الوحدة القرآنية

الوحدة القرآنية؛ دراسة تحلیلیة مقارنة، نوشته پژوهشگر و قرآن‌پژوه معاصر؛ محمد بن محمود خوجه، پژوهشی نوآورانه است که به توضیح و تبیین «علم المناسبة» (دانش ارتباط آیه‌ها و سوره‌ها) و نیز تفسیر موضوعی با تأکید بر پیوستگی مضمون‌ها و درون‌مایه‌های قرآن کریم می‌پردازد و بر این نکته تمرکز دارد که پیام‌های قرآنی در آیات و سوره‌ها، سازگار است و هیچ‌گونه ناهماهنگی در آن وجود ندارد.

الوحدة القرآنية
پدیدآوران	خوجه، محمد بن محمود (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	دراسة تحليلية مقارنة
ناشر	دار کنوز اشبیلیا
مکان نشر	عربستان - ریاض
سال نشر	1431ق - 2010م
چاپ	1
شابک	‎978-603-8011-35-5
موضوع	قرآن - تناسب آیات
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/‎‏خ‎‏9‎‏و‎‏3‎‏ 71/8 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• نویسنده چند هدف برای این اثر ترسیم کرده است؛ از جمله:

1. افزودن و تقویت دانش، با آشکارسازی تلاش‌های علمی دانشوران و مفسران و تأملاتشان در موضوع وحدت قرآنی.
2. افزودن و ژرف‌سازی ایمان و بالا بردن درجات یقین و پیوند با قرآن کریم.
3. مشارکت در بنیانگذاری دانش وحدت قرآنی تا آنکه دانشی مستقل و خودکفا شود

• محمد بن محمود خوجه، در مورد روش‌شناسی کتابش توضیح داده و از جمله بر این نکته تأکید کرده است که در این اثر، از روش تکاملی و ترکیبی (تاریخی، توصیفی، تحلیلی، استقرائی و استنباطی) بهره گرفته است

ساختار و محتوا

مطالب این کتاب از یک مقدمه و یک تمهید، 3 باب و خاتمه به ترتیب ذیل سامان یافته است:

• مقدمه (پرسش‌های اصلی و روش‌شناسی شامل 8 مطلب)
• تمهید (تعریف مفاهیم کلیدی و محورهای اصلی رساله شامل 2 مطلب)

1. وحدت قرآنی در بین سوره‌های قرآن کریم (4 فصل و 21 مبحث)
2. وحدت قرآنی در یک سوره‌ (3 فصل و 10 مبحث)
3. وحدت قرآنی در هر موضوعی که در جاهای گوناگون قرآن آمده است‌ (3 فصل و 8 مبحث)

• خاتمه (خلاصه و 5 نتیجه).

نمونه مباحث

• پیامبر(ص) اولین کسی است که به وحدت قرآنی بین موضوعاتی که در چند جای قرآن مطرح شده؛ اشاره کرد. از عبدالله روایت شده است که گفت: زمانی که این آیه «الَّذينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إيمانَهُمْ بِظُلْمٍ‏ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُون‏.» (انعام/ 82.) نازل شد: این معنا بر اصحاب، گران آمد و با شگفتی گفتند: چه کسی از ایمانش را با ظلم آمیخته نکرده است؟! رسول خدا(ص) گفت: منظور این نیست. آیا به سخن لقمان گوش نمی‌دهید که به پسرش گفت: «وَ إِذْ قالَ لُقْمانُ لاِبْنِهِ وَ هُوَ يَعِظُهُ يا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ‏ عَظيمٌ.»(لقمان/ 13) یعنی منظور از «مخلوط نکردن ایمان و ظلم» هر ظلمی نیست؛ بلکه شرک است.

خاتمه

• در خاتمه، به چند مبحث اصلی کتاب اشاره شده است:

1. چینش همه سوره‌ها و آیات قرآن، توقیفی است و این مطلب، ادله بسیار متنوع و معروفی دارد.
2. وحدت قرآنی از بزرگترین جلوه‌های اعجاز و زیبایی در قرآن کریم است. در این رساله تأکید شد که قرآن کریم به‌واسطه ترتیب و نظم آیاتش و پیوندهای متنوع بین سوره‌های قرآن و آیات آن و هماهنگی جالب و ارتباط استوار و همبستگی شگفتش، تا مرز اعجاز پیش می‌رود و بزرگترین دلیل بر این است که از «لوح محفوظ» به همین صورت نازل شده است.
3. شناخت وحدت قرآنی، گامی اساسی در هر دو نوع تفسیر تحلیلی و موضوعی، برای کشف و دستیابی به لطائف، اسرار و گنج‌های قرآن است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.