وقف و توسعه شهری: تجربه ربع رشیدی

وقف و توسعه شهری: تجربه ربع رشیدی
پدیدآوران	یوسفی فر، شهرام (نویسنده)
ناشر	نگارستان اندیشه
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۷ش
شابک	‎9-92-8273-600-978
موضوع	رشیدالدین‌ فضل‌الله‌، ۶۴۸؟ - ۷۱۸ق‌,ربع‌ رشیدی -- وقفنا‌مه‌ها‌,ربع‌ رشیدی -- موقوفه‌ها‌,وقف‌ -- ایران‌ -- تا‌ریخ‌,موقوفه‌ها‌ -- ایران‌ -- تا‌ریخ‌,ایران‌ -- تا‌ریخ‌ -- ایلخا‌نا‌ن‌، ۶۵۱ - ۷۵۶ق‌
کد کنگره	‏DSR۱۰۳۰/ی۹،و۷

وقف و توسعه شهری: تجربه ربع رشیدی تألیف شهرام یوسفی فر، ربع رشیدی تجربه‌ای موفق در عرصه شهرسازی و معماری در دوره ایلخانان است که بازتابی از دانش و تجربیات معماری و شهرسازی ایرانی - اسلامی است. غور در سیاست‌ها و برنامه ریزی‌هایی که در تأسیس این مجموعه به کار رفته است، نشانه‌های بارز خرد و دوراندیشی خواجه رشیدالدین فضل‌الله را در زمینه برنامه ریزی و طراحی شهری نشان می‌دهد. مجموعه ربع رشیدی برخوردار از سازمان فضایی منسجم شهری و کالبدی بود که در تناسب با عملکرد های فرهنگی، مذهبی، آموزشی، اجتماعی و اقتصادی آن قرار داشت. مطالعه ساختار و الگوی طراحی شده در این مجتمع بازتاب دهنده شاخصه‌های توسعه پایدار شهری با بهره گیری از ظرفیت‌های فرهنگی و آموزه‌های پایه‌ای جامعه در حوزه وقف و رشد علم و دانش است.

ساختار

کتاب از دو بخش تشکیل شده است. فهرست بخشهای این کتاب عبارتند از: بخش اول: نقش وقف در توسعه شهری (تجربه ربع رشیدی)

1. مفهوم لغوی و اصطلاحی ربع
2. پیدایش ربع
3. روند تأسیس
4. ساختار کالبدی
5. اجزاء کالبدی ربع
6. الگوی اداره مجتمع ربع
7. تأسیسات و امور رفاهی شهری
8. سازمان ربع
9. ربع بعد از رشیدالدین
10. سرانجام
11. نقش ربع در اوضاع علمی زمانه
12. وضعیت کنونی
13. کتاب‌شناسی

بخش دوم: الگوی حمایت اجتماعی در ربع رشیدی

1. مدل حمایت اجتماعی در سده‌های میانه
2. ربع رشیدی: مقدمات و ملاحظات استقرار جامعه مطلوب
3. حمایت‌های اجتماعی از فقرا و فرودستان در ربع رشیدی

گزارش کتاب

ربع رشیدی تجربه‌ای موفق در عرصه شهرسازی و معماری در دوره ایلخانان است که بازتابی از دانش و تجربیات معماری و شهرسازی ایرانی - اسلامی است. غور در سیاست‌ها و برنامه ریزی‌هایی که در تأسیس این مجموعه به کار رفته است، نشانه‌های بارز خرد و دوراندیشی خواجه رشیدالدین فضل‌الله را در زمینه برنامه ریزی و طراحی شهری نشان می‌دهد. مجموعه ربع رشیدی برخوردار از سازمان فضایی منسجم شهری و کالبدی بود که در تناسب با عملکرد های فرهنگی، مذهبی، آموزشی، اجتماعی و اقتصادی آن قرار داشت. مطالعه ساختار و الگوی طراحی شده در این مجتمع بازتاب دهنده شاخصه‌های توسعه پایدار شهری با بهره گیری از ظرفیت‌های فرهنگی و آموزه‌های پایه‌ای جامعه در حوزه وقف و رشد علم و دانش است. برخی از محققان از الگوی مجمتع ربع رشیدی با عنوان آرمان شهر واقعی یاد کرده و مطالعه در راهبردهای عملیاتی شهرسازی و سامان دهی فضایی آن را از خلال وقف نامه‌ی ربع رشیدی توصیه می‌کنند. فضای شهری ربع رشیدی به کلی از بین رفته و در نتیجه باید بر اساس اطلاعات تاریخی و از لابه لای متون موجود تصویر کلی آن را بازسازی کرد.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران