جبلی، عبدالواسع بن عبدالجامع: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ن الدوله ' به 'ن‌الدوله ') |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| نام کامل = | | نام کامل = | ||
| نام‌های دیگر =عبدالواسع جبلی | | نام‌های دیگر =عبدالواسع جبلی | ||
| لقب = | | لقب =بدیع‌الزمان فریدالدین ابوالفضائل | ||
| تخلص = | | تخلص = | ||
| نسب = | | نسب = | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
| علایق پژوهشی =از بنیانگذاران سبک نو شعر فارسی | | علایق پژوهشی =از بنیانگذاران سبک نو شعر فارسی | ||
| سبک نوشتاری = | | سبک نوشتاری = | ||
| آثار = | | آثار =[[دیوان عبدالواسع جبلی]] | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
==نام و نسب== | ==نام و نسب== | ||
لقب، نام و نسب او را ابن فوطی | لقب، نام و نسب او را ابن فوطی «بدیع‌الزمان فریدالدین ابوالفضائل عبدالواسع بن عبدالجامع جبلی هروی ادیب» نوشته است که این درست‌ترین ضبط اسم، کنیه، لقب و نسب اوست<ref>جبلی، عبدالواسع، صفحه دوازده</ref>. | ||
وی از سادات هاشمی و از خاندان قدیم بود که در دیوان خود، به شرف نسب خویش، اشاراتی کرده و آن را وسیله مباعات و ذریعه استعانت از یاران قرار داده است: | وی از سادات هاشمی و از خاندان قدیم بود که در دیوان خود، به شرف نسب خویش، اشاراتی کرده و آن را وسیله مباعات و ذریعه استعانت از یاران قرار داده است: | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
==ممدوحان== | ==ممدوحان== | ||
برخی از ممدوحان وی، عبارتند از: | برخی از ممدوحان وی، عبارتند از: | ||
# | # یمین‌الدوله امین الملک، شهاب‌الدین طغرل تکین قماروی؛ | ||
# ابوالمظفر حسام‌الدین علاءالملک شمس‌المعالی امیراسماعیل بن محمد گلیکی؛ | # ابوالمظفر حسام‌الدین علاءالملک شمس‌المعالی امیراسماعیل بن محمد گلیکی؛ | ||
# ابوالمعالی عبدالصمد وزیر؛ | # ابوالمعالی عبدالصمد وزیر؛ | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
دیوان اشعار او، به همت ذبیح‌الله | دیوان اشعار او، به همت [[صفا، ذبیح‌الله|ذبیح‌الله صفا]]، منتشر شده است. قدرت بیان عبدالواسع در اشعار خود، به مرتبه بلندی، مرهون کثرت اطلاع او از دو زبان پارسی و تازی است. وی مخصوصا برای استفاده از مفردات و ترکیبات تازی، حد و قیدی نمی‌شناسد و هرچه بتواند و به میزانی که بخواهد، واژه‌های عربی، به‌کار می‌برد. گاه مبالغه وی در این راه، به جایی می‌رسد که خود نیز متوجه این افراط می‌شود. همین افراط و مبالغه‌گویی را که وی در ایراد مفردات تازی دارد، در مورد مرکبات آن زبان نیز، به‌کار می‌برد. ترکیبات تازی که عبدالواسع در اشعار خود دارد، فراوان و همگی مایه زیان زبان فارسی است و از غالب آنها، احتراز میسر بود<ref>.همان،صفحات نوزده-بیست</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۵۲
عبدالواسع بن عبدالجامع جَبَلی، مشهور به عبدالواسع جبلی (متوفی 555ق) از شاعران بزرگ پارسی‌گوی و تازی‌گوی ایران در نیمه اول قرن ششم و از بنیانگذاران سبک نو شعر فارسی در آن قرن است.
| جبلی، عبد الواسع بن عبد الجامع | |
|---|---|
 | |
| نام‌های دیگر | عبدالواسع جبلی |
| لقب | بدیع‌الزمان فریدالدین ابوالفضائل |
| نام پدر | عبدالجامع |
| ولادت | نیمه اول قرن ششم |
| اطلاعات علمی | |
| علایق پژوهشی | از بنیانگذاران سبک نو شعر فارسی |
| برخی آثار | دیوان عبدالواسع جبلی |
نام و نسب
لقب، نام و نسب او را ابن فوطی «بدیع‌الزمان فریدالدین ابوالفضائل عبدالواسع بن عبدالجامع جبلی هروی ادیب» نوشته است که این درست‌ترین ضبط اسم، کنیه، لقب و نسب اوست[۱].
وی از سادات هاشمی و از خاندان قدیم بود که در دیوان خود، به شرف نسب خویش، اشاراتی کرده و آن را وسیله مباعات و ذریعه استعانت از یاران قرار داده است:
| ز خاندان قدیمم من و شما دانید | که واجب است مراعات خاندان قدیم [۲] |
تحصیلات
وی با حرارت، سرگرم فراگرفتن علوم ادبیه و تحصیل ادب تازی و پارسی بوده و استادی و مهارتش در نثر و نظم این هردو زبان و کثرت اطلاعش از زبان فارسی و عربی و فرهنگ اسلامی، تحصیلات ممتد او را در بدایت حال، مسلم می‌دارد[۳].
احوالات شخصی
از چگونگی زندگانی و احوال وی، اطلاع بیشتری در دست نداریم و از دیوانش نیز جز روابطی که با ممدوحان خود داشته، نمی‌توان در این باب استفاده کرد. در بعضی از اشعار او مانند قصیده‌های شماره 2، 34 و 95 اشاراتی به پاره‌ای از حوادث و کیفیت زندگانی او دیده می‌شود[۴].
ممدوحان
برخی از ممدوحان وی، عبارتند از:
- یمین‌الدوله امین الملک، شهاب‌الدین طغرل تکین قماروی؛
- ابوالمظفر حسام‌الدین علاءالملک شمس‌المعالی امیراسماعیل بن محمد گلیکی؛
- ابوالمعالی عبدالصمد وزیر؛
- امیراجل اختیارالدین جوهر خادم؛
- شهاب‌الدین ابوالفتح محمد[۵].
آثار
دیوان اشعار او، به همت ذبیح‌الله صفا، منتشر شده است. قدرت بیان عبدالواسع در اشعار خود، به مرتبه بلندی، مرهون کثرت اطلاع او از دو زبان پارسی و تازی است. وی مخصوصا برای استفاده از مفردات و ترکیبات تازی، حد و قیدی نمی‌شناسد و هرچه بتواند و به میزانی که بخواهد، واژه‌های عربی، به‌کار می‌برد. گاه مبالغه وی در این راه، به جایی می‌رسد که خود نیز متوجه این افراط می‌شود. همین افراط و مبالغه‌گویی را که وی در ایراد مفردات تازی دارد، در مورد مرکبات آن زبان نیز، به‌کار می‌برد. ترکیبات تازی که عبدالواسع در اشعار خود دارد، فراوان و همگی مایه زیان زبان فارسی است و از غالب آنها، احتراز میسر بود[۶].
پانویس
منابع مقاله
جبلی، عبدالواسع، «دیوان عبدالواسع جبلی»، به اهتمام و تصحیح ذبیح‌الله صفا، تهران، امیرکبیر، چاپ چهارم، 1378.