اسلام انقلابی و انقلاب اسلامی

اسلام انقلابی و انقلاب اسلامی
پدیدآوران	عزتی، ابوالفضل (مؤلف)
ناشر	انتشارات هدی
مکان نشر	تهران
سال نشر	بی‌تا
موضوع	انقلاب‌ اسلامی‌,اسلام‌ و سیا‌ست‌,اسلام‌ و دولت‌,ایران‌-- تا‌ریخ‌-- انقلاب‌ اسلامی‌، ۱۳۵۷ -
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP۲۳۱/۴۵/ع۴الف۵

اسلام انقلابی و انقلاب اسلامی، نوشته ابوالفضل عزتی، با هدف بررسی علمی مبانی اسلام و ارزش‌های انقلابی اسلامی، به رشته تحریر درآمده است؛ چراکه زیربنای انقلاب اسلامی، اسلام انقلابی است که تمام ابعاد آن باید شناخته شود، تا ارزش انقلاب اسلامی نیز آشکار گردد.

در بخش اول کتاب بیان شده که با توجه به مفهوم انقلاب در اصطلاحات غربی، که سیر تکاملی حکومت را یک سیر دایره‌وار و دورانی می‌دانند، مفهوم اسلامی انقلاب با تغییر و تحول دورانی تطابق ندارد. زیرا در اسلام حکومت و قدرت در خدا منحصر است و سیر دورانی ندارد و مسیر تاریخ یک سیر تکاملی است. بنابراین، انقلاب اسلامی نیز یک انقلاب تکاملی است، نه انقلاب بسته و دایره‌وار. انقلاب اسلامی یک پدیده مستقل و مجزا از اسلام نیست و دارای سه شرط اصلی: انقلاب فکری، انقلاب در عامه و ناس، و انقلاب در درون افراد از راه تزکیه است. وی اصول کلی انقلاب اسلامی و مشخصات انقلاب اسلامی را در ده ویژگی توصیف نموده، می‌گوید که مشروعیت انقلاب اسلامی از خود اسلام به دست می‌آید.

نویسنده قرآن، سنت، اجتماع و عقل در نزید شیعه و قیاس را از منابع حقوق سیاسی اسلام برشمرده است. او عقیده دارد که داوری‌ها و عهدنامه‌ها و قول و فعل خلفای راشدین و سایر امور، در صورتی که مورد تأیید منابع چهارگانه باشند، از منابع حقوق سیاسی به شمار می‌آیند.

انحصار حاکمیت به الله، مسئولیت فردی، اجتماعی و دولتی، از انواع مسئولیت‌های سیاسی برشمرده شده، که در طبیعت سیاسی اسلام انقلابی وجود دارد و آن اسلامی متعادل است که در آن جنگ و صلح، تکامل و تغییر، عقل و احساس وجود دارد.

نویسنده در قسمتی از کتاب خویش، اصول کلی سیاست در اسلام را با ده ویژگی توصیف کرده و در بحث از عوامل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دخیل در انقلاب، آنها را به عنوان عناصری تأثیرگذار در انقلاب توصیف کرده است. ماهیت انقلاب، همانا اسلامی بودن آن است و ارزش‌های معنوی و اخلاقی اسلام، انقلاب اسلامی را به پیروزی رساند. در فصول بعدی، این ارزش‌های اخلاقی و معنوی به تفصیل بررسی شده است، که در آن به توحید، معاد، ارزش‌ها و اصول جهانی و بین‌‎المللی اسلام و نظام سیاسی آن را به عنوان اصول انقلاب اسلامی و اسلام انقلابی شمرده شده، و به همین جهت، از امت جهانی اسلام، اقلیت و اکثریت و مفاهیمی نظیر دارالفکر و دارالاسلام بحث کرده است.

عزتی در فصول هشتم و نهم کتاب خود، به بحث از خودجوشی و پویایی اسلام پرداخته و آن را یکی از اصول اساسی اسلام دانسته است. به گفته او، اعتقاد به مفهوم و اهمیت تاریخ، یکی از اصول و سنت‌های انقلابی – اسلامی است؛ زیرا مسلمانان هدف تاریخ را استقرار حاکمیت الله و حکومت عدل و استقرار امت اسلامی می‌دانند و اعتقاد به مهدویت یکی از مفاهیم و موضوعات اساسی مکتب شیعه است.

نویسنده در بخش دوم کتاب، امامت و رهبری را در تشیع بررسی کرده است. اعتقاد به امامت، بر اساس اصل وحدت دین و سیاست استوار است و مسئله ولایت فقیه نیز تداوم آن اساس مذهبی است. وی خلافت را بر اساس تجزیه سیاست از دین و جدایی رهبری دینی از رهبری سیاسی، و انحصار مسئولیت سیاسی در خلافت و خلفا ارزیابی نموده است و لذا ویژگی مکتب تشیع، پویایی و تلاش و اجتهاد است. فقه و مجتهدان امنای امت و جانشینان پیامبر(ص) و مسئول استقرار حکوم اسلام و امت اسلامی هستند. لذا مؤلف بحثی تفصیلی در باب ولایت فقیه و دیدگاه‌های مطرح شده درباره آن ارائه کرده است.

نویسنده دخالت بیگانگان در ایران و رهبری علما و مبارزه آنها علیه بیگانگان، و وقوع انقلاب اسلامی را از این بعد بررسی کرده است. پیامدها و تأثیر انقلاب اسلامی ایران، آخرین موضوعی است که در کتاب بدان پرداخته شده و دیدگاه‌های منفی و مثبت درباره اسلام و انقلاب اسلامی تجزیه و تحلیل شده است.

منابع مقاله

حقیقت، سید صادق، اندیشه سیاسی در اسلام: کتاب‌شناسی توصیفی، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی، 1377ش.