اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    (صفحه ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> [[پرونده:NUR12645J1.jpg|بندانگش» ایجاد کرد.)
     
    جز (جایگزینی متن - 'اصطلاحات (ابهام زدایی)' به 'اصطلاحات (ابهام‌زدایی)')
     
    (۶۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR12645J1.jpg|بندانگشتی|اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی]]
    | تصویر =NUR12645J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =مباحثی از نظام دفاعی اسلام: اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی
    |-
    | پدیدآوران =
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی
    [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. نمایندگی ولی فقیه. پژوهشکده تحقیقات اسلامی]] (تهيه کننده)
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|مباحثی از نظام دفاعی اسلام: اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. نمایندگی ولی فقیه. پژوهشکده تحقیقات اسلامی]] (تهيه کننده)


    [[محمدیان، مرتضی]] (نويسنده)
    [[محمدیان، مرتضی]] (نویسنده)


    [[کمیلی خراسانی، محمدصالح]] (نويسنده)
    [[کمیلی خراسانی، محمدصالح]] (نویسنده)


    [[آخوندی، مصطفی]] (نويسنده)
    [[آخوندی، مصطفی]] (نویسنده)
    |-
    | زبان =فارسی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏147‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏آ‎‏3‎‏الف‎‏6
    |data-type='language'|فارسی
    | موضوع =
    |-
    جهاد
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏147‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏آ‎‏3‎‏الف‎‏6
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|جهاد


    علوم نظامی - جنبه‏های مذهبی - اسلام
    علوم نظامی - جنبه‏‌های مذهبی - اسلام


    فقه - اصطلاحها و تعبیرها
    فقه - اصطلاح‌ها و تعبیرها
    |-
    | ناشر =
    |ناشر  
    سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نمايندگی ولی فقيه، مرکز تحقيقات اسلامی
    |data-type='publisher'|سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نمايندگی ولی فقيه، مرکز تحقيقات اسلامی
    | مکان نشر =تهران - ایران
    |-
    | سال نشر = 1378 ش
    |مکان نشر  
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12645AUTOMATIONCODE
    |data-type='publishPlace'|تهران - ایران
    | چاپ =1
    |-
    | تعداد جلد =1
    |سال نشر
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =12645
    |data-type='publishYear'|
    | کتابخوان همراه نور =12645
    |-class='articleCode'
    | کد پدیدآور =
    |کد اتوماسیون
    | پس از =
    |data-type='automationCode'|12645
    | پیش از =
    |}
    }}
    </div>


    {{کاربردهای دیگر|اصطلاحات (ابهام‌زدایی)}}
    '''اصطلاحات نظامى در فقه اسلامى'''، اثر آقايان [[آخوندی، مصطفی|مصطفى آخوندى]]، مرتضى محمديان و [[کمیلی خراسانی، محمدصالح|محمدصالح كميلى]] است كه در آن، نویسنده واژه‌ها و اصطلاحات مربوط به جهاد و دفاع و نيز واژگان نظامى مطرح‌شده در منابع فقهى را از نظر لغوى و اصطلاح علم فقه به‌صورت مستند با استفاده از منابع متعدد فقهى و... بر طبق حروف الفباى فارسی توضيح داده است.


    == معرفى اجمالى ==
    == ساختار==
    کتاب حاضر، از مقدمه «مركز تحقيقات بنيادين وابسته به مركز تحقيقات اسلامى نمايندگى ولى فقيه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامى» و متن فرهنگ‌نامه تشكيل شده است.


    نويسندگان از شيوه الفبايى برای سامان دادن به کتابشان استفاده كرده و هدفشان آشناكردن پژوهشگران با اصطلاحات فقهى جهاد و دفاع و نيز واژگان نظامى مطرح‌شده در منابع فقهى بوده است.


    «اصطلاحات نظامى در فقه اسلامى»، اثر آقايان مصطفى آخوندى، مرتضى محمديان و محمدصالح كميلى است كه در آن، نويسنده واژه‌ها و اصطلاحات مربوط به جهاد و دفاع و نيز واژگان نظامى مطرح‌شده در منابع فقهى را از نظر لغوى و اصطلاح علم فقه به‌صورت مستند با استفاده از منابع متعدد فقهى و... بر طبق حروف الفباى فارسى توضيح داده است.
    زبان و ادبيات این اثر، رسا و شيواست. نويسندگان از منابع مهمّ و متعددى (74 منبع عربى و فارسی) از آثار علمى انديشمندان قديم و جديد برای تولید اثر حاضر بهره برده‌اند.


    == ساختار ==
    == گزارش محتوا==
    درباره محتواى این اثر، چند نكته گفتنى است:


    #در مقدمه «مركز تحقيقات بنيادين وابسته به مركز تحقيقات اسلامى نمايندگى ولى فقيه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامى» - كه زمان و مكان و مشخصات نگارش آن معين نشده - بر چند نكته تأكيد شده است:
    #:یک- اسلام همچنان كه در عرصه‌هاى سياست و اقتصاد و اخلاق از نظام‌هاى مستقلى برخوردار است، در زمينه جنگ و دفاع نيز داراى نظام است. در این نظام، مؤلفه‌هایى مانند ماهيت، اهداف، شرايط و قوانين و مقررات جنگ و صلح، عوامل پيروزى و شكست، وظايف و ويژگى‌هاى فرماندهان و نيروها و بسيارى از مسائل دفاعى وجود دارد.
    #:دو- آنچه شايسته و بايسته است، پژوهش درباره این مؤلفه‌ها و تدوين نظام دفاعى اسلام است كه برخى كارشناسان برجسته نظامى معاصر با نگارش کتاب‌هایى درباره فرماندهى و مديريت نظامى پيامبر(ص) و [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] نخستين گام‌ها را در این راه برداشته‌اند...
    #:سه- در نخستين سال‌هاى جنگ، مركز تحقيقات اسلامى سپاه، مأموريت يافت به این مهمّ بپردازد. در پى این مأموريت كار تدوين نظام دفاعى اسلام در گروه تاريخ اسلام شروع شد. این گروه در ابتدا جوانب مختلف جنگ‌هاى دوران پيامبر(ص) و [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] را مورد مطالعه و بررسى قرار داد؛ سپس اطلاعات گردآورى‌شده با حضور برخى فرماندهان نظامى سپاه و نيز استاد محقق [[عاملی، جعفر مرتضی|سيد‌ ‎جعفر مرتضى عاملى]] موضوع‌بندى شد. تهيه هزاران فيش و تدوين جزوه‌هایى حاصل كار آن گروه بود. با گسترش مباحث مديريتى با نام «مديريت نظام دفاعى اسلام»، در معاونت تحقيقات بنيادين، این مركز شكل گرفت كه مأموريت آن، در پژوهش و تبيين مسائل دفاعى و ابعاد گونون جهاد و دفاع با استفاده از منابع اسلامى منحصر گرديد... کتاب حاضر برى آشنايى با اصطلاحات فقهى جهاد و دفاع و نيز واژگان نظامى مندرج در منابع فقهى نگارش يافته است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/8203/1/8|ر.ک: مقدمه کتاب، ص8]]</ref>
    #نويسندگان فرهنگ الفبايى اصطلاحات را با «إثخان في الأرض» شروع كرده.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/8203/1/9|متن کتاب، ص9]]</ref>و... و با واژگان ديگرى چون «رباط».<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/8203/1/64|همان، ص64]]</ref>و... ادامه داده و با «هدم حصون».<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/8203/1/125|همان، ص125]]</ref>پایان داده‌اند.
    #نويسندگان در مورد «إرجاف» نوشته‌اند: «... در اصطلاح اخبار دروغى را گويند كه به هدف ايجاد فتنه و اضطراب در شرايط خاصّ سياسى - اجتماعى در بين مردم پخش مى‌شود. قرآن مجيد مى‌فرمايد''' «لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لاَ يُجَاوِرُونَكَ فِيهَا إِلاَّ قَلِيلاً»'''.<ref>احزاب: 60</ref>در [[تفسير القمي|تفسير قمى]] در ذيل این آيه از امام معصوم چنين نقل شده است: این آيه درباره عده‌اى از منافقان كه در مدينه زندگى می‌كردند نازل شد. آنان همواره به رسول خدا(ص) زخم زبان مى‌زدند و چون آن جناب مى‌خواست به جنگى برود در بين مسلمانان انتشار مى‌دادند كه باز هم مرگ و اسيرى...».<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/8203/1/12|همان، ص12]]</ref>
    #نويسندگان در مورد «باغى» نوشته‌اند: در اصطلاح باغى به كسى گفته مى‌شود كه از اطاعت امام عادل و برحقّ سرپيچى نمايد و بر ضدّ او خروج كند. سرپيچى از اطاعت حاكم عادل شرط بغى است و فرقى ندارد كه حاكم عادل، امام معصوم باشد يا نايب امام باشد از قبيل مجتهد جامع الشرايط (ولايت فقيه) شرط مهم عدالت رهبر است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/8203/1/28|همان، ص28]]</ref>
    #نويسندگان در مورد «شهيد» نوشته‌اند: در اصطلاح به مسلمانى كه بنا به دستور پيامبر(ص) يا امام(ع) يا نايب امام، در جنگ شركت كرده و در مسير جنگ يا در معركه كارزار كشته شده و نيز به مسلمانى كه در زمان غيبت امام(ع) در جهاد دفاعى شركت كرده و كشته شده، شهيد مى‌گويند.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/8203/1/79|همان، ص79]]</ref>
    #همچنين نويسندگان در مورد «قاسطين» چنين نوشته‌اند: در اصطلاح واژه قاسطين به جبهه معاويه و پيروان او گفته مى‌شود كه با [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] مخالفت كرده و از امام حقّ منحرف شدند و ظالمانه به جنگ با آن حضرت برخاستند و نبرد صفين را به راه انداختند.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/8203/1/99|ر.ک: همان، ص99]]</ref>
    #همچنين نويسندگان در مورد «مرابطه» چنين نوشته‌اند: مرابطه در اصطلاح فقها عبارت است از نگهبانى جهت محافظت از مرزهاى كشور اسلامى. مرابطه عملى است مستحبّ، هرچند در زمان غيبت امام باشد و كسى كه خودش نمى‌تواند برود مستحبّ است كه اسب خود را برای مرابطين بفرستد.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/8203/1/114|ر.ک: همان، ص114]]</ref>


    كتاب حاضر، از مقدمه «مركز تحقيقات بنيادين وابسته به مركز تحقيقات اسلامى نمايندگى ولى فقيه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامى» و متن فرهنگ‌نامه تشكيل شده است.
    == وضعيت کتاب==


    نويسندگان از شيوه الفبايى براى سامان دادن به كتابشان استفاده كرده و هدفشان آشناكردن پژوهشگران با اصطلاحات فقهى جهاد و دفاع و نيز واژگان نظامى مطرح‌شده در منابع فقهى بوده است.


    زبان و ادبيات اين اثر، رسا و شيواست. نويسندگان از منابع مهمّ و متعددى (74 منبع عربى و فارسى) از آثار علمى انديشمندان قديم و جديد براى توليد اثر حاضر بهره برده‌اند.
    برای کتاب حاضر، فقط فهرست تفصيلى مطالب.<ref>مقدمه کتاب، ص3-6</ref>و فهرست منابع.<ref>متن کتاب، 126-128</ref>تنظيم شده و فهرست‌هاى فنى ديگر نيامده است.


    == گزارش محتوا ==
    ==پانويس==
    <references/>




    درباره محتواى اين اثر، چند نكته گفتنى است:
    == منابع مقاله==
    مقدمه و متن کتاب.


    1. در مقدمه «مركز تحقيقات بنيادين وابسته به مركز تحقيقات اسلامى نمايندگى ولى فقيه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامى» - كه زمان و مكان و مشخصات نگارش آن معين نشده - بر چند نكته تأكيد شده است:
    {{فرهنگ اصطلاحات}}
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    يك- اسلام همچنان كه در عرصه‌هاى سياست و اقتصاد و اخلاق از نظام‌هاى مستقلى برخوردار است، در زمينه جنگ و دفاع نيز داراى نظام است. در اين نظام، مؤلفه‌هايى مانند ماهيت، اهداف، شرايط و قوانين و مقررات جنگ و صلح، عوامل پيروزى و شكست، وظايف و ويژگى‌هاى فرماندهان و نيروها و بسيارى از مسائل دفاعى وجود دارد.
    [[فرهنگ موضوعی جهاد و دفاع در آینه آیات و روایات]]


    دو- آنچه شايسته و بايسته است، پژوهش درباره اين مؤلفه‌ها و تدوين نظام دفاعى اسلام است كه برخى كارشناسان برجسته نظامى معاصر با نگارش كتاب‌هايى درباره فرماندهى و مديريت نظامى پيامبر(ص) و حضرت على(ع) نخستين گام‌ها را در اين راه برداشته‌اند...
    سه- در نخستين سال‌هاى جنگ، مركز تحقيقات اسلامى سپاه، مأموريت يافت به اين مهمّ بپردازد. در پى اين مأموريت كار تدوين نظام دفاعى اسلام در گروه تاريخ اسلام شروع شد. اين گروه در ابتدا جوانب مختلف جنگ‌هاى دوران پيامبر(ص) و حضرت على(ع) را مورد مطالعه و بررسى قرار داد؛ سپس اطلاعات گردآورى‌شده با حضور برخى فرماندهان نظامى سپاه و نيز استاد محقق سيد جعفر مرتضى عاملى موضوع‌بندى شد. تهيه هزاران فيش و تدوين جزوه‌هايى حاصل كار آن گروه بود. با گسترش مباحث مديريتى با نام «مديريت نظام دفاعى اسلام»، در معاونت تحقيقات بنيادين، اين مركز شكل گرفت كه مأموريت آن، در پژوهش و تبيين مسائل دفاعى و ابعاد گونه‌گون جهاد و دفاع با استفاده از منابع اسلامى منحصر گرديد... كتاب حاضر برى آشنايى با اصطلاحات فقهى جهاد و دفاع و نيز واژگان نظامى مندرج در منابع فقهى نگارش يافته است (ر.ك: مقدمه كتاب، ص8).
    2. نويسندگان فرهنگ الفبايى اصطلاحات را با «إثخان في الأرض» شروع كرده (متن كتاب، ص9) و... و با واژگان ديگرى چون «رباط» (همان، ص64) و... ادامه داده و با «هدم حصون» (همان، ص125) پايان داده‌اند.
    3. نويسندگان در مورد «إرجاف» نوشته‌اند: «... در اصطلاح اخبار دروغى را گويند كه به هدف ايجاد فتنه و اضطراب در شرايط خاصّ سياسى - اجتماعى در بين مردم پخش مى‌شود. قرآن مجيد مى‌فرمايد ''' «لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لاَ يُجَاوِرُونَكَ فِيهَا إِلاَّ قَلِيلاً» ''' (احزاب: 60). در تفسير قمى در ذيل اين آيه از امام معصوم چنين نقل شده است: اين آيه درباره عده‌اى از منافقان كه در مدينه زندگى مى‌كردند نازل شد. آنان همواره به رسول خدا(ص) زخم زبان مى‌زدند و چون آن جناب مى‌خواست به جنگى برود در بين مسلمانان انتشار مى‌دادند كه باز هم مرگ و اسيرى...» (همان، ص12).
    4. نويسندگان در مورد «باغى» نوشته‌اند: در اصطلاح باغى به كسى گفته مى‌شود كه از اطاعت امام عادل و برحقّ سرپيچى نمايد و بر ضدّ او خروج كند. سرپيچى از اطاعت حاكم عادل شرط بغى است و فرقى ندارد كه حاكم عادل، امام معصوم باشد يا نايب امام باشد از قبيل مجتهد جامع الشرايط (ولايت فقيه) شرط مهم عدالت رهبر است.... (همان، ص28).
    5. نويسندگان در مورد «شهيد» نوشته‌اند: در اصطلاح به مسلمانى كه بنا به دستور پيامبر(ص) يا امام(ع) يا نايب امام، در جنگ شركت كرده و در مسير جنگ يا در معركه كارزار كشته شده و نيز به مسلمانى كه در زمان غيبت امام(ع) در جهاد دفاعى شركت كرده و كشته شده، شهيد مى‌گويند... (همان، ص79).
    6. همچنين نويسندگان در مورد «قاسطين» چنين نوشته‌اند: در اصطلاح واژه قاسطين به جبهه معاويه و پيروان او گفته مى‌شود كه با حضرت على(ع) مخالفت كرده و از امام حقّ منحرف شدند و ظالمانه به جنگ با آن حضرت برخاستند و نبرد صفين را به راه انداختند (ر.ك: همان، ص99).
    7. همچنين نويسندگان در مورد «مرابطه» چنين نوشته‌اند: مرابطه در اصطلاح فقها عبارت است از نگهبانى جهت محافظت از مرزهاى كشور اسلامى. مرابطه عملى است مستحبّ، هرچند در زمان غيبت امام باشد و كسى كه خودش نمى‌تواند برود مستحبّ است كه اسب خود را براى مرابطين بفرستد... (ر.ك: همان، ص114).
    == وضعيت كتاب ==
    براى كتاب حاضر، فقط فهرست تفصيلى مطالب (مقدمه كتاب، ص3-6) و فهرست منابع (متن كتاب، 126-128) تنظيم شده و فهرست‌هاى فنى ديگر نيامده است.
    == منابع مقاله ==
    مقدمه و متن كتاب.
    == پیوندها ==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8203 مطالعه کتاب اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:فقه و اصول]]
    [[رده: فقه و اصول]]
    [[رده:سازمان ها. انجمن ها، کنگره ها، دائرة المعارف ها. واژه نامه ها. مجموعه ها، مقاله ها. سخنرانی ها]]
    [[رده:سازمان‌ها، انجمن‌ها، کنگره‌ها، دائرة‌المعارف‌ها، واژه‌نامه‌ها، مجموعه‌ها، مقاله‌ها، سخنرانی‌ها]]
     
     

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۷

    اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی
    اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی
    پدیدآورانسپاه پاسداران انقلاب اسلامی. نمایندگی ولی فقیه. پژوهشکده تحقیقات اسلامی (تهيه کننده)

    محمدیان، مرتضی (نویسنده)

    کمیلی خراسانی، محمدصالح (نویسنده)

    آخوندی، مصطفی (نویسنده)
    عنوان‌های دیگرمباحثی از نظام دفاعی اسلام: اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی
    ناشرسپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نمايندگی ولی فقيه، مرکز تحقيقات اسلامی
    مکان نشرتهران - ایران
    سال نشر1378 ش
    چاپ1
    موضوعجهاد

    علوم نظامی - جنبه‏‌های مذهبی - اسلام

    فقه - اصطلاح‌ها و تعبیرها
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏147‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏آ‎‏3‎‏الف‎‏6
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf
    برای دیگر کاربردها، اصطلاحات (ابهام‌زدایی) را ببینید.

    اصطلاحات نظامى در فقه اسلامى، اثر آقايان مصطفى آخوندى، مرتضى محمديان و محمدصالح كميلى است كه در آن، نویسنده واژه‌ها و اصطلاحات مربوط به جهاد و دفاع و نيز واژگان نظامى مطرح‌شده در منابع فقهى را از نظر لغوى و اصطلاح علم فقه به‌صورت مستند با استفاده از منابع متعدد فقهى و... بر طبق حروف الفباى فارسی توضيح داده است.

    ساختار

    کتاب حاضر، از مقدمه «مركز تحقيقات بنيادين وابسته به مركز تحقيقات اسلامى نمايندگى ولى فقيه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامى» و متن فرهنگ‌نامه تشكيل شده است.

    نويسندگان از شيوه الفبايى برای سامان دادن به کتابشان استفاده كرده و هدفشان آشناكردن پژوهشگران با اصطلاحات فقهى جهاد و دفاع و نيز واژگان نظامى مطرح‌شده در منابع فقهى بوده است.

    زبان و ادبيات این اثر، رسا و شيواست. نويسندگان از منابع مهمّ و متعددى (74 منبع عربى و فارسی) از آثار علمى انديشمندان قديم و جديد برای تولید اثر حاضر بهره برده‌اند.

    گزارش محتوا

    درباره محتواى این اثر، چند نكته گفتنى است:

    1. در مقدمه «مركز تحقيقات بنيادين وابسته به مركز تحقيقات اسلامى نمايندگى ولى فقيه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامى» - كه زمان و مكان و مشخصات نگارش آن معين نشده - بر چند نكته تأكيد شده است:
      یک- اسلام همچنان كه در عرصه‌هاى سياست و اقتصاد و اخلاق از نظام‌هاى مستقلى برخوردار است، در زمينه جنگ و دفاع نيز داراى نظام است. در این نظام، مؤلفه‌هایى مانند ماهيت، اهداف، شرايط و قوانين و مقررات جنگ و صلح، عوامل پيروزى و شكست، وظايف و ويژگى‌هاى فرماندهان و نيروها و بسيارى از مسائل دفاعى وجود دارد.
      دو- آنچه شايسته و بايسته است، پژوهش درباره این مؤلفه‌ها و تدوين نظام دفاعى اسلام است كه برخى كارشناسان برجسته نظامى معاصر با نگارش کتاب‌هایى درباره فرماندهى و مديريت نظامى پيامبر(ص) و حضرت على(ع) نخستين گام‌ها را در این راه برداشته‌اند...
      سه- در نخستين سال‌هاى جنگ، مركز تحقيقات اسلامى سپاه، مأموريت يافت به این مهمّ بپردازد. در پى این مأموريت كار تدوين نظام دفاعى اسلام در گروه تاريخ اسلام شروع شد. این گروه در ابتدا جوانب مختلف جنگ‌هاى دوران پيامبر(ص) و حضرت على(ع) را مورد مطالعه و بررسى قرار داد؛ سپس اطلاعات گردآورى‌شده با حضور برخى فرماندهان نظامى سپاه و نيز استاد محقق سيد‌ ‎جعفر مرتضى عاملى موضوع‌بندى شد. تهيه هزاران فيش و تدوين جزوه‌هایى حاصل كار آن گروه بود. با گسترش مباحث مديريتى با نام «مديريت نظام دفاعى اسلام»، در معاونت تحقيقات بنيادين، این مركز شكل گرفت كه مأموريت آن، در پژوهش و تبيين مسائل دفاعى و ابعاد گونون جهاد و دفاع با استفاده از منابع اسلامى منحصر گرديد... کتاب حاضر برى آشنايى با اصطلاحات فقهى جهاد و دفاع و نيز واژگان نظامى مندرج در منابع فقهى نگارش يافته است.[۱]
    2. نويسندگان فرهنگ الفبايى اصطلاحات را با «إثخان في الأرض» شروع كرده.[۲]و... و با واژگان ديگرى چون «رباط».[۳]و... ادامه داده و با «هدم حصون».[۴]پایان داده‌اند.
    3. نويسندگان در مورد «إرجاف» نوشته‌اند: «... در اصطلاح اخبار دروغى را گويند كه به هدف ايجاد فتنه و اضطراب در شرايط خاصّ سياسى - اجتماعى در بين مردم پخش مى‌شود. قرآن مجيد مى‌فرمايد «لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لاَ يُجَاوِرُونَكَ فِيهَا إِلاَّ قَلِيلاً».[۵]در تفسير قمى در ذيل این آيه از امام معصوم چنين نقل شده است: این آيه درباره عده‌اى از منافقان كه در مدينه زندگى می‌كردند نازل شد. آنان همواره به رسول خدا(ص) زخم زبان مى‌زدند و چون آن جناب مى‌خواست به جنگى برود در بين مسلمانان انتشار مى‌دادند كه باز هم مرگ و اسيرى...».[۶]
    4. نويسندگان در مورد «باغى» نوشته‌اند: در اصطلاح باغى به كسى گفته مى‌شود كه از اطاعت امام عادل و برحقّ سرپيچى نمايد و بر ضدّ او خروج كند. سرپيچى از اطاعت حاكم عادل شرط بغى است و فرقى ندارد كه حاكم عادل، امام معصوم باشد يا نايب امام باشد از قبيل مجتهد جامع الشرايط (ولايت فقيه) شرط مهم عدالت رهبر است.[۷]
    5. نويسندگان در مورد «شهيد» نوشته‌اند: در اصطلاح به مسلمانى كه بنا به دستور پيامبر(ص) يا امام(ع) يا نايب امام، در جنگ شركت كرده و در مسير جنگ يا در معركه كارزار كشته شده و نيز به مسلمانى كه در زمان غيبت امام(ع) در جهاد دفاعى شركت كرده و كشته شده، شهيد مى‌گويند.[۸]
    6. همچنين نويسندگان در مورد «قاسطين» چنين نوشته‌اند: در اصطلاح واژه قاسطين به جبهه معاويه و پيروان او گفته مى‌شود كه با حضرت على(ع) مخالفت كرده و از امام حقّ منحرف شدند و ظالمانه به جنگ با آن حضرت برخاستند و نبرد صفين را به راه انداختند.[۹]
    7. همچنين نويسندگان در مورد «مرابطه» چنين نوشته‌اند: مرابطه در اصطلاح فقها عبارت است از نگهبانى جهت محافظت از مرزهاى كشور اسلامى. مرابطه عملى است مستحبّ، هرچند در زمان غيبت امام باشد و كسى كه خودش نمى‌تواند برود مستحبّ است كه اسب خود را برای مرابطين بفرستد.[۱۰]

    وضعيت کتاب

    برای کتاب حاضر، فقط فهرست تفصيلى مطالب.[۱۱]و فهرست منابع.[۱۲]تنظيم شده و فهرست‌هاى فنى ديگر نيامده است.

    پانويس

    1. ↑ [مقدمه کتاب، ص8]
    2. ↑ [کتاب، ص9]
    3. ↑ [ص64]
    4. ↑ [ص125]
    5. ↑ احزاب: 60
    6. ↑ [ص12]
    7. ↑ [ص28]
    8. ↑ [ص79]
    9. ↑ [همان، ص99]
    10. ↑ [همان، ص114]
    11. ↑ مقدمه کتاب، ص3-6
    12. ↑ متن کتاب، 126-128


    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=اصطلاحات_نظامی_در_فقه_اسلامی&oldid=747833»