أزهار العروش في أخبار الحبوش

أزهار العروش في أخبار الحبوش
پدیدآوران	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) غزالی، عبدالله محمد عیسی (محقق)
ناشر	شرکة ام بی جی
مکان نشر	کویت
سال نشر	1416ق - 1995م
چاپ	1
موضوع	احادیث اهل سنت - قرن 9ق. - حبشه -- احادیث
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	4الف9س 124/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

أزهار العروش في أخبار الحبوش، نوشته محدّث، ادیب، مورّخ، مفسّر، فقیه و نویسنده فعال شافعی قرن نهم و دهم قمری، جلال‌الدین عبدالرحمن سیوطی (849-911ق)، خلاصه‌ای از کتاب دیگر نویسنده، رفع شأن الحبشان با حذف و اضافاتی است. نویسنده در این اثر به بررسی اوضاع حبشه و اهالی آن در تاریخ اسلام می‌پردازد و بلکه می‌کوشد همه مسائل مرتبط با حبشه و حبشیان را بررسی کند؛ مانند واژگان دخیلی که گویند از زبان مردم حبشه در قرآن وارد شده است.

هدف و روش

• جلال‌الدین سیوطی در مقدمه‌ای که به‌راستی گرفتار ضعف «ایجاز مُخلّ» است، فقط نام کتاب حاضر را ذکر کرده و افزوده است: این اثر را از کتاب دیگرم، رفع شأن الحبشان تلخیص کردم. او دیگر هیچ توضیحی درباره هدف، روش، ویژگی‌ها، افزوده‌ها و کاسته‌ها و... ارائه نکرده و وارد اصل مطلب شده است.
• محقق کتاب، عبدالله محمد عیسی غزالی، در مقدمه‌ای سودمند، با اشاره به سابقه طولانی علاقه‌ و آشنایی‌اش با موضوع «حبشه‌پژوهی»، هدفش را از تصحیح و احیای نسخه خطی اثر حاضر، خدمت به میراث فرهنگی عربی و اسلامی شمرده و آنگاه آگاهانه و روشمند به مقایسه متن اصلی و تلخیص حاضر پرداخته و ویژگی‌های نسخه‌های خطی مورد استفاده و روش خودش را بازگو کرده است. بر اساس تحقیق عبدالله غزالی، نویسنده در این تلخیص، فعالیت‌های علمی ذیل را انجام داده است:

1. خلاصه‌سازی: به‌عنوان مثال، بحث اصالت حبشیان، مختصری از مقدمه رفع شأن الحبشان است و نویسنده، اسناد روایات را حذف و به ذکر راویان بسنده کرده است.
2. حذف کامل: مثلاً در بحث اسلام آوردن نجاشی، گفتگوی طولانی بین فرستادگان قریش و جعفر بن ابی‌طالب(ع) را حذف کرده است.
3. اضافه: یعنی موضوعی که در کتاب اصلی نیست، ولی در تلخیص حاضر افزوده شده است، مانند آمدن حبشیان در آخرالزمان و ویران کردن کعبه و نیز رفتن به مصر و....

ساختار و محتوا

سیوطی متن اصلی، یعنی رفع شأن الحبشان را در «یک مقدمه، 7 فصل و یک خاتمه» سامان داده است، ولی تلخیص حاضر، تقسیم به فصل و... نشده و از 15 بحث (بدون شماره‌گذاری) تشکیل شده است. برخی از موضوعات مهم آن عبارت است از: اصل و ریشه حبشیان، شادی و بازی حبشی‌ها هنگام ورود پیامبر(ص) به مدینه، آیاتی که درباره حبشیان نازل شد، مواردی که به زبان حبشی در قرآن آمده است، مواردی که پیامبر(ص) به زبان حبشی سخن گفته است، هجرت به حبشه و اسلام آوردن نجاشی، صحابیان و موالیان معروف حبشه.

نمونه مباحث

• احمد و عبد بن حمید با سند در مسندهایشان و ابوداوود با سند صحیح از انس نقل کرده‌اند که او گفت: وقتی پیامبر(ص) به مدینه وارد شد، حبشی‌ها از روی شادی به بازی با سلاح خودشان (مثل رقص شمشیر) پرداختند و احمد از انس با سند نقل کرده است که او گفت: حبشی‌ها جلوی روی پیامبر(ص) پایکوبی می‌کردند و به زبان خودشان چیزی می‌گفتند. پیامبر(ص) پرسید: چه می‌گویند؟ پاسخ آمد: می‌گویند: محمد بنده‌ای شایسته است.
• نسایی، ابن جریر، ابن منذر، ابن ابی‌حاتم، ابوالشیخ، ابن حبان و ابن مردویه با سند از عبدالله بن زبیر نقل کرده‌اند که او گفت: این آیه «وَ إِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَىٰ أَعْينَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَق يقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاكتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ» (مائده: 83)، درباره نجاشی و یارانش نازل شد.
• «اُمّ ایمن» (که «برکه» نام داشت و قبلا پدر پیامبر(ص) مالکش بود و بعد، آزادش کرد و سپس پیامبر اکرم(ص) را در دوران کودکی حضانت کرد و شیر داد و سرپرستی کرد)، از حبشیانی گرفته شده بود که با فیل به مکه آمدند.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.