المقصور و الممدود (ابن سکیت): تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '( ' به '(') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]') |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق]] (نويسنده) | [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق]] (نويسنده) | ||
[[سعید، محمد محمد ]] (محقق) | [[سعید، محمد محمد]] (محقق) | ||
[[سعید، محمد محمد]] (مقدمه‌نويس) | [[سعید، محمد محمد]] (مقدمه‌نويس) | ||
|زبان | |زبان | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''المقصور و الممدود'''، تألیف نویسنده ایرانی ابویوسف یعقوب بن اسحاق | '''المقصور و الممدود'''، تألیف نویسنده ایرانی [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق|ابویوسف یعقوب بن اسحاق دورقی]]، معروف به [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق|ابن سکیت]] (186-243/244/246ق)، به بررسی اسامی مقصور و ممدود و ویژگی‌های آنها پرداخته است. مقدمه و تحقیق کتاب به قلم [[سعید، محمد محمد|محمد محمد سعید]] است. | ||
از این کتاب در «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی» در ضمن آثار خطی یاد شده است: «نسخه‌ای از آن در کتابخانه عارف حکمت در مدینه به کتابت ابویوسف موجود است که صحت انتساب آن به ابن سکیت دقیقاً روشن نیست». محمد سعید نیز این نسخه را تنها نسخه کتاب دانسته که به شرح و تحقیق و تصحیح آن اقدام کرده است. وجود تنها نسخه سبب دشواری کار محقق اثر شده، ولذا به منابع اصلی چون کتاب سیبویه، شرح شافیه | از این کتاب در «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی» در ضمن آثار خطی یاد شده است: «نسخه‌ای از آن در کتابخانه عارف حکمت در مدینه به کتابت [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق|ابویوسف]] موجود است که صحت انتساب آن به ابن سکیت دقیقاً روشن نیست». [[سعید، محمد محمد|محمد سعید]] نیز این نسخه را تنها نسخه کتاب دانسته که به شرح و تحقیق و تصحیح آن اقدام کرده است. وجود تنها نسخه سبب دشواری کار محقق اثر شده، ولذا به منابع اصلی چون [[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|کتاب]] [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]]، [[شرح شافیة ابن الحاجب|شرح شافیه]] [[رضی‌الدین استرآبادی، محمد بن حسن|رضی]]، [[المقتضب|مقتضب مبرد]] و... مراجعه کرده است<ref>ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ج3، ص698؛ مقدمه محقق، ص3</ref>. | ||
در ابتدای کتاب، شرح حال ابن سکیت، با ذکر اسم و نسب، مولد و اساتید و شاگردان و جایگاه علمی و تاریخ و چگونگی وفاتش ارائه شده است. در ادامه اسامی 26 اثر از ابن سکیت لیست شده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص7-21</ref>. | در ابتدای کتاب، شرح حال ابن سکیت، با ذکر اسم و نسب، مولد و اساتید و شاگردان و جایگاه علمی و تاریخ و چگونگی وفاتش ارائه شده است. در ادامه اسامی 26 اثر از ابن سکیت لیست شده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص7-21</ref>. | ||
در انتساب کتاب به ابن سکیت تراجم‌نویسان و مورخین، کتابی با این نام را به ابن سکیت نسبت داده‌اند. محقق کتاب برای اثبات وثاقت این نسخه خطی، به مقایسه منقولات متعدد از سیوطی، ابن مالک و دیگران از ابن سکیت، با مطالب کتاب پرداخته و چنین نتیجه می‌گیرد که این کتاب از آن ابن سکیت است<ref>ر.ک: همان، ص21-27</ref>. | در انتساب کتاب به ابن سکیت تراجم‌نویسان و مورخین، کتابی با این نام را به ابن سکیت نسبت داده‌اند. محقق کتاب برای اثبات وثاقت این نسخه خطی، به مقایسه منقولات متعدد از [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]]، [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالک]] و دیگران از [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق|ابن سکیت]]، با مطالب کتاب پرداخته و چنین نتیجه می‌گیرد که این کتاب از آن ابن سکیت است<ref>ر.ک: همان، ص21-27</ref>. | ||
ابن سکیت مباحث کتاب را با اشاره به اعراب تقدیری اسم مقصور و سپس ذکر مثال‌هایی برای مقصور منصرف و غیر منصرف آغاز کرده است. سپس اعراب اسم ممدود را همانند سایر اسامی دانسته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص41-42</ref>. نویسنده، دیگر مباحث کتاب را در ضمن ابواب متعدد مطرح کرده است. | [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق|ابن سکیت]] مباحث کتاب را با اشاره به اعراب تقدیری اسم مقصور و سپس ذکر مثال‌هایی برای مقصور منصرف و غیر منصرف آغاز کرده است. سپس اعراب اسم ممدود را همانند سایر اسامی دانسته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص41-42</ref>. نویسنده، دیگر مباحث کتاب را در ضمن ابواب متعدد مطرح کرده است. | ||
ابن سکیت تلاش کرده شواهدش را از آیات قرآن بیاورد؛ به‌عنوان مثال در توضیح کلمه «الزنی» در آیه «و لا تقربوا الزنی إنه كان فاحشة» (اسراء: 32)، معنای آن را در حالت مقصور و ممدود یکی دانسته و توضیح می‌دهد که اهل حجاز آن را ممدود و اهل نجد مقصور ذکر کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص101</ref>. | [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق|ابن سکیت]] تلاش کرده شواهدش را از آیات قرآن بیاورد؛ به‌عنوان مثال در توضیح کلمه «الزنی» در آیه «و لا تقربوا الزنی إنه كان فاحشة» (اسراء: 32)، معنای آن را در حالت مقصور و ممدود یکی دانسته و توضیح می‌دهد که اهل حجاز آن را ممدود و اهل نجد مقصور ذکر کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص101</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 فروردین 1403]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اسفند 1402 توسط سید محمد رضا موسوی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اسفند 1402 توسط سید محمد رضا موسوی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اسفند 1402 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اسفند 1402 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۳۵
| المقصور و الممدود(ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق (نويسنده)
سعید، محمد محمد (محقق) سعید، محمد محمد (مقدمه‌نويس) |
| ناشر | مطبعه الامانة |
| مکان نشر | مصر |
| سال نشر | 1405ق - 1985م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2م7 6131 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المقصور و الممدود، تألیف نویسنده ایرانی ابویوسف یعقوب بن اسحاق دورقی، معروف به ابن سکیت (186-243/244/246ق)، به بررسی اسامی مقصور و ممدود و ویژگی‌های آنها پرداخته است. مقدمه و تحقیق کتاب به قلم محمد محمد سعید است.
از این کتاب در «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی» در ضمن آثار خطی یاد شده است: «نسخه‌ای از آن در کتابخانه عارف حکمت در مدینه به کتابت ابویوسف موجود است که صحت انتساب آن به ابن سکیت دقیقاً روشن نیست». محمد سعید نیز این نسخه را تنها نسخه کتاب دانسته که به شرح و تحقیق و تصحیح آن اقدام کرده است. وجود تنها نسخه سبب دشواری کار محقق اثر شده، ولذا به منابع اصلی چون کتاب سیبویه، شرح شافیه رضی، مقتضب مبرد و... مراجعه کرده است[۱].
در ابتدای کتاب، شرح حال ابن سکیت، با ذکر اسم و نسب، مولد و اساتید و شاگردان و جایگاه علمی و تاریخ و چگونگی وفاتش ارائه شده است. در ادامه اسامی 26 اثر از ابن سکیت لیست شده است[۲].
در انتساب کتاب به ابن سکیت تراجم‌نویسان و مورخین، کتابی با این نام را به ابن سکیت نسبت داده‌اند. محقق کتاب برای اثبات وثاقت این نسخه خطی، به مقایسه منقولات متعدد از سیوطی، ابن مالک و دیگران از ابن سکیت، با مطالب کتاب پرداخته و چنین نتیجه می‌گیرد که این کتاب از آن ابن سکیت است[۳].
ابن سکیت مباحث کتاب را با اشاره به اعراب تقدیری اسم مقصور و سپس ذکر مثال‌هایی برای مقصور منصرف و غیر منصرف آغاز کرده است. سپس اعراب اسم ممدود را همانند سایر اسامی دانسته است[۴]. نویسنده، دیگر مباحث کتاب را در ضمن ابواب متعدد مطرح کرده است.
ابن سکیت تلاش کرده شواهدش را از آیات قرآن بیاورد؛ به‌عنوان مثال در توضیح کلمه «الزنی» در آیه «و لا تقربوا الزنی إنه كان فاحشة» (اسراء: 32)، معنای آن را در حالت مقصور و ممدود یکی دانسته و توضیح می‌دهد که اهل حجاز آن را ممدود و اهل نجد مقصور ذکر کرده‌اند[۵].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه محقق و متن کتاب.
- فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.