الإيناس بعلم الأنساب

الإيناس بعلم الأنساب
پدیدآوران	وزیر مغربی، حسین بن علی (نويسنده)
ناشر	المکتبة الثقافیة الدینیة
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1420ق - 2000م
چاپ	1
شابک	‎977-5250-56-0
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/و4الف9 1086 CS
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الإيناس بعلم الأنساب، اثر ابوالقاسم مغربی، حسین بن علی بن حسین، معروف به ابن المغربی و وزیر مغربی (370-418ق/ 981-1027م)، مورخ ادیب، لغت‌شناس و سیاست‌مدار شیعی، کتابی است در علم انساب و معرفی معروف‌ترین انساب عرب، به‌ترتیب حروف الفبا.

به دلیل اهمیت و ارزش کتاب، بسیاری از بزرگان، از آن یاد کرده و آن را با تعابیر مختلفی، ستوده‌اند؛ از جمله: ابن خلکان (608-681ق)، با تعبیر: «و هو علی صغر حجمه كثير الفائدة و يدل علی كثرة اطلاعه»، از آن یاد کرده ‌است.

نویسنده در اکثر موارد، پس از ذکر لفظ دال بر نسب، ابتدا از لحاظ لغوی و نحوه تلفظ آن، به بررسی آن پرداخته و سپس، معروف‌ترین افراد منسوب به آن را معرفی کرده و در صورت امکان، به اشعار، آثار و اقدامات انجام‌شده توسط بزرگان منتسب به آن نسب، اشاره کرده است.

نمونه مباحث

1. الأزد: این لفظ، در قبیله کهلان، با فتح همزه و سکون زاء تلفظ می‌گردد...

   نام الأزد، دراء (بر وزن کتاب) است و او همان دراء بن غوث بن نبت بن مالک بن زید بن کهلان بن سبأ بن یشجب بن یعرب بن قحطان است.

2. الأزد: این لفظ، در قبیله همدان، با فتح همزه و زاء تلفظ می‌گردد (بر وزن فرس).

وی ازد بن عبدالله بن قادم بن زید بن عریب بن جشم بن حاشد بن خیران بن نوف بن همدان است. این لفظ، بیشتر اوقات بدون الف و لام خوانده می‌شود؛ این، نظریه علی بن محمد بن احمد بن حارث مرهبی در کتابی است که درباره اخبار و اشعار همدان نوشته و گفته است ابوکر حمیری (دانشمند دانای به نسب) و ابن کلبی، در این نظریه با وی موافقند. اما محمد بن موسی بن داود عمی، از محمد بن عبدالمنعم بن ادریس منبهی، از ابی‌منذر هشام بن محمد، روایت کرده که لفظ مزبور، أزد (به فتح همزه و کسر زاء) خوانده می‌شود. از جمله افراد منسوب به این اسم، عبارتند از: ابوروق مفسر (عطیة بن حارث بن عبدالرحمن بن عمرو بن حارث بن مالک بن خثامة بن ارد) و سفیان بن لیلی که یکی از اصحاب مختار بود؛ وی همان کسی است که پس از صلح امام حسن(ع) با معاویه، آن حضرت را با عبارت «یا مذل المؤمنين» خطاب نمود.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.