ادیب طوسی، محمدامین: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'دایره المعارف' به 'دایرةالمعارف') |
||
| (۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
| کد مؤلف = AUTHORCODE18564AUTHORCODE | | کد مؤلف = AUTHORCODE18564AUTHORCODE | ||
}} | }} | ||
''' اَدیبِ | ''' محمدامین اَدیبِ طوسی'''(1283-1361ش/ 1904-1982م)، شاعر، روزنامه‌نگار، نویسنده و محقق معاصر، فرزند شیخ [[محمدحسین گیلانی]] (تنكابنی) از علمای دینی. | ||
==زادگاه== | |||
وی در سال 1283ش در نوغان مشهد زاده شد. | |||
==تحصیلات== | |||
مقدمات فقه و ادب را چون صرف و نحو، معانی و بیان و منطق نزد پدر و [[ادیب نیشابوری، عبدالجواد|ادیب نیشابوری]] فرا گرفت. | |||
آنگاه به سبزوار رفت و در محضر [[افتخارالحكما]]، شاگرد [[سبزواری، هادی|ملا هادی سبزواری]]، حكمت و فلسفه آموخت. | |||
ادیب افزون بر تحصیل علوم قدیم، تحصیلات دانشگاهی را نیز به پایان رسانید. | ادیب افزون بر تحصیل علوم قدیم، تحصیلات دانشگاهی را نیز به پایان رسانید. | ||
در 1342ق/ 1924م به منظور تكمیل دانش به بغداد سفر كرد و 3 سال در آنجا به تحصیل زبان عربی و انگلیسی، و نیز تدریس ادبیات فارسی پرداخت. ادیب به زبان‌های انگلیسی، اردو، عربی و تركی تسلط داشت و نزد [[هرتسفلد]]، [[ویلسن]] و مستشرقان دیگر به تحصیل سانسكریت، پهلوی، عبری و كلدانی پرداخته بود. | |||
==سفرها، فعالیت‌ها، تدریس== | ==سفرها، فعالیت‌ها، تدریس== | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۲: | ||
پس از مراجعت به ایران به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و به تدریس در مدارس مشهد، تهران و یزد اشتغال ورزید و سپس سالیان دراز در تبریز زیست و در دانشكدۀ ادبیات دانشگاه این شهر به تدریس پرداخت، تا بازنشسته شد. | پس از مراجعت به ایران به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و به تدریس در مدارس مشهد، تهران و یزد اشتغال ورزید و سپس سالیان دراز در تبریز زیست و در دانشكدۀ ادبیات دانشگاه این شهر به تدریس پرداخت، تا بازنشسته شد. | ||
وی مدتی مدیریت نشریۀ دانشكدۀ ادبیات تبریز، و نیز سردبیری مجلۀ ماهتاب را ـ كه در سال‌های 1316-1317ش در تبریز منتشر می‌شد - برعهده داشت. | وی مدتی مدیریت نشریۀ دانشكدۀ ادبیات تبریز، و نیز سردبیری مجلۀ ماهتاب را ـ كه در سال‌های 1316-1317ش در تبریز منتشر می‌شد - برعهده داشت. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
ادیب طوسی پس از بازنشستگی به تهران آمد و همانجا درگذشت. | ادیب طوسی پس از بازنشستگی به تهران آمد و همانجا درگذشت. | ||
==سبک شعری== | |||
ادیب به سبك خراسانی شعر می‌سرود. | |||
بیشتر اشعار وی در قالب غزل و قصیده است، اما مثنوی، دو بیتی، تركیب بند و رباعی نیز در دیوان او به‌چشم می‌خورد. شعر ادیب بسیار ساده و بی‌پیرایه است، با این حال وی در اشعار خود از استعاره، تشبیه، انواع صنایع بدیعی نظیر جناس و طباق استفادۀ فراوان كرده است. | |||
ادیب علاوه بر شعر كلاسیك، شعر نو نیز می‌سرود. | ادیب علاوه بر شعر كلاسیك، شعر نو نیز می‌سرود. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
الف - گردآوری واژه‌نامه و فرهنگ فارسی | الف - گردآوری واژه‌نامه و فرهنگ فارسی | ||
#ذیلی بر برهان قاطع یا فرهنگ لغات بازیافته، تبریز، 1345ش؛ | |||
#فرهنگ لغات ادبی، تبریز، 1345-1346ش. | |||
ب - تاریخ | ب - تاریخ | ||
#تاریخ دینی ایران قدیم، در 22 مجلد كه جلد اول آن در تهران چاپ شده است؛ | |||
#تخت سلیمان (رساله‌ای در ایران باستان)، تهران. | |||
ج - دستور زبان فارسی | ج - دستور زبان فارسی | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۸: | ||
د - تحقیق در متون ادبی و شرح و تلخیص آثار دیگران | د - تحقیق در متون ادبی و شرح و تلخیص آثار دیگران | ||
#شرح تهذیب المنطق سعدالدین تفتازانی؛ | |||
#تلخیص مثنوی؛ | |||
#نقد الادب، گزیده‌ای از ادبیات عرب كه در بغداد به چاپ رسیده است. | |||
ه - داستان و رمان | ه - داستان و رمان | ||
#انتقام عشق، تبریز، 1317 و 1319ش؛ | |||
#جوكی در جنگل؛ | |||
#دخمه‌های سیاه یا كلبۀ بدبختان، تبریز، 1320ش؛ | |||
#درویش گمنام؛ | |||
#شبح مخوف؛ | |||
#مرد عجیب. | |||
و – گویش‌ها، لهجه‌ها و ترانه‌های محلی | و – گویش‌ها، لهجه‌ها و ترانه‌های محلی | ||
#رابطۀ اوزان شعر فارسی با اوزان ترانه‌های محلی ایران، تبریز،1332ش؛ | |||
#لغات آذری، تبریز؛ | |||
#فرهنگ لغات لهجه‌های محلی ایران. | |||
ز - مجموعه‌های شعری | ز - مجموعه‌های شعری | ||
#ایام كودكی، تهران، 1312ش؛ | |||
#پیام فردوسی، تهران، 1313ش؛ | |||
#دیوان، تبریز، 1341ش. | |||
از ادیب طوسی مقالات ادبی متعددی در نشریۀ دانشكدۀ ادبیات و علوم انسانی تبریز، مجله‌های ایران باستان، ارمغان و همچنین در روزنامه‌های شفق سرخ و مهر ایران به‌چاپ رسیده است. | از ادیب طوسی مقالات ادبی متعددی در نشریۀ دانشكدۀ ادبیات و علوم انسانی تبریز، مجله‌های ایران باستان، ارمغان و همچنین در روزنامه‌های شفق سرخ و مهر ایران به‌چاپ رسیده است.<ref>ملا ابراهیمی، عزت، ص373-372ج7</ref>. | ||
<ref>ملا ابراهیمی، عزت، ص373-372ج7</ref>. | |||
| | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۳۱: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
ملا ابراهیمی، عزت، | ملا ابراهیمی، عزت، دایرةالمعارف، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، سال1377 | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۳۸: | ||
[[دیوان ادیب طوسی]] | [[دیوان ادیب طوسی]] | ||
[[فرهنگ لغات بازیافته]] | |||
[[فرهنگ لغات ادبی]] | |||
[[ذیلی بر برهان قاطع، یا، فرهنگ لغات بازیافته]] | |||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 اسفند 1402]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۲۳
| ادیب طوسی، محمدامین | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ادیب طوسی، محمدامین؛ |
| نام‌های دیگر | |
| تخلص | ادیب طوسی؛ |
| نام پدر | محمدحسین گیلانی؛ |
| ولادت | 1283ش؛ |
| محل تولد | مشهد؛، ایران؛ |
| محل زندگی | ایران؛ |
| رحلت | 1361ش؛ |
| مدفن | تهران؛ |
| طول عمر | 78؛ |
| دین | اسلام؛ |
| مذهب | شیعه؛ |
| پیشه | عالم دینی، شاعر، نویسنده، محقق؛ |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | عالم دینی، شاعر، نویسنده، محقق؛ |
| اساتید | ادیب نیشابوری، افتخارالحكما، هرتسفلد، ویلسن؛ |
| مشایخ | |
| برخی آثار | 1- دیوان، 2- فرهنگ لغات بازيافته، يا، ذيلي بر برهان قاطع؛ |
محمدامین اَدیبِ طوسی(1283-1361ش/ 1904-1982م)، شاعر، روزنامه‌نگار، نویسنده و محقق معاصر، فرزند شیخ محمدحسین گیلانی (تنكابنی) از علمای دینی.
زادگاه
وی در سال 1283ش در نوغان مشهد زاده شد.
تحصیلات
مقدمات فقه و ادب را چون صرف و نحو، معانی و بیان و منطق نزد پدر و ادیب نیشابوری فرا گرفت.
آنگاه به سبزوار رفت و در محضر افتخارالحكما، شاگرد ملا هادی سبزواری، حكمت و فلسفه آموخت.
ادیب افزون بر تحصیل علوم قدیم، تحصیلات دانشگاهی را نیز به پایان رسانید.
در 1342ق/ 1924م به منظور تكمیل دانش به بغداد سفر كرد و 3 سال در آنجا به تحصیل زبان عربی و انگلیسی، و نیز تدریس ادبیات فارسی پرداخت. ادیب به زبان‌های انگلیسی، اردو، عربی و تركی تسلط داشت و نزد هرتسفلد، ویلسن و مستشرقان دیگر به تحصیل سانسكریت، پهلوی، عبری و كلدانی پرداخته بود.
سفرها، فعالیت‌ها، تدریس
ادیب از 1304 تا 1307ش به بیشتر شهرهای ایران و نیز كشورهای مختلف از جمله هندوستان، عربستان، مصر و تركیه سفر كرد و خود در قصیدۀ «خانه به‌دوش» به این سفرها اشاره كرده است.
پس از مراجعت به ایران به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و به تدریس در مدارس مشهد، تهران و یزد اشتغال ورزید و سپس سالیان دراز در تبریز زیست و در دانشكدۀ ادبیات دانشگاه این شهر به تدریس پرداخت، تا بازنشسته شد.
وی مدتی مدیریت نشریۀ دانشكدۀ ادبیات تبریز، و نیز سردبیری مجلۀ ماهتاب را ـ كه در سال‌های 1316-1317ش در تبریز منتشر می‌شد - برعهده داشت.
وفات
ادیب طوسی پس از بازنشستگی به تهران آمد و همانجا درگذشت.
سبک شعری
ادیب به سبك خراسانی شعر می‌سرود.
بیشتر اشعار وی در قالب غزل و قصیده است، اما مثنوی، دو بیتی، تركیب بند و رباعی نیز در دیوان او به‌چشم می‌خورد. شعر ادیب بسیار ساده و بی‌پیرایه است، با این حال وی در اشعار خود از استعاره، تشبیه، انواع صنایع بدیعی نظیر جناس و طباق استفادۀ فراوان كرده است.
ادیب علاوه بر شعر كلاسیك، شعر نو نیز می‌سرود.
آثار
آثار فراوانی در زمینه‌های مختلف ادبی، تاریخی و جز آن‌ها از ادیب بر جای مانده است. مهم‌ترین موضوع‌هایی كه دربارۀ آن‌ها به نگارش و تحقیق پرداخته، عبارتند از:
الف - گردآوری واژه‌نامه و فرهنگ فارسی
- ذیلی بر برهان قاطع یا فرهنگ لغات بازیافته، تبریز، 1345ش؛
- فرهنگ لغات ادبی، تبریز، 1345-1346ش.
ب - تاریخ
- تاریخ دینی ایران قدیم، در 22 مجلد كه جلد اول آن در تهران چاپ شده است؛
- تخت سلیمان (رساله‌ای در ایران باستان)، تهران.
ج - دستور زبان فارسی
دستور نوین زبان، تهران، 1312ش.
د - تحقیق در متون ادبی و شرح و تلخیص آثار دیگران
- شرح تهذیب المنطق سعدالدین تفتازانی؛
- تلخیص مثنوی؛
- نقد الادب، گزیده‌ای از ادبیات عرب كه در بغداد به چاپ رسیده است.
ه - داستان و رمان
- انتقام عشق، تبریز، 1317 و 1319ش؛
- جوكی در جنگل؛
- دخمه‌های سیاه یا كلبۀ بدبختان، تبریز، 1320ش؛
- درویش گمنام؛
- شبح مخوف؛
- مرد عجیب.
و – گویش‌ها، لهجه‌ها و ترانه‌های محلی
- رابطۀ اوزان شعر فارسی با اوزان ترانه‌های محلی ایران، تبریز،1332ش؛
- لغات آذری، تبریز؛
- فرهنگ لغات لهجه‌های محلی ایران.
ز - مجموعه‌های شعری
- ایام كودكی، تهران، 1312ش؛
- پیام فردوسی، تهران، 1313ش؛
- دیوان، تبریز، 1341ش.
از ادیب طوسی مقالات ادبی متعددی در نشریۀ دانشكدۀ ادبیات و علوم انسانی تبریز، مجله‌های ایران باستان، ارمغان و همچنین در روزنامه‌های شفق سرخ و مهر ایران به‌چاپ رسیده است.[۱].
پانویس
- ↑ ملا ابراهیمی، عزت، ص373-372ج7
منابع مقاله
ملا ابراهیمی، عزت، دایرةالمعارف، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، سال1377