ازمیری، تئون: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'دائرهالمعارف' به 'دائرةالمعارف') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'هها' به 'هها') |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه | {{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه | ||
| عنوان = | | عنوان = | ||
| تصویر = NUR00000.jpg | | تصویر = NUR00000.jpg | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام کامل = تئون ازمیری | | نام کامل = تئون ازمیری | ||
| نام‌های دیگر = ثاون، ثائون، ثاؤن | | نام‌های دیگر = ثاون، ثائون، ثاؤن | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| تخلص = | | تخلص = | ||
| نسب = | | نسب = | ||
| نام پدر = | | نام پدر = | ||
| ولادت = | | ولادت = | ||
| محل تولد = ازمیر | | محل تولد = ازمیر | ||
| کشور تولد = | | کشور تولد = | ||
| محل زندگی = ازمیر، اسکندریه | | محل زندگی = ازمیر، اسکندریه | ||
| رحلت = | | رحلت = | ||
| شهادت = | | شهادت = | ||
| مدفن = | | مدفن = | ||
| طول عمر = | | طول عمر = | ||
| نام همسر = | | نام همسر = | ||
| فرزندان = | | فرزندان = | ||
| خویشاوندان = | | خویشاوندان = | ||
| دین = | | دین = | ||
| مذهب = | | مذهب = | ||
| پیشه = | | پیشه = | ||
| منصب = | | منصب = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
| اساتید = | | اساتید = | ||
| مشایخ = | | مشایخ = | ||
| معاصرین = بطلمیوس | | معاصرین = بطلمیوس | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| اجازه اجتهاد از = | | اجازه اجتهاد از = | ||
| درجه علمی = | | درجه علمی = | ||
| دانشگاه = | | دانشگاه = | ||
| حوزه = | | حوزه = | ||
| علایق پژوهشی = | | علایق پژوهشی = | ||
| سبک نوشتاری = | | سبک نوشتاری = | ||
| آثار = آنچه از ریاضیات برای خواندن آثار افلاطون باید دانست | | آثار = آنچه از ریاضیات برای خواندن آثار افلاطون باید دانست | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| کد مؤلف = AUTHORCODE.....AUTHORCODE | | کد مؤلف = AUTHORCODE.....AUTHORCODE | ||
}} | }} | ||
تئون | '''تئون ازمیری'''، ریاضی‌دان و فیلسوف یونانی، از مردم ازمیر در آسیای صغیر. | ||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
بر روی مجسمۀ نیم‌تنۀ تئون که در ازمیر کشف شده، و متعلق به زمان هادریانوس است، عبارت «تئون فیلسوف افلاطونی» نقش شده است. بنا‌براین، می‌توان او را همان «ثاون المتعصب لفلاطن» دانست که ابن ندیم از او در زمرۀ «فیلسوفان طبیعی‌ای که نه زمانشان را می‌دانیم و نه مراتبشان را می‌شناسیم» نام برده، و به او کتابی «در ترتیب قرائت آثار افلاطون و نام‌نوشته‌های او» نسبت داده است. | بر روی مجسمۀ نیم‌تنۀ تئون که در ازمیر کشف شده، و متعلق به زمان هادریانوس است، عبارت «تئون فیلسوف افلاطونی» نقش شده است. بنا‌براین، می‌توان او را همان «ثاون المتعصب لفلاطن» دانست که [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن ندیم]] از او در زمرۀ «فیلسوفان طبیعی‌ای که نه زمانشان را می‌دانیم و نه مراتبشان را می‌شناسیم» نام برده، و به او کتابی «در ترتیب قرائت آثار [[افلاطون]] و نام‌نوشته‌های او» نسبت داده است. [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن ندیم]] به این کتاب، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم دسترسی داشته، زیرا مطالبی از آن دربارۀ زندگی [[افلاطون]] و نام برخی از آثار او و دسته‌بندی آنها در گروههای چهارتایی، معروف به «رابوع» نقل کرده است. واژۀ اخیر که ترجمۀ عربی واژۀ یونانی «تترالوگیا» است، نشانۀ اصالت این نقل قول است؛ با این حال، سخن [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن ندیم]] از بی‌دقتی خالی نیست، زیرا همۀ آثار [[افلاطون]] در دسته‌های چهارتایی مرتب نشده‌اند. [[قفطی، علی بن یوسف|قفطی]] در وصف شخصی به نام «لَیبَلون» مطالبی بسیار نزدیک به نوشتۀ ابن ندیم دربارۀ ثاون آورده، و لیپرت در حاشیۀ همان صفحه حدس زده که این لیبلون احیاناً تصحیف «لثاؤن» است و منظور همان تئون ازمیری است. | ||
==در سخن بزرگان== | ==در سخن بزرگان== | ||
| خط ۹۷: | خط ۵۶: | ||
==معاصران== | ==معاصران== | ||
دوستی و همکاری او با بطلمیوس نشان می‌دهد که او در این زمان در اسکندریه می‌زیسته است. اما نویگباور در اینکه تئونِ معاصر بطلمیوس همان تئونِ ازمیری باشد، تردید کرده است. | دوستی و همکاری او با بطلمیوس نشان می‌دهد که او در این زمان در اسکندریه می‌زیسته است. اما [[نویگباور]] در اینکه تئونِ معاصر بطلمیوس همان تئونِ ازمیری باشد، تردید کرده است. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
از تئون ازمیری تنها یک اثر با عنوان «آنچه از ریاضیات برای خواندن آثار افلاطون باید دانست» باقی مانده که بیشتر کتابی است راهنما برای دانشجویان فلسفه و کمتر مطلب ریاضی تازه‌ای، حتى در آنچه به افلاطون مربوط می‌شود، دربر دارد. ارزش این کتاب در منقولات آن از متون قدیم‌تر و از جمله تاریخچه‌ای است که ائودموس، شاگرد ارسطو از هندسه فراهم کرده بوده، و اکنون از میان رفته است. این اثر به احتمال زیاد غیر از کتابی است که ابن ندیم از آن نام برده که نه اصل یونانی آن در دست است و نه در جای دیگری به تئون منسوب شده است. ابن ندیم جزو شرح-های مقولات(قاطیغوریاسِ) ارسطو از شرح «شخصی به نام ثاون» نام برده است که به سریانی و عربی موجود بوده است. چون از میان دانشورانی که در دوران باستان تئون نام داشته‌اند، تنها کسی که به فلسفه شهرت داشته، همین تئون ازمیری است، ممکن است این شرح از همو باشد، هرچند در منابع دیگر چنین کتابی به تئون نسبت داده نشده است. ابن عبری این تئون را با تئون اسکندرانی اشتباه کرده، و در احوال | از تئون ازمیری تنها یک اثر با عنوان «آنچه از ریاضیات برای خواندن آثار [[افلاطون]] باید دانست» باقی مانده که بیشتر کتابی است راهنما برای دانشجویان فلسفه و کمتر مطلب ریاضی تازه‌ای، حتى در آنچه به [[افلاطون]] مربوط می‌شود، دربر دارد. ارزش این کتاب در منقولات آن از متون قدیم‌تر و از جمله تاریخچه‌ای است که ائودموس، شاگرد ارسطو از هندسه فراهم کرده بوده، و اکنون از میان رفته است. این اثر به احتمال زیاد غیر از کتابی است که ابن ندیم از آن نام برده که نه اصل یونانی آن در دست است و نه در جای دیگری به تئون منسوب شده است. ابن ندیم جزو شرح-های مقولات(قاطیغوریاسِ) [[ارسطو]] از شرح «شخصی به نام ثاون» نام برده است که به سریانی و عربی موجود بوده است. چون از میان دانشورانی که در دوران باستان تئون نام داشته‌اند، تنها کسی که به فلسفه شهرت داشته، همین تئون ازمیری است، ممکن است این شرح از همو باشد، هرچند در منابع دیگر چنین کتابی به تئون نسبت داده نشده است. ابن عبری این تئون را با [[اسکندرانی، تئون|تئون اسکندرانی]] اشتباه کرده، و در احوال [[افلاطون]]، بعد از نقل مطالبی نزدیک به آنچه [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن ندیم]] از تئون افلاطونی نقل کرده، نوشته است که «تئون اسکندرانی برای او 33 کتاب برشمرده است»<ref>حسین معصومی همدانی، ج 16، ص726</ref> | ||
| خط ۱۲۴: | خط ۸۳: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مقالات جدید(بهمن) باقی زاده]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 بهمن 1402]] | |||
[[رده:فاقد کد پدیدآور]] | [[رده:فاقد کد پدیدآور]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۳۲
| ازمیری، تئون | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | تئون ازمیری |
| نام‌های دیگر | ثاون، ثائون، ثاؤن |
| محل تولد | ازمیر |
| محل زندگی | ازمیر، اسکندریه |
| اطلاعات علمی | |
| معاصرین | بطلمیوس |
| برخی آثار | آنچه از ریاضیات برای خواندن آثار افلاطون باید دانست |
تئون ازمیری، ریاضی‌دان و فیلسوف یونانی، از مردم ازمیر در آسیای صغیر.
زندگی‌نامه
بر روی مجسمۀ نیم‌تنۀ تئون که در ازمیر کشف شده، و متعلق به زمان هادریانوس است، عبارت «تئون فیلسوف افلاطونی» نقش شده است. بنا‌براین، می‌توان او را همان «ثاون المتعصب لفلاطن» دانست که ابن ندیم از او در زمرۀ «فیلسوفان طبیعی‌ای که نه زمانشان را می‌دانیم و نه مراتبشان را می‌شناسیم» نام برده، و به او کتابی «در ترتیب قرائت آثار افلاطون و نام‌نوشته‌های او» نسبت داده است. ابن ندیم به این کتاب، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم دسترسی داشته، زیرا مطالبی از آن دربارۀ زندگی افلاطون و نام برخی از آثار او و دسته‌بندی آنها در گروههای چهارتایی، معروف به «رابوع» نقل کرده است. واژۀ اخیر که ترجمۀ عربی واژۀ یونانی «تترالوگیا» است، نشانۀ اصالت این نقل قول است؛ با این حال، سخن ابن ندیم از بی‌دقتی خالی نیست، زیرا همۀ آثار افلاطون در دسته‌های چهارتایی مرتب نشده‌اند. قفطی در وصف شخصی به نام «لَیبَلون» مطالبی بسیار نزدیک به نوشتۀ ابن ندیم دربارۀ ثاون آورده، و لیپرت در حاشیۀ همان صفحه حدس زده که این لیبلون احیاناً تصحیف «لثاؤن» است و منظور همان تئون ازمیری است.
در سخن بزرگان
عموماً او را همان تئونی می‌دانند که بطلمیوس در مجسطی از او به عنوان ریاضی‌دان نام برده، و گفته است که در 129 و 130 و 132م زهره و مریخ را رصد کرده، و نتایج رصدهای خود را در اختیار او نهاده است. اگر این نظر درست باشد، اوج علمی تئون را باید در نیمۀ اول سدۀ 2م، در زمان امپراتوری هادریانوس(117-138م) دانست.
معاصران
دوستی و همکاری او با بطلمیوس نشان می‌دهد که او در این زمان در اسکندریه می‌زیسته است. اما نویگباور در اینکه تئونِ معاصر بطلمیوس همان تئونِ ازمیری باشد، تردید کرده است.
آثار
از تئون ازمیری تنها یک اثر با عنوان «آنچه از ریاضیات برای خواندن آثار افلاطون باید دانست» باقی مانده که بیشتر کتابی است راهنما برای دانشجویان فلسفه و کمتر مطلب ریاضی تازه‌ای، حتى در آنچه به افلاطون مربوط می‌شود، دربر دارد. ارزش این کتاب در منقولات آن از متون قدیم‌تر و از جمله تاریخچه‌ای است که ائودموس، شاگرد ارسطو از هندسه فراهم کرده بوده، و اکنون از میان رفته است. این اثر به احتمال زیاد غیر از کتابی است که ابن ندیم از آن نام برده که نه اصل یونانی آن در دست است و نه در جای دیگری به تئون منسوب شده است. ابن ندیم جزو شرح-های مقولات(قاطیغوریاسِ) ارسطو از شرح «شخصی به نام ثاون» نام برده است که به سریانی و عربی موجود بوده است. چون از میان دانشورانی که در دوران باستان تئون نام داشته‌اند، تنها کسی که به فلسفه شهرت داشته، همین تئون ازمیری است، ممکن است این شرح از همو باشد، هرچند در منابع دیگر چنین کتابی به تئون نسبت داده نشده است. ابن عبری این تئون را با تئون اسکندرانی اشتباه کرده، و در احوال افلاطون، بعد از نقل مطالبی نزدیک به آنچه ابن ندیم از تئون افلاطونی نقل کرده، نوشته است که «تئون اسکندرانی برای او 33 کتاب برشمرده است»[۱]
پانویس
- ↑ حسین معصومی همدانی، ج 16، ص726
منابع مقاله
معصومی همدانی، حسین، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، سال چاپ 1378