مسند بلال بن رباح: تفاوت میان نسخه‌ها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR81031J1.jpg | عنوان = مسند بلال بن رباح رضي الله عنه | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = زعفراني، حسن بن محمد (نويسنده) ظاهری، محمد بن عمر (محقق) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = 1416 /ب8ز7 142/8 BP | موضوع = |ناشر...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''مسند بلال بن رباح'''، از آثار حافظ، محدّث و فقیه شافعی قرن سوم هجری قمری، [[ابوعلی حسن بن محمد بن صَبّاح زعفرانی]]، معروف به [[ابوعلی زعفرانی]] (160-260ق)، مجموعه چند روایت از صحابی و مؤذّن پیامبر اکرم(ص)، | '''مسند بلال بن رباح'''، از آثار حافظ، محدّث و فقیه شافعی قرن سوم هجری قمری، [[زعفراني، حسن بن محمد|ابوعلی حسن بن محمد بن صَبّاح زعفرانی]]، معروف به [[زعفراني، حسن بن محمد|ابوعلی زعفرانی]] (160-260ق)، مجموعه چند روایت از صحابی و مؤذّن پیامبر اکرم(ص)، بِلال بن رَباح مشهور به [[بلال حبشی]]، (متوفای 20ق) است که به موضوع چگونگی وضو، اذان و نماز رسول خدا(ص) می‌پردازد. [[ظاهری، محمد بن عمر|ابوعبدالرحمن بن عقیل ظاهری]]، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای روشمند و ارزنده نوشته و نویسنده و کتاب حاضر را شناسانده و همچنین پاورقی‌هایی بر آن افزوده و منابع روایاتش را ثبت کرده و گاه توضیح یا تکمله‌ای آورده است. | ||
==هدف و روش== | ==هدف و روش== | ||
* [[ابوعلی زعفرانی]] مقدمه‌ای ندارد و در نتیجه، جزئیات و چگونگی‌های پیدایش و نگارش این اثر پنهان مانده است. | * [[زعفراني، حسن بن محمد|ابوعلی زعفرانی]] مقدمه‌ای ندارد و در نتیجه، جزئیات و چگونگی‌های پیدایش و نگارش این اثر پنهان مانده است. | ||
* [[ابوعبدالرحمن بن عقیل ظاهری]]، با تأکید بر آنکه عموم کسانی که شرح حال [[ابوعلی زعفرانی]] را نوشته‌اند، تألیفاتی برای او یاد نکرده‌اند جز ابن خلکان و ابن عماد که گفته‌اند وی نگارش‌هایی در فقه و حدیث دارد، افزوده است: چیزی از آثار زعفرانی به ما نرسیده است جز کتاب حاضر که شاید گردآوری شاگردش ابوعبدالله قطان باشد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص11-12</ref>. | * [[ظاهری، محمد بن عمر|ابوعبدالرحمن بن عقیل ظاهری]]، با تأکید بر آنکه عموم کسانی که شرح حال [[زعفراني، حسن بن محمد|ابوعلی زعفرانی]] را نوشته‌اند، تألیفاتی برای او یاد نکرده‌اند جز ابن خلکان و ابن عماد که گفته‌اند وی نگارش‌هایی در فقه و حدیث دارد، افزوده است: چیزی از آثار زعفرانی به ما نرسیده است جز کتاب حاضر که شاید گردآوری شاگردش ابوعبدالله قطان باشد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص11-12</ref>. | ||
==ساختار و محتوا== | ==ساختار و محتوا== | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
* با سند از بلال نقل کرده است که: «إنَّ رسول‌الله(ص) صلّی في جوف الكعبة»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص27</ref>؛ یعنی: فرستاده خدا(ص) در درون کعبه نماز خواند. | * با سند از بلال نقل کرده است که: «إنَّ رسول‌الله(ص) صلّی في جوف الكعبة»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص27</ref>؛ یعنی: فرستاده خدا(ص) در درون کعبه نماز خواند. | ||
* با سند از ابن عباس نقل کرده است که: «صلّی رسول‌الله(ص) في الكعبة فكان بلال و الفضل علی الباب فقال بلال: سجد و قال الفضل: إنما كان يركع»<ref>ر.ک: همان، ص28</ref>؛ یعنی: فرستاده خدا(ص) در کعبه نماز خواند و بلال و فضل کنار در کعبه بودند. پس بلال گفت: پیامبر(ص) سجده کرد و فضل گفت: فقط رکوع می‌کرد. | * با سند از ابن عباس نقل کرده است که: «صلّی رسول‌الله(ص) في الكعبة فكان بلال و الفضل علی الباب فقال بلال: سجد و قال الفضل: إنما كان يركع»<ref>ر.ک: همان، ص28</ref>؛ یعنی: فرستاده خدا(ص) در کعبه نماز خواند و بلال و فضل کنار در کعبه بودند. پس بلال گفت: پیامبر(ص) سجده کرد و فضل گفت: فقط رکوع می‌کرد. | ||
* [[ابوعبدالرحمن بن عقیل ظاهری]]، با بیان اینکه اصل روایت نماز خواندن رسول اکرم(ص) در کعبه، در صحیحین و... وارد شده، افزوده است: | * [[ظاهری، محمد بن عمر|ابوعبدالرحمن بن عقیل ظاهری]]، با بیان اینکه اصل روایت نماز خواندن رسول اکرم(ص) در کعبه، در صحیحین و... وارد شده، افزوده است: | ||
* معارض این روایت، روایتی است که ابن عباس نقل کرده است که فرستاده خدا(ص) تکبیر گفت، ولی نماز نخواند؛ ولیکن حافظ ابن حجر در [[فتح الباري]] این تعارض را نفی کرده و گفته است: ابن عباس تکبیر را اثبات کرده، ولی بلال وارد آن بحث نشده و اما در مورد نماز، اثبات بلال صحیح‌تر است؛ زیرا او همراه پیامبر(ص) بود، ولی ابن عباس آنجا نبود و از اسامه و فضل نقل کرده است و فضل هم همراه ایشان نبود، مگر در روایتی شاذّ و در مورد اسامه هم اختلاف شده که اثبات کرده است یا نفی. البته راه‌های جمع دیگری نیز وجود دارد که [[شوکانی]] در [[نيل الأوطار]] بیان کرده است و...<ref>ر.ک: همان، ص28، پاورقی 25</ref>. گفتنی است: احکام فقهی مطرح‌شده در این اثر بر اساس فقه اهل سنت است و برخی از آن، مورد تأیید فقه اهل‌بیت(ع) نیست. | * معارض این روایت، روایتی است که ابن عباس نقل کرده است که فرستاده خدا(ص) تکبیر گفت، ولی نماز نخواند؛ ولیکن حافظ [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] در [[فتح الباري شرح صحیح البخاري|فتح الباري]] این تعارض را نفی کرده و گفته است: ابن عباس تکبیر را اثبات کرده، ولی بلال وارد آن بحث نشده و اما در مورد نماز، اثبات بلال صحیح‌تر است؛ زیرا او همراه پیامبر(ص) بود، ولی ابن عباس آنجا نبود و از اسامه و فضل نقل کرده است و فضل هم همراه ایشان نبود، مگر در روایتی شاذّ و در مورد اسامه هم اختلاف شده که اثبات کرده است یا نفی. البته راه‌های جمع دیگری نیز وجود دارد که [[شوکانی، محمد|شوکانی]] در [[نيل الأوطار شرح منتقي الأخبار من أحاديث سيد الأخیار|نيل الأوطار]] بیان کرده است و...<ref>ر.ک: همان، ص28، پاورقی 25</ref>. گفتنی است: احکام فقهی مطرح‌شده در این اثر بر اساس فقه اهل سنت است و برخی از آن، مورد تأیید فقه اهل‌بیت(ع) نیست. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده:حدیث]] | |||
[[رده:متون احادیث]] | |||
[[رده:خطب، کلمات و مکاتیب رسول]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 فروردین 1403]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اسفند 1402 توسط محمد خردمند]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اسفند 1402 توسط محمد خردمند]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اسفند 1402 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اسفند 1402 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۹
| مسند بلال بن رباح رضي الله عنه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زعفراني، حسن بن محمد (نويسنده) ظاهری، محمد بن عمر (محقق) |
| ناشر | دار ابن حزم |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1416ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 1416 /ب8ز7 142/8 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مسند بلال بن رباح، از آثار حافظ، محدّث و فقیه شافعی قرن سوم هجری قمری، ابوعلی حسن بن محمد بن صَبّاح زعفرانی، معروف به ابوعلی زعفرانی (160-260ق)، مجموعه چند روایت از صحابی و مؤذّن پیامبر اکرم(ص)، بِلال بن رَباح مشهور به بلال حبشی، (متوفای 20ق) است که به موضوع چگونگی وضو، اذان و نماز رسول خدا(ص) می‌پردازد. ابوعبدالرحمن بن عقیل ظاهری، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای روشمند و ارزنده نوشته و نویسنده و کتاب حاضر را شناسانده و همچنین پاورقی‌هایی بر آن افزوده و منابع روایاتش را ثبت کرده و گاه توضیح یا تکمله‌ای آورده است.
هدف و روش
- ابوعلی زعفرانی مقدمه‌ای ندارد و در نتیجه، جزئیات و چگونگی‌های پیدایش و نگارش این اثر پنهان مانده است.
- ابوعبدالرحمن بن عقیل ظاهری، با تأکید بر آنکه عموم کسانی که شرح حال ابوعلی زعفرانی را نوشته‌اند، تألیفاتی برای او یاد نکرده‌اند جز ابن خلکان و ابن عماد که گفته‌اند وی نگارش‌هایی در فقه و حدیث دارد، افزوده است: چیزی از آثار زعفرانی به ما نرسیده است جز کتاب حاضر که شاید گردآوری شاگردش ابوعبدالله قطان باشد[۱].
ساختار و محتوا
این اثر بسیار مختصر است و نظم خاصی در آن مشاهده نمی‌شود، جز اینکه به‌ترتیب مطالب ذیل در آن مطرح شده است: «نماز خواندن پیامبر(ص) در کعبه»، «مسح بر خفین (کفش) و خمار (پوشش، روسری و دستار) و...»، «باطل شدن روزه با حجامت» و «اذان پیامبر(ص)».
نمونه مباحث
- با سند از بلال نقل کرده است که: «إنَّ رسول‌الله(ص) صلّی في جوف الكعبة»[۲]؛ یعنی: فرستاده خدا(ص) در درون کعبه نماز خواند.
- با سند از ابن عباس نقل کرده است که: «صلّی رسول‌الله(ص) في الكعبة فكان بلال و الفضل علی الباب فقال بلال: سجد و قال الفضل: إنما كان يركع»[۳]؛ یعنی: فرستاده خدا(ص) در کعبه نماز خواند و بلال و فضل کنار در کعبه بودند. پس بلال گفت: پیامبر(ص) سجده کرد و فضل گفت: فقط رکوع می‌کرد.
- ابوعبدالرحمن بن عقیل ظاهری، با بیان اینکه اصل روایت نماز خواندن رسول اکرم(ص) در کعبه، در صحیحین و... وارد شده، افزوده است:
- معارض این روایت، روایتی است که ابن عباس نقل کرده است که فرستاده خدا(ص) تکبیر گفت، ولی نماز نخواند؛ ولیکن حافظ ابن حجر در فتح الباري این تعارض را نفی کرده و گفته است: ابن عباس تکبیر را اثبات کرده، ولی بلال وارد آن بحث نشده و اما در مورد نماز، اثبات بلال صحیح‌تر است؛ زیرا او همراه پیامبر(ص) بود، ولی ابن عباس آنجا نبود و از اسامه و فضل نقل کرده است و فضل هم همراه ایشان نبود، مگر در روایتی شاذّ و در مورد اسامه هم اختلاف شده که اثبات کرده است یا نفی. البته راه‌های جمع دیگری نیز وجود دارد که شوکانی در نيل الأوطار بیان کرده است و...[۴]. گفتنی است: احکام فقهی مطرح‌شده در این اثر بر اساس فقه اهل سنت است و برخی از آن، مورد تأیید فقه اهل‌بیت(ع) نیست.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.