ضياء العالمين في بيان إمامة الأئمة المصطفين

ضياء العالمين في بيان إمامة الأئمة المصطفين، تألیف محمدطاهر عاملی فتونی (1070-1138ق)، به شیوه استدلالی و با استناد به روایات شیعه و اهل سنت در مقام اثبات امامت اهل‌بیت(ع) برآمده است. این اثر در هفت جلد با مقدمه و تحقیق مؤسسه آل‌البیت(ع) منتشر شده است.

ضياء العالمين في بيان إمامة الأئمة المصطفين عليهم‌السلام
پدیدآوران	شریف، ابوالحسن بن محمدطاهر (نويسنده) مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث (سایر)
ناشر	مؤسسة آل البیت (علیهم‌السلام) لإحیاء التراث
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1431ق - 1434ق - 1435ق - 1437ق - 1438ق
چاپ	1
شابک	‎978-964-319-330-0
موضوع	امامت - حدیث
زبان	عربی
تعداد جلد	9
کد کنگره	‎‏/‎‏ش‎‏46‎‏ ‎‏ض‎‏9 223 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

محقق در مقدمه به حدیث ثقلین، «إني تارك فيكم الثقلين كتاب الله و عترتي أهل بيتي...»، اشاره کرده و آن را مورد اتفاق جمیع مسلمین دانسته است. وی معتقد است که اختلاف در تفسیر و مراد از حدیث است؛ اگرچه مراد از آن مثل روز روشن است، لکن کسی که قلبش مریض و دنبال هوای نفس است، از راه حق گمراه می‌شود‏.

مسئله «امامت» از مهم‌ترین مسائلی است که پیرامون آن بحث و گفتگو شده و مذاهب و آراء متعدد و مختلفی پیرامون آن ایجاد شده است. دیدگاه عوام، امامت را مساوی با سلطنت و حکومت می‌داند، اما خواص از مردم، آن را ریاست عامه در امر دین و دنیا به جانشینی از پیامبر(ص) تعریف می‌کنند‏. امامت از دیدگاه شیعه ویژگی‌هایی دارد؛ از جمله اینکه اختصاصی خداوند است که به هرکس از بندگان بخواهد عطا می‌کند و هیچ‌کس حق دخالت در این مسئله را ندارد‏.

در ادامه مقدمه، فرق کلامی محکمه، معتزله، جهمیه، مجسمه، کرامیه، اشعریه، ماتریدیه، زیدیه، اسماعیلیه و شیعه امامیه به‌اختصار معرفی شده‌اند‏.

مباحث کتاب، مشتمل بر مقدمه محقق، فاتحه (در بیش از یک‌صد صفحه)، مقدمه (در ضمن تبیان، پنج باب و هر باب مشتمل بر چند فصل)، دو مقصد (هر مقصد در دوازده مقاله و مقاله آخر در دوازده فصل) و خاتمه (در دو فصل) است‏.

ویژگی‌های کتاب

1. وحدت اسلوب در تمام کتاب؛
2. به دنبال هم آوردن مباحث، به‌گونه‌ای که از موضوعی خارج نشده و داخل در موضوع دیگری نشده، مگر آنکه مترتب بر بحث قبلی بوده است؛
3. عدم استفاده از شیوه فلاسفه و متکلمین در بحث؛
4. نویسنده در فاتحه کتاب، خلاصه مباحث کتاب را مطرح کرده و سپس وارد بحث شده است؛
5. استدلال بر مبنای اعتقاد شیعه امامیه درباره امامت و خلافت که از طریق احادیث مشترک بین شیعه و اهل سنت و مقابله آنها اثبات شده است‏.

سخن علما درباره کتاب

علامه نوری در خاتمة المستدرك، آن را کامل‌ترین و جلیل‌ترین کتاب در این موضوع دانسته است.

در مقدمه تحقیق آمده است که: نویسنده از شیوه منطقی بدیعی استفاده کرده که مقدمات به‌تدریج ذکر شده و نتیجه روشن و صادقی حاصل شده که قابل مناقشه نیست. برخی بر این کتاب اشکال گرفته‌اند که ناقص است؛ لکن ظاهراً عکس این مطلب است و کتاب در ظاهر و باطن کامل است؛ بله، بعضی نسخ کتاب دارای افتادگی‌هایی است، اما افتادگی‌ها در نسخ دیگر موجود است‏.

منابع مقاله

مقدمه تحقیق و فاتحه کتاب.