إتجاهات التفسير في القرن الرابع عشر

إتجاهات التفسير في القرن الرابع عشر، نوشته استاد قرآن‌پژوه فهد بن عبدالرحمن بن سلیمان رومی، به معرفی چهار گرایش اعتقادی در تفسیر قرآن کریم در قرن چهاردهم هجری قمری می‌پردازد.

إتجاهات التفسير في القرن الرابع عشر
پدیدآوران	رومی، فهد بن عبد الرحمن (نويسنده)
ناشر	مؤسسة الرسالة
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1418ق - 1997م
چاپ	3
زبان	عربی
تعداد جلد	3
کد کنگره	/ر9الف2 91/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• فهد بن عبدالرحمن رومی؛ با اشاره به گسترش و درخشش روشهای تفسیر قرآن کریم در سده چهاردهم قمری نوشته است: هرچند سالیانی است که درهای این شیوه‌های تفسیری بسته شده، ولی دروازه مطالعه و چاپ و نشر کتابهای آن هنوز گشوده است و در اندیشه ما تأثیر دارد. پس بررسی این روشها لازم است و رساله حاضر را به همین جهت نوشتم. او افزوده است: از مباحث حاشیه‌ای پرهیز کردم و در اکثر مباحث، نخست تاریخچه‌ای از آن آوردم و بعد اصول و قواعدش را مطرح کردم و بعد به معرفی مهمترین تألیفات آن گرایش پرداختم و قواعد هر گرایشی را با آوردن مطالبی برگزیده و متعدد از آن آثار اثبات کردم و ریشه‌های هر گرایش را در یکی یا دو کتاب توضیح دادم.

ساختار و محتوا

• این کتاب (که در اصل پایان‌نامه دکترای نویسنده در رشته قرآن و علوم قرآن بوده و در سال 1405ق از آن دفاع و پذیرفته شده) از مقدمه و 5 باب و خاتمه به ترتیب ذیل تشکیل شده است:
• مقدمه (پیدایش تفسیر در زمان پیامبر(ص) و سیر تحول آن تا قرن چهاردهم هجری و...)

1. گرایش عقائدی در تفسیر
   1. روش اهل سنت و جماعت در تفسیر قرآن کریم
   2. روش شیعه در تفسیر قرآن کریم
   3. روش اباضیه در تفسیر قرآن کریم
   4. روش صوفیه در تفسیر قرآن کریم
2. گرایش علمی در تفسیر
3. گرایش عقلی و اجتماعی در تفسیر
4. گرایش ادبی در تفسیر
5. گرایش انحرافی در تفسیر

• خاتمه (نتایج پژوهش).
• گفتنی است: کتاب حاضر، جلد اول از این اثر است و نویسنده در پایان تأکید کرده است که جزء اول تمام شد و ان شاء الله جزء دوم خواهد آمد که اولش باب دوم: «گرایش‌های علمی در تفسیر» است.

نمونه مباحث

• نویسنده، نظر علامه طباطبایی در تفسیر المیزان در مورد آیه وضوء را نقد کرده است. متأسفانه نقد نویسنده، همراه با تندی و غرور و دور از روحیه علمی است. فهد رومی استنتاج ناروا می‌کند و از وارد نشدن علامه طباطبایی به یک بحث، به ناتوانی علمی او می‌رسد!
• نویسنده گفته است: علامه طباطبایی در تفسیر المیزان وعده داده است که از اعتماد به نظریات فلسفی، علمی تجربی و مشاهدات عرفانی و حجت قراردادن آن بپرهیزد و حق این است که از نفی یا اثبات نظریات علمی، دوری کرده و به این وعده‌اش -جز در موارد نادری- عمل کرده است. او آنگاه یکی از آن موارد نادر را در مورد بزرگی اجرام فضایی در تفسیر آیه 164 سوره بقره ذکر کرده و این مطلب را ستوده و استشهاد خوبی شمرده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.