موسوعة الإمامة في نصوص أهل السنة

موسوعة الإمامة في نصوص أهل السنة، اثری چهل‌جلدی است که بیست جلد آن با کوشش سید محمود مرعشی نجفی (متولد 1320ش) و با مدیریت محمد اسفندیاری (متولد 1338ش) و با معاونت علمی و مشورتی آقایان محمد مرادی، محمدکاظم عبداللهی، محمدجواد محمودی و تحقیق دیگران انتشار یافته است. این موسوعه، روایت‌هایی را در اصل امامت و جانشینی پیامبر اسلام(ص) و نیز ویژگی‌های دوازده تن از پیشوایان معصوم(ع) را از منابع گوناگون اهل سنت و جماعت در بر دارد. این مجموعه بزرگ، بازسازی و پردازش کتاب پرحجم «ملحقات إحقاق الحق و اِزهاق الباطل» از قاضی نور‌الله شوشتری، «شهید ثالث» (1019-956)، به شیوه نوین است که با ترتیب تازه و تغییر اساسی انجام یافته است.

موسوعة الإمامة في نصوص أهل السنة
پدیدآوران	مرعشی، شهاب‌الدین (نويسنده) مرعشی، محمود (اهتمام) اسفندیاری، محمد (اهتمام) مرادی، محمد (محقق) محمودی، محمدکاظم (محقق) محمودی، محمدجواد (محقق) تقی‌زاده، حسین (محقق) جدیدی نژاد، محمد رضا (محقق) فاطمی، حسن (محقق) صحتی سردرودی، محمد (محقق) فضلی‌زاده، مصطفی (محقق)
ناشر	صحيفه خرد
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1430ق
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	ائمه اثناعشر - احادیث اهل سنت - قرن 14 - امامت - خاندان نبوت - احادیث اهل سنت - خاندان نبوت در قرآن
زبان	عربی
تعداد جلد	20
کد کنگره	‎‏/‎‏م‎‏4‎‏م‎‏8 36 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شوشتری کتاب «إحقاق الحق» را در نقد کتاب «إبطال نهج الباطل و إهمال كشف العاطل» از فضل‌الله امین بن روزبهان خنجی (متوفای 927ق) نوشته است. او فقراتی از «منهاج الكرامة» علّامه حلّی را جمله‌به‌جمله نقل نموده، سپس دیدگاه ابن روزبهان را نقد می‌کند. برای همین، «إِحقاق الحق»، خلاصه‌ای از مجادله‌های شیعه و سنی در مسائل کلامی، به‌ویژه مسئله امامت شمرده می‌شود. شوشتری جان خود را بر سر این نهاد و زیر شکنجه به شهادت رسید؛ تا اینکه در دوره معاصر، آیت‌الله مرعشی نجفی (1276-۱۳۶۹ش)، کتاب سه‌جلدی او را به یاری بیست تن از شاگردانش و با تعلیقه‌های فراوان آنان به سی‌وشش جلد رساند. بااین‌حال، دوباره به کوشش فرزند ایشان و محققان دیگر بازبینی شد و با شیوه‌های نگارش نوین عرضه گشت. تنظیم مباحث بدین‌گونه است که جلد اول و دوم این اثر، «اهل‌بیت در قرآن» را پژوهش می‌کند. جلد سوم، چهارم و پنجم به مبحث «اهل‌بیت در نصوص و آثار» می‌پردازد. جلد ششم تا بیستم ویژه «زندگی و شخصیت امیرالمؤمنین(ع) است و مجلدات 21 تا 40، پیشوایان معصوم دیگر را پوشش می‌دهد‏.

دسته‌بندی روایت‌های کتاب:

این دائرةالمعارفِ امامت، بر اساس گزارش‌های روایی که اهل سنت در کتاب‌هایشان از پیامبر(ص) نقل کرده‌اند، تنظیم شده است. از امتیازهای شکلی آن، آوردن شماره‌های مسلسل احادیث است که خواننده را به‌آسانی به حدیث دل‌خواهش می‌رساند. این روایت‌ها هفت‌گونه دسته‌بندی می‌شوند:

1. روایاتی که بیانگر نزول شماری از آیه‌ها در شأن و مرتبت اهل‌بیت(ع) است؛
2. روایاتی که فضیلت‌ها، منقبت‌ها و منزلت‌های ایشان را به‌همراه تقرب الهی‌ا‌شان وامی‌نمایند؛
3. روایاتی که به شناخت فضیلت‌های اهل‌بیت سفارش کرده، مردم را از کینه‌ورزی و دشمنی با آنان پرهیز می‌دهند؛
4. روایاتی که لزوم رعایت حقوق اهل‌بیت(ع) و پیروی از ایشان را گوشزد می‌کنند؛
5. روایاتی که شرایط امام، منصب الهی امامت، ذریّه پیامبر بودن، تعداد و نام امامان را بیان می‌کند؛
6. روایاتی که ویژگی‌های پیروان واقعی اهل‌بیت(ع) را برمی‌شمارند و آنان را از غُلوّ و هرگونه غالی‌گری پرهیز می‌دهند؛
7. روایات فراوانی که ابعاد گوناگون زندگی و شخصیت امیر مؤمنان علی(ع) را واکاوی می‌‎کند‏.

اهمیت و امتیاز کتاب:

1. بهره‌گیری محققانه از روایات نبوی(ص) منقول از اهل سنت، جذابیت ویژه‌ای به مباحث بخشیده، همه فرقه‌های اسلامی را به کاوش محققانه فرامی‌خواند و می‌تواند عاملی در راه تقریب و وحدت جهان اسلام شود؛
2. نمود باورها و ادعاهای شیعه در منابع فراوان اهل سنت، اصالت تاریخی و ارج و اعتبار آن‌ها را بیان کرده، اشتراکات فراوان این دو فرقه اسلامی را آشکار می‌کند؛
3. بیان سند و نام راویان احادیث، زمینه تحقیق و بررسی تک‌تک آن‌ها را برای پژوهشگران فراهم آورده است؛
4. این موسوعه با بیانی گسترده‌تر، راهِ «عبقات الأنوار» میر حامد حسین هندی و «الغدیر» علامه امینی را دنبال کرده و با سبک و سیاق نوینَش از آثار همگون خود پیشی گرفته است‏.

منابع مقاله

کوشا، محمدعلی، «موسوعة الإمامة في نصوص أهل السنة: کتابی بزرگ و مستند به روایت اهل سنت در امامت دوازده امام»، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دوره 22، شماره 128، خرداد و تیر 1390: