تحفة العراقین: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '= ' به '=') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = فارسی | | زبان = فارسی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =PIR۴۸۷۶/خ۲ ۱۳۸۷ | ||
| موضوع =شعر فارسی - قرن 6ق. | | موضوع =شعر فارسی - قرن 6ق. | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تحفة العراقين'''، اثر افضل‌الدین بدیل بن علی نجار خاقانی | '''تحفة العراقين'''، اثر [[خاقانی، بدیل بن علی|افضل‌الدین بدیل بن علی نجار خاقانی شروانی]]، معروف به [[خاقانی، بدیل بن علی|حکیم خاقانی]]، شاعر قرن ششم هجری، ابیاتی است در قالب مثنوی که شرح مسافرت شاعر می‌باشد. | ||
برخی معتقدند که خاقانی این مثنوی را در ضمن مسافرتی که به مکه کرده، سروده و در بین راه گفته، ولی آنچه از بعض اشعار کتاب برمی‌آید، این است که ظاهرا باید وی بعد از سفر مکه و در شروان، به سرودن آن پرداخته باشد<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه مب</ref>. | برخی معتقدند که [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی]] این مثنوی را در ضمن مسافرتی که به مکه کرده، سروده و در بین راه گفته، ولی آنچه از بعض اشعار کتاب برمی‌آید، این است که ظاهرا باید وی بعد از سفر مکه و در شروان، به سرودن آن پرداخته باشد<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه مب</ref>. | ||
به‌طوری‌که خاقانی در دیباچه این مثنوی می‌گوید، مدتی قبل از آنکه این کتاب را تقدیم جمال‌الدین محمد موصلی کند، آن را منتشر ساخته و به عراق و خراسان فرستاده و دست‌به‌دست می‌گشته است<ref>ر.ک: همان، صفحه مد</ref>. | به‌طوری‌که [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی]] در دیباچه این مثنوی می‌گوید، مدتی قبل از آنکه این کتاب را تقدیم جمال‌الدین محمد موصلی کند، آن را منتشر ساخته و به عراق و خراسان فرستاده و دست‌به‌دست می‌گشته است<ref>ر.ک: همان، صفحه مد</ref>. | ||
خاقانی در این مثنوی، شرح مسافرت خویش را به عراق عجم و عراق عرب بیان کرده و بعضی از علما و بزرگان این نواحی را ستوده و به مدح آنان پرداخته و ضمنا آداب و رسوم و اخلاق مردم بعضی از این ممالک را بیان کرده و در اواخر کتاب، اطلاعاتی از زندگانی خود و پدر و مادر و عمو و پسرعم خود داده و به‌طوری‌که در اشعار ذیل بیان می‌کند، این مثنوی را در مدت چهل روز، به رشته نظم کشیده و آن را به نام جمال‌الدین محمد موصلی کرده است: | [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی]] در این مثنوی، شرح مسافرت خویش را به عراق عجم و عراق عرب بیان کرده و بعضی از علما و بزرگان این نواحی را ستوده و به مدح آنان پرداخته و ضمنا آداب و رسوم و اخلاق مردم بعضی از این ممالک را بیان کرده و در اواخر کتاب، اطلاعاتی از زندگانی خود و پدر و مادر و عمو و پسرعم خود داده و به‌طوری‌که در اشعار ذیل بیان می‌کند، این مثنوی را در مدت چهل روز، به رشته نظم کشیده و آن را به نام جمال‌الدین محمد موصلی کرده است: | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|''من این‌همه گوهر از سر کلک''|2=''راندم به چهل صبا در سلک''}} | |||
{{ب|''این عقد چو ختم شد به نامش ''|2=''از وی گهر و ز من نظامش''<ref>ر.ک: همان، صفحه مه</ref>}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
این مثنوی در بحر هزج مسدس اخرب مقبوض مقصور یا محذوف است و عده ابیات آن، به انضمام اشعاری که در نسخه‌های دیگر موجود بوده و در نسخه مورد تصحیح کتاب نبوده، بالغ بر 3158 بیت است. خاقانی اغلب مضامین و تعبیراتی را که در این کتاب آورده، در دیوان خود نیز آن‌ها را بیان کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه مو</ref>. | نام این مثنوی را عموم تذکره‌نویسان و ارباب تواریخ، «تحفة العراقين» ضبط کرده‌اند، ولی [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی]] خود در آخر دیباچه نام این مثنوی را چنین بیان می‌کند: «و هذه تحفة الخواطر و زبدة الضمائر» و در ضمن اشعار این مثنوی نیز هیچ جا کلمه «تحفة العراقين» دیده نمی‌شود و شاید به‌مناسبت اینکه آن را در شرح مسافرت خود به عراقین سروده، دیگران این نام را بر این کتاب، گذاشته باشند<ref>ر.ک: همان، صفحه مه - مو</ref>. | ||
این مثنوی در بحر هزج مسدس اخرب مقبوض مقصور یا محذوف است و عده ابیات آن، به انضمام اشعاری که در نسخه‌های دیگر موجود بوده و در نسخه مورد تصحیح کتاب نبوده، بالغ بر 3158 بیت است. [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی]] اغلب مضامین و تعبیراتی را که در این کتاب آورده، در دیوان خود نیز آن‌ها را بیان کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه مو</ref>. | |||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۲: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | |||
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 اسفند 1402]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1402 توسط عباس مکرمی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1402 توسط عباس مکرمی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1402 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1402 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۳۸
تحفة العراقين، اثر افضل‌الدین بدیل بن علی نجار خاقانی شروانی، معروف به حکیم خاقانی، شاعر قرن ششم هجری، ابیاتی است در قالب مثنوی که شرح مسافرت شاعر می‌باشد.
| تحفة العراقین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خاقانی، بدیل بن علی (نويسنده) ق‍ری‍ب، ی‍ح‍ی‍ی (مصحح) |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | [بی جا] - [بی جا] |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شعر فارسی - قرن 6ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR۴۸۷۶/خ۲ ۱۳۸۷ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
برخی معتقدند که خاقانی این مثنوی را در ضمن مسافرتی که به مکه کرده، سروده و در بین راه گفته، ولی آنچه از بعض اشعار کتاب برمی‌آید، این است که ظاهرا باید وی بعد از سفر مکه و در شروان، به سرودن آن پرداخته باشد[۱].
به‌طوری‌که خاقانی در دیباچه این مثنوی می‌گوید، مدتی قبل از آنکه این کتاب را تقدیم جمال‌الدین محمد موصلی کند، آن را منتشر ساخته و به عراق و خراسان فرستاده و دست‌به‌دست می‌گشته است[۲].
خاقانی در این مثنوی، شرح مسافرت خویش را به عراق عجم و عراق عرب بیان کرده و بعضی از علما و بزرگان این نواحی را ستوده و به مدح آنان پرداخته و ضمنا آداب و رسوم و اخلاق مردم بعضی از این ممالک را بیان کرده و در اواخر کتاب، اطلاعاتی از زندگانی خود و پدر و مادر و عمو و پسرعم خود داده و به‌طوری‌که در اشعار ذیل بیان می‌کند، این مثنوی را در مدت چهل روز، به رشته نظم کشیده و آن را به نام جمال‌الدین محمد موصلی کرده است:
| من این‌همه گوهر از سر کلک | راندم به چهل صبا در سلک | |
| این عقد چو ختم شد به نامش | از وی گهر و ز من نظامش[۳] |
نام این مثنوی را عموم تذکره‌نویسان و ارباب تواریخ، «تحفة العراقين» ضبط کرده‌اند، ولی خاقانی خود در آخر دیباچه نام این مثنوی را چنین بیان می‌کند: «و هذه تحفة الخواطر و زبدة الضمائر» و در ضمن اشعار این مثنوی نیز هیچ جا کلمه «تحفة العراقين» دیده نمی‌شود و شاید به‌مناسبت اینکه آن را در شرح مسافرت خود به عراقین سروده، دیگران این نام را بر این کتاب، گذاشته باشند[۴].
این مثنوی در بحر هزج مسدس اخرب مقبوض مقصور یا محذوف است و عده ابیات آن، به انضمام اشعاری که در نسخه‌های دیگر موجود بوده و در نسخه مورد تصحیح کتاب نبوده، بالغ بر 3158 بیت است. خاقانی اغلب مضامین و تعبیراتی را که در این کتاب آورده، در دیوان خود نیز آن‌ها را بیان کرده است[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.