آثار ابن المقفع: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'حاكم' به 'حاكم ')
    جز (جایگزینی متن - '= ' به '=')
     
    (۷۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR14345J1.jpg|بندانگشتی|آثار إبن المقفع]]
    | تصویر =NUR14345J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =آثار إبن المقفع
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =کلیله و دمنه، الادب الکبیر، الادب الصغیر، الدره الیتیمه، رسالته فی الصحابه، الاثار الاخری
    |-
    | پدیدآوران =
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|آثار إبن المقفع
    [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه]] (نویسنده)
    |-
    | زبان =عربی
    |نام های دیگر کتاب
    | کد کنگره =‏PJA‎‏ ‎‏3350‎‏ ‎‏1368
    |data-type='otherBookNames'|کلیله و دمنه، الادب الکبیر، الادب الصغیر، الدره الیتیمه، رسالته فی الصحابه، الاثار الاخری
    | موضوع =
    |-
    ادبیات عربی - قرن 2ق.
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[ابن‌مقفع، عبدالله بن دادویه]] (نويسنده)
    |-
    |زبان  
    |data-type='language'|عربی
    |-
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏PJA‎‏ ‎‏3350‎‏ ‎‏1368
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|ادبیات عربی - قرن 2ق.
     
    نثر عربی - قرن 2 ق.
    نثر عربی - قرن 2 ق.
    |-
    | ناشر =
    |ناشر  
    دار مکتبة الحیاة
    |data-type='publisher'|دار مکتبة الحیاة
    | مکان نشر =بیروت - لبنان
    |-
    | سال نشر =
    |مکان نشر  
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE14345AUTOMATIONCODE
    |data-type='publishPlace'|بیروت - لبنان
    | چاپ =1
    |-
    | تعداد جلد =1
    |سال نشر  
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =14345
    |data-type='publishYear'|  
    | کتابخوان همراه نور =14345
    |-class='articleCode'
    | کد پدیدآور =
    |کد اتوماسیون
    | پس از =
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE14345AUTOMATIONCODE
    | پیش از =
    |}
    }}
    </div>
    '''آثار ابن‌ المقفع'''، اثر [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه|أبومحمد عبدالله روزبه بن دادویه]]، مشهور به [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن‌ المقفع]]، متوفى 142ق، مجموعه آثارى وى در موضوع ترجمه حكايات تاريخى و پندآمیز و دست نوشته‌هایش، به زبان عربى مى‌باشد.
     
     
    == معرفى اجمالى==
     
     
    «آثار ابن‌المقفع»، اثر أبومحمد عبدالله روزبه بن دادويه، مشهور به ابن‌المقفع، متوفى 142ق، مجموعه آثارى وى در موضوع ترجمه حكايات تاريخى و پندآميز و دست نوشته‌هايش، به زبان عربى مى‌باشد.
     
    == ساختار:==
     
     
    در اين کتاب، آثار ابن‌المقفع با عناوين كليله و دمنه، الادب الكبير، الادب الصغير، الدرّة اليتيمة، رسالة فى الصحابة و ساير آثار و حكمت‌هاى منسوب به وى، جمع‌آورى شده است.
     
    == گزارش محتوا==
     
     
    در مقدمه کتاب، به جايگاه نثر فنى نزد عرب و پيدايش آن بعد از پاگيرى نظام اجتماعى اسلام و نبود چنين نثرى در زمان جاهليّت اشاره شده است. در ادامه، بيان شده كه در قرن دوم هجرى، دو نويسنده به نام‌هاى عبدالله بن‌المقفع و عبدالحميد كاتب، پايه‌گزار اين نثر فنى و ادبى بودند؛ سپس شرح حال زندگى، مراحل تحصيل و همنشينى ابن‌المقفع با شعرا و اديبان، آثار و شهرت او در نامه‌نويسى، بيان اقوال علت مرگ وى، مقايسه بين ابن‌المقفع و جاحظ و خلاصه‌اى از مطالب کتاب آمده است. <ref>مقدمه، ص5</ref>
     
    «كليله و دمنه» مجموعه‌اى از داستان‌هاى ايرانى و هندى است كه ابن‌المقفع از زبان پهلوى به عربى ترجمه نموده و قصه‌هاى آن از زبان حيوانات و پرندگان، درباره وظايف [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاكم]]  نسبت به مردم و توجه دادن پادشاهان به عدل و انصاف مى‌باشد. <ref>كليله و دمنه، ص33</ref>
     
    «ادب كبير» رساله‌اى است كه از اندرزنامه‌هاى ايرانى و همچنين از تجربه‌هاى مؤلف در زندگى شخصى، سرچشمه گرفته است. جنبه اخلاقى کتاب كاملا عملى است. اندرزهايش به ندرت به يك سطح عالى اخلاقى مى‌رسد و محدود است به آداب معاشرت، زيركى و بهره‌جويى از عواطف نفسانى به سود خويش. از رحم دينى در اين کتاب اثرى نيست و جهان‌بينى آن با مردم دوره تجدّد (رنسانس)، بيشتر مناسب است، تا با مردم قرون وسطاى اسلامى. اين در حاليست كه «ادب كبير»، عارى از هرگونه اشاره به محيط تاريخى خاصى است. <ref>الادب الكبير، ص277</ref>
     
    مؤلف در مقدمه کتاب «ادب صغير»، حاجت عقل به ادب و تأثير آن در رشد عقل انسان را بررسى كرده است. <ref>الادب الصغير، ص315</ref>
     
    «رسالة فى الصحابه»، کتابى است در موضوع سياست. مخاطب ابن‌مقفع در اين کتاب، خليفه‌اى است كه هر چند نامش برده نشده، اما بى‌گمان منصور است و در آن يك رشته انديشه‌ها، درباره مسائل معين سياسى، دينى و اجتماعى مربوط به محيط و روزگار آن خليفه بدو عرضه شده است. رفتار طبقه ممتاز لشكرى خراسان و روابط ايشان با خليفه، انتخاب صاحب‌منصبان عالى مرتبه و درباريان، وضع اهالى عراق و شام در آغاز خلافت عباسى و اختلافات قضايى و ادارى، موضوع‌هايى است كه درباره آن‌ها ملاحظات و پيشنهادهاى جالبى ايراد مى‌شود كه هم انديشه‌هاى نويسنده را نشان مى‌دهد و هم روشنگر وضع موجود است. پيشنهاد ابن‌مقفع، اين است كه خليفه بايد يك مجموعه قوانين و آئين‌هاى قضايى فراهم آورد و تباعد نظر ميان مذاهب مختلف و محيطهاى گوناگون جامعه اسلامى را زيرنظر مقام خلافت، وحدت بخشد. <ref>رسالته فى الصحابة، ص345</ref>
     
    کتاب «الدرَّة اليتيمة» داراى كلماتى اديبانه، در موضوع پندهاى اخلاقى مى‌باشد. <ref>الدرة اليتيمة، ص363</ref>
     
    در بخش «ساير آثار»، نامه‌ها و جواب نامه‌ها و دست‌نوشته‌هاى منسوب به مؤلف تدوين شده است. <ref>الآثار الاخرى، ص 370</ref>
     
    آخرين رساله کتاب، مشتمل بر حكمت‌هايى است كه به ابن‌المقفع نسبت داده شده است. اين رساله در دارالکتاب مصر نگهدارى مى‌شود و كاتب آن على بن احمد حلبى به سال 844ق مى‌باشد. <ref>حكم ابن‌المقفع، ص381</ref>
     
    از آنجايى كه ابن‌المقفع ايرانى الاصل و زرتشتىِ طرفدار مسلك مانى بوده و اسلام را در ظاهر اختيار كرده بود، لذا انگيزه او در ترجمه آثار فارسى به عربى، جلوگيرى از انقراض يادگارهاى ايران باستان است. بنابراين آنچه توانست از کتاب‌هاى ايران قديم را كه متضمن اين فضائل بود، از طريق نقل و ترجمه از زبان و خط پهلوى به عربى، از انقراض نجات داد. هدف او از اين كار آن بود كه هم مسلمين غير عرب را با شوكت ايران قديم آشنا كند، هم ايرانيان مسلمان را به ياد آداب اجداد خود بيندازد و شواهدى به دست ايشان دهد، تا كُميت هم‌وطنانش، در مقابل عرب كه به نسب خود و اخبار شجعان و فرسان خويش مى‌باليدند، لنگ نماند.
     
    == وضعيت کتاب:==


    ==ساختار==
    در این كتاب، آثار ابن‌ المقفع با عناوین [[كليلة و دمنة]]، الادب الكبير، الادب الصغير، الدرّة اليتيمة، رسالة في الصحابة و ساير آثار و حكمت‌هاى منسوب به وى، جمع‌آورى شده است.


    اين کتاب توسط منشورات دارالمكتبة الحياة بيروت چاپ گرديده و فاقد ترجمه، شرح، تحقيق و تصحيح مى‌باشد. فهرست کتاب در پايان آن آمده و پاورقى‌ها مشتمل بر توضيح واژگان است.
    ==گزارش محتوا==
    در مقدمه كتاب، به جايگاه نثر فنى نزد عرب و پيدايش آن بعد از پاگیرى نظام اجتماعى اسلام و نبود چنين نثرى در زمان جاهليّت اشاره شده است. در ادامه، بيان شده كه در قرن دوم هجرى، دو نویسنده به نام‌هاى [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه|عبدالله بن‌المقفع]] و عبدالحمید كاتب، پايزار این نثر فنى و ادبى بودند؛ سپس شرح حال زندگى، مراحل تحصيل و همنشينى [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن‌ المقفع]] با شعرا و اديبان، آثار و شهرت او در نامه‌نویسى، بيان اقوال علت مرگ وى، مقايسه بين [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن‌ المقفع]] و [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] و خلاصه‌اى از مطالب كتاب آمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18198/1/5 مقدمه، ص5]</ref>
    «[[كليلة و دمنة]]» مجموعه‌اى از داستان‌هاى ایرانى و هندى است كه [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن‌ المقفع]] از زبان پهلوى به عربى ترجمه نموده و قصه‌هاى آن از زبان حيوانات و پرندگان، درباره وظايف حاكم نسبت به مردم و توجه دادن پادشاهان به عدل و انصاف مى‌باشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18198/1/33 كليلة و دمنة، ص33]</ref>
    «ادب كبير» رساله‌اى است كه از اندرزنامه‌هاى ایرانى و همچنين از تجربه‌هاى مؤلف در زندگى شخصى، سرچشمه گرفته است. جنبه اخلاقى كتاب كاملا عملى است. اندرزهایش به ندرت به یک سطح عالى اخلاقى مى‌رسد و محدود است به آداب معاشرت، زيركى و بهره‌جویى از عواطف نفسانى به سود خویش. از رحم دينى در این كتاب اثرى نيست و جهان‌بينى آن با مردم دوره تجدّد (رنسانس)، بيشتر مناسب است، تا با مردم قرون وسطاى اسلامى. این در حاليست كه «ادب كبير»، عارى از هرگونه اشاره به محيط تاريخى خاصى است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18198/1/277 الادب الكبير، ص277]</ref>
    مؤلف در مقدمه كتاب «ادب صغير»، حاجت عقل به ادب و تأثير آن در رشد عقل انسان را بررسى كرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18198/1/315 الادب الصغير، ص315]</ref>
    «رسالة في الصحابه»، كتابى است در موضوع سياست. مخاطب ابن‌ مقفع در این كتاب، خليفه‌اى است كه هرچند نامش برده نشده، اما بى‌گمان منصور است و در آن یک رشته‌انديشه‌ها، درباره مسائل معين سياسى، دينى و اجتماعى مربوط به محيط و روزگار آن خليفه بدو عرضه شده است. رفتار طبقه ممتاز لشكرى خراسان و روابط ايشان با خليفه، انتخاب صاحب‌منصبان عالى مرتبه و درباريان، وضع اهالى عراق و شام در آغاز خلافت عباسى و اختلافات قضايى و ادارى، موضوع‌هایى است كه درباره آن‌ها ملاحظات و پيشنهادهاى جالبى ايراد مى‌شود كه هم انديشه‌هاى نویسنده را نشان مى‌دهد و هم روشنگر وضع موجود است. پيشنهاد ابن‌ مقفع، این است كه خليفه بايد یک مجموعه قوانين و آئين‌هاى قضايى فراهم آورد و تباعد نظر میان مذاهب مختلف و محيطهاى گوناگون جامعه اسلامى را زيرنظر مقام خلافت، وحدت بخشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18198/1/345 رسالته في الصحابة، ص345]</ref>
    كتاب «الدرَّة اليتيمة» داراى كلماتى اديبانه، در موضوع پندهاى اخلاقى مى‌باشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18198/1/363 الدرة اليتيمة، ص363]</ref>
    در بخش «ساير آثار»، نامه‌ها و جواب نامه‌ها و دست‌نوشته‌هاى منسوب به مؤلف تدوین شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18198/1/370 الآثار الاخرى، ص370]</ref>
    آخرين رساله كتاب، مشتمل بر حكمت‌هایى است كه به [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن‌ المقفع]] نسبت داده شده است. این رساله در دارالكتاب مصر نگهدارى مى‌شود و كاتب آن على بن احمد حلبى به سال 844ق مى‌باشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18198/1/381 حكم ابن‌ المقفع، ص381]</ref>
    از آنجايى كه [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن‌ المقفع]] ایرانى الاصل و زرتشتىِ طرفدار مسلك مانى بوده و اسلام را در ظاهر اختيار كرده بود، لذا انگیزه او در ترجمه آثار فارسی به عربى، جلوگیرى از انقراض يادگارهاى ایران باستان است. بنابراین آنچه توانست از كتاب‌هاى ایران قديم را كه متضمن این فضائل بود، از طريق نقل و ترجمه از زبان و خط پهلوى به عربى، از انقراض نجات داد. هدف او از این كار آن بود كه هم مسلمین غير عرب را با شوكت ایران قديم آشنا كند، هم ایرانیان مسلمان را به ياد آداب اجداد خود بيندازد و شواهدى به دست ايشان دهد، تا كُمیت هم‌وطنانش، در مقابل عرب كه به نسب خود و اخبار شجعان و فرسان خویش مى‌باليدند، لنگ نماند.


    ==پانويس ==
    ==وضعيت كتاب==
    <references />
    اين كتاب توسط منشورات دارالمكتبة الحياة بيروت چاپ گرديده و فاقد ترجمه، شرح، تحقيق و تصحيح مى‌باشد. فهرست كتاب در پایان آن آمده و پاورقى‌ها مشتمل بر توضيح واژگان است.
    == منابع==


    حجت رسولى، زمستان 1377 و بهار 1378، «منشا فصاحت و بلاغت عبدالله بن‌المقفع»، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى (پرتابل جامع علوم انسانى)، دانشكده ادبيات و علوم انسانى دانشگاه تهران، شماره 148و 149، ص 16.
    ==پانویس==
    <references/>


    ==منابع مقاله==
    حجت رسولى، زمستان 1377 و بهار 1378، «منشا فصاحت و بلاغت عبدالله بن‌المقفع»، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى (پرتابل جامع علوم انسانى)، دانشكده ادبيات و علوم انسانى دانشگاه تهران، شماره 148و 149، ص16.


    == پیوندها ==
    ==وابسته‌ها==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/18198 مطالعه کتاب آثار إبن المقفع در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    {{وابسته‌ها}}
    [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه]]
    [[الآثار الكاملة]]
    [[كليلة و دمنة]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
    [[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
    [[رده:زبان و ادبیات عربی]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۳۵

    آثار إبن المقفع
    آثار ابن المقفع
    پدیدآورانابن مقفع، عبدالله بن دادویه (نویسنده)
    عنوان‌های دیگرکلیله و دمنه، الادب الکبیر، الادب الصغیر، الدره الیتیمه، رسالته فی الصحابه، الاثار الاخری
    ناشردار مکتبة الحیاة
    مکان نشربیروت - لبنان
    چاپ1
    موضوعادبیات عربی - قرن 2ق. نثر عربی - قرن 2 ق.
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏PJA‎‏ ‎‏3350‎‏ ‎‏1368
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    آثار ابن‌ المقفع، اثر أبومحمد عبدالله روزبه بن دادویه، مشهور به ابن‌ المقفع، متوفى 142ق، مجموعه آثارى وى در موضوع ترجمه حكايات تاريخى و پندآمیز و دست نوشته‌هایش، به زبان عربى مى‌باشد.

    ساختار

    در این كتاب، آثار ابن‌ المقفع با عناوین كليلة و دمنة، الادب الكبير، الادب الصغير، الدرّة اليتيمة، رسالة في الصحابة و ساير آثار و حكمت‌هاى منسوب به وى، جمع‌آورى شده است.

    گزارش محتوا

    در مقدمه كتاب، به جايگاه نثر فنى نزد عرب و پيدايش آن بعد از پاگیرى نظام اجتماعى اسلام و نبود چنين نثرى در زمان جاهليّت اشاره شده است. در ادامه، بيان شده كه در قرن دوم هجرى، دو نویسنده به نام‌هاى عبدالله بن‌المقفع و عبدالحمید كاتب، پايزار این نثر فنى و ادبى بودند؛ سپس شرح حال زندگى، مراحل تحصيل و همنشينى ابن‌ المقفع با شعرا و اديبان، آثار و شهرت او در نامه‌نویسى، بيان اقوال علت مرگ وى، مقايسه بين ابن‌ المقفع و جاحظ و خلاصه‌اى از مطالب كتاب آمده است.[۱] «كليلة و دمنة» مجموعه‌اى از داستان‌هاى ایرانى و هندى است كه ابن‌ المقفع از زبان پهلوى به عربى ترجمه نموده و قصه‌هاى آن از زبان حيوانات و پرندگان، درباره وظايف حاكم نسبت به مردم و توجه دادن پادشاهان به عدل و انصاف مى‌باشد.[۲] «ادب كبير» رساله‌اى است كه از اندرزنامه‌هاى ایرانى و همچنين از تجربه‌هاى مؤلف در زندگى شخصى، سرچشمه گرفته است. جنبه اخلاقى كتاب كاملا عملى است. اندرزهایش به ندرت به یک سطح عالى اخلاقى مى‌رسد و محدود است به آداب معاشرت، زيركى و بهره‌جویى از عواطف نفسانى به سود خویش. از رحم دينى در این كتاب اثرى نيست و جهان‌بينى آن با مردم دوره تجدّد (رنسانس)، بيشتر مناسب است، تا با مردم قرون وسطاى اسلامى. این در حاليست كه «ادب كبير»، عارى از هرگونه اشاره به محيط تاريخى خاصى است.[۳] مؤلف در مقدمه كتاب «ادب صغير»، حاجت عقل به ادب و تأثير آن در رشد عقل انسان را بررسى كرده است.[۴] «رسالة في الصحابه»، كتابى است در موضوع سياست. مخاطب ابن‌ مقفع در این كتاب، خليفه‌اى است كه هرچند نامش برده نشده، اما بى‌گمان منصور است و در آن یک رشته‌انديشه‌ها، درباره مسائل معين سياسى، دينى و اجتماعى مربوط به محيط و روزگار آن خليفه بدو عرضه شده است. رفتار طبقه ممتاز لشكرى خراسان و روابط ايشان با خليفه، انتخاب صاحب‌منصبان عالى مرتبه و درباريان، وضع اهالى عراق و شام در آغاز خلافت عباسى و اختلافات قضايى و ادارى، موضوع‌هایى است كه درباره آن‌ها ملاحظات و پيشنهادهاى جالبى ايراد مى‌شود كه هم انديشه‌هاى نویسنده را نشان مى‌دهد و هم روشنگر وضع موجود است. پيشنهاد ابن‌ مقفع، این است كه خليفه بايد یک مجموعه قوانين و آئين‌هاى قضايى فراهم آورد و تباعد نظر میان مذاهب مختلف و محيطهاى گوناگون جامعه اسلامى را زيرنظر مقام خلافت، وحدت بخشد.[۵] كتاب «الدرَّة اليتيمة» داراى كلماتى اديبانه، در موضوع پندهاى اخلاقى مى‌باشد.[۶] در بخش «ساير آثار»، نامه‌ها و جواب نامه‌ها و دست‌نوشته‌هاى منسوب به مؤلف تدوین شده است.[۷] آخرين رساله كتاب، مشتمل بر حكمت‌هایى است كه به ابن‌ المقفع نسبت داده شده است. این رساله در دارالكتاب مصر نگهدارى مى‌شود و كاتب آن على بن احمد حلبى به سال 844ق مى‌باشد.[۸] از آنجايى كه ابن‌ المقفع ایرانى الاصل و زرتشتىِ طرفدار مسلك مانى بوده و اسلام را در ظاهر اختيار كرده بود، لذا انگیزه او در ترجمه آثار فارسی به عربى، جلوگیرى از انقراض يادگارهاى ایران باستان است. بنابراین آنچه توانست از كتاب‌هاى ایران قديم را كه متضمن این فضائل بود، از طريق نقل و ترجمه از زبان و خط پهلوى به عربى، از انقراض نجات داد. هدف او از این كار آن بود كه هم مسلمین غير عرب را با شوكت ایران قديم آشنا كند، هم ایرانیان مسلمان را به ياد آداب اجداد خود بيندازد و شواهدى به دست ايشان دهد، تا كُمیت هم‌وطنانش، در مقابل عرب كه به نسب خود و اخبار شجعان و فرسان خویش مى‌باليدند، لنگ نماند.

    وضعيت كتاب

    اين كتاب توسط منشورات دارالمكتبة الحياة بيروت چاپ گرديده و فاقد ترجمه، شرح، تحقيق و تصحيح مى‌باشد. فهرست كتاب در پایان آن آمده و پاورقى‌ها مشتمل بر توضيح واژگان است.

    پانویس

    منابع مقاله

    حجت رسولى، زمستان 1377 و بهار 1378، «منشا فصاحت و بلاغت عبدالله بن‌المقفع»، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى (پرتابل جامع علوم انسانى)، دانشكده ادبيات و علوم انسانى دانشگاه تهران، شماره 148و 149، ص16.

    وابسته‌ها