برخی از واژگان نظیر: الإدب، البدي، البطيط که به امر عجیب و شگفت‌آور اختصاص دارد و همچنین کلماتی که معنای سب و دشنام در آنها نهفته، مانند: ابوحباحب که به فرد بخیل اطلاق شده، به‌همراه کلماتی دیگر با این مضمون را ذکر کرده<ref>ر.ک: همان، ص60-61</ref> و پایان‌بخش کتاب را به واژه‌گانی مربوط به صفات کذب، همچون: «الكذب السخت»، به معنای دروغ خالص و «الكذب الصراح»، به معنای دروغ روشن و واضح و... اختصاص داده است<ref>ر.ک: همان، ص62</ref>. | به دنبال آن به عباراتی که برای اتصاف افراد به‌کار می‌رود، از قبیل: «داهية من الدواهي»، «عضلة من العضل» و غیر آن، که غالبا حکایت از عقل و علم و درایت دارد، اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص58</ref>. وی در ادامه، برخی از واژگان نظیر: الإدب، البدي، البطيط که به امر عجیب و شگفت‌آور اختصاص دارد و همچنین کلماتی که معنای سب و دشنام در آنها نهفته، مانند: ابوحباحب که به فرد بخیل اطلاق شده، به‌همراه کلماتی دیگر با این مضمون را ذکر کرده<ref>ر.ک: همان، ص60-61</ref> و پایان‌بخش کتاب را به واژه‌گانی مربوط به صفات کذب، همچون: «الكذب السخت»، به معنای دروغ خالص و «الكذب الصراح»، به معنای دروغ روشن و واضح و... اختصاص داده است<ref>ر.ک: همان، ص62</ref>. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۵: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد 1403]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ خرداد 1403 توسط فاضل گرنه زاده]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ خرداد 1403 توسط فاضل گرنه زاده]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ خرداد 1403 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ خرداد 1403 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۴۰
| الدواهي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابوعبیده، معمر بن مثنی (نويسنده)
هاشمی، محمد بن حسن بن دینار (نويسنده) ناجی، هلال (محقق) ناجی، هلال (مقدمه‌نويس) |
| ناشر | مجمع اللغة العربیة |
| مکان نشر | سوریه - دمشق |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تاریخ و نقد زبان عربی -- مسا‌ئل لغوی,واژه‌نا‌مه‌ها -- تاریخ و نقد زبان عربی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الدواهي، مجموعه‌ای است از دو عالم لغوی، ابوعبیده معمر بن مثنی تیمی (متوفای 120ق) و ابوالعباس محمد بن حسن بن دینار هاشمی (متوفای 259 یا 281ق). این کتاب به موضوع لغت اختصاص یافته و توسط هلال بن ناجی تحقیق شده است.
نوشتار حاضر در حقیقت مجموعه‌ای از دو کتاب خطی، یکی از آن ابوعبیده معمر بن مثنی و دیگری از آن ابوالعباس محمد بن حسن هاشمی، است که توسط یکی از ناسخان در یک جا و با عنوان «الدواهي» جمع شده است[۱].
این کتاب به‌عنوان معجمی از معاجم صفات قلمداد شده و از جمله نخستین آثار لغوی و در صفات است. کتاب یادشده جزو کتب مفقوده‌ای بوده که در آغاز قرن 21م، به دست رسیده و منتشر گردیده است[۲].
وی نخست به الفاظ مختلف تعبیرکننده از معنای دواهی (مصائب و بلایا) مانند النهبور، الخنفقین و... پرداخته[۳] و در ادامه به کنیه‌هایی دربردارنده معنای دواهی، همچون: ام‌اللهیم، ام‌خنور، ام‌فأر و مانند آن اشاره نموده است[۴].
نویسنده، بخشی از کتاب را به صفاتی که دواهی با آنها متصف می‌شود، از قبیل: هتر، نآد، حوله و... اختصاص داده است[۵].
به دنبال آن به عباراتی که برای اتصاف افراد به‌کار می‌رود، از قبیل: «داهية من الدواهي»، «عضلة من العضل» و غیر آن، که غالبا حکایت از عقل و علم و درایت دارد، اشاره کرده است[۶]. وی در ادامه، برخی از واژگان نظیر: الإدب، البدي، البطيط که به امر عجیب و شگفت‌آور اختصاص دارد و همچنین کلماتی که معنای سب و دشنام در آنها نهفته، مانند: ابوحباحب که به فرد بخیل اطلاق شده، به‌همراه کلماتی دیگر با این مضمون را ذکر کرده[۷] و پایان‌بخش کتاب را به واژه‌گانی مربوط به صفات کذب، همچون: «الكذب السخت»، به معنای دروغ خالص و «الكذب الصراح»، به معنای دروغ روشن و واضح و... اختصاص داده است[۸].
از ویژگی‌های این کتاب، علی‌رغم حجم اندک آن، مشمل بودن بر کلماتی است که در معاجم لغوی یافت نمی‌گردد و این امر زمینه غنای دانش لغت و نگارش‌های لغوی را فراهم نموده است[۹].
محقق علاوه بر ذکر مقدمه‌ای درباره کتاب و نویسندگان، در سرتاسر اثر به شرح و توضیح کلمات دشوار متن در پاورقی پرداخته است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.