فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' می گیرد' به ' می‌گیرد') |
||
| (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
| زبان = | | زبان = | ||
| کد کنگره =PIR۵۳۰۷/ت۸ت۲ | | کد کنگره =PIR۵۳۰۷/ت۸ت۲ | ||
| موضوع = | | موضوع =مولوی، جلال الدین محمدبن محمد، ۶۰۴- ۶۷۲ق . - تمثیل,مولوی، جلال الدین محمدبن محمد، ۶۰۴- ۶۷۲ق . - نقد و تفسیر,سمبولیسم (ادبیا‌ت) | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر =سروش (انتشارات صدا و سیما) | | ناشر =سروش (انتشارات صدا و سیما) | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
'''فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا''' تألیف [[تاجدینی، علی|علی تاجدینی]]؛ این کتاب، الفاظ و واژگانی را که در آثار [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] به صورت نماد، نشانه و تمثیل به کار رفته، به ترتیب حروف الفبا، شرح و توضیح داده است. نگارنده، در مقدمه کتاب، دربارۀ دلیل کاربرد نماد و نشانه در آثار هنری و ادبی می‌گوید: سنخ معانی مجرد از صورت است و برای تحققش نیازمند به ظرف است و کلام ظروف معانی‌است، راه یافتن به معانی جز از طریق کلام و تصویر ممکن نیست؛ از این رو، تصاویر به منزله رموزی است که نردبان رسیدن به بیان معانی است. وی در ادامه؛ به بیان ضرورت بررسی و بحث نشانه و نمادشناسی در فرهنگ و هنر دینی می‌پردازد و می‌گوید در هنر دینی که با معانی سر و کار دارد، نمادشناسی و نشانه‌شناسی به دلایل گوناگون اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. | '''فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا''' تألیف [[تاجدینی، علی|علی تاجدینی]]؛ این کتاب، الفاظ و واژگانی را که در آثار [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] به صورت نماد، نشانه و تمثیل به کار رفته، به ترتیب حروف الفبا، شرح و توضیح داده است. نگارنده، در مقدمه کتاب، دربارۀ دلیل کاربرد نماد و نشانه در آثار هنری و ادبی می‌گوید: سنخ معانی مجرد از صورت است و برای تحققش نیازمند به ظرف است و کلام ظروف معانی‌است، راه یافتن به معانی جز از طریق کلام و تصویر ممکن نیست؛ از این رو، تصاویر به منزله رموزی است که نردبان رسیدن به بیان معانی است. وی در ادامه؛ به بیان ضرورت بررسی و بحث نشانه و نمادشناسی در فرهنگ و هنر دینی می‌پردازد و می‌گوید در هنر دینی که با معانی سر و کار دارد، نمادشناسی و نشانه‌شناسی به دلایل گوناگون اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. | ||
از جمله اينکه مفاهیم دینی و مذهبی تا حد زیادی معقول و مجرد است و تا به صورت تمثیل و الفاظ قابل فهم در نياید، افهام عمومی با آن ارتباط برقرار | از جمله اينکه مفاهیم دینی و مذهبی تا حد زیادی معقول و مجرد است و تا به صورت تمثیل و الفاظ قابل فهم در نياید، افهام عمومی با آن ارتباط برقرار نمی‌کند و از آنجا که هر چیزی را نمی‌توان برای هر معنایی به صورت نماد به کاربرد؛ و نسبت ویژه‌ای میان دال و مدلول وجود دارد؛ نمادها؛ باید با منطق صحیحی مورد استفاده قرار گیرد. دیگر اينکه فرهنگ دینی و عرفانی، منبعی لایزال برای تحقیق در زبان تمثیلی و نمادین به شمار می‌رود. این منابع سرشار از معرفت، باید متناسب با نیاز هنری جامعه امروز، استخراج، تحقیق و تحلیل شود و به صورت کاربردی منشأ اثر قرار گیرد. | ||
مؤلف، خود بر اساس علاقه و ذوق شخصی و نیازی که در حوزه‌های فرهنگ و هنر احساس نموده، برآن شده تا به تعبیر خودش، منابع لایزال فرهنگ اسلامی را در حوزه نمادشناسی استخراج و در اختیار اهل پژوهش قرار دهد. اما در اينکه از میان مشاهیر و منابع، چرا [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] را انتخاب کرده، می‌گوید انتخاب [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] به چند دلیل مقدم است؛ نخست آنکه در میان عرفا، کسی به قدرت [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] در حوزه قصه و تمثیل پدید نیامده و دوم اینکه [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] یکی از شاخص‌های فرهنگ اسلامی است؛ سوم اینکه مأخذ [[مثنوی معنوی|مثنوی]] جز قرآن و حدیث، چیز دیگری نیست. | مؤلف، خود بر اساس علاقه و ذوق شخصی و نیازی که در حوزه‌های فرهنگ و هنر احساس نموده، برآن شده تا به تعبیر خودش، منابع لایزال فرهنگ اسلامی را در حوزه نمادشناسی استخراج و در اختیار اهل پژوهش قرار دهد. اما در اينکه از میان مشاهیر و منابع، چرا [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] را انتخاب کرده، می‌گوید انتخاب [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] به چند دلیل مقدم است؛ نخست آنکه در میان عرفا، کسی به قدرت [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] در حوزه قصه و تمثیل پدید نیامده و دوم اینکه [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] یکی از شاخص‌های فرهنگ اسلامی است؛ سوم اینکه مأخذ [[مثنوی معنوی|مثنوی]] جز قرآن و حدیث، چیز دیگری نیست. | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
دیدگاه مولانا تعریف و توصیف می‌شود. | دیدگاه مولانا تعریف و توصیف می‌شود. | ||
بعد عناوین زیر مجموعه آن‌ها به ترتیب بررسی و اینکه [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] از آن نماد و نشانه در چه مواردی و در طرح چه معانی و برای نیل به چه مقاصدی استفاده کرده، با ذ کر نمونه‌هایی از اشعار [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] و شواهدی از قرآن و حدیث به تفصیل مورد تحقیق، تحلیل و بررسی قرار | بعد عناوین زیر مجموعه آن‌ها به ترتیب بررسی و اینکه [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] از آن نماد و نشانه در چه مواردی و در طرح چه معانی و برای نیل به چه مقاصدی استفاده کرده، با ذ کر نمونه‌هایی از اشعار [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] و شواهدی از قرآن و حدیث به تفصیل مورد تحقیق، تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد، مثلا در ذیل واژۀ آب، پس از بیان کلی مفهوم آب از منظر [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]]، این عناوین در زیر مجموعه آن، مطابق آنچه گفته شد، شرح و بررسی می‌شود: آب عنصرحیات بخش طبیعت، آب رمز پاکی، آب و عدم تعین، آب و تشنگی، آب مظهر زیبایی و لطافت و سرسبزی، آب نفع بخش و هلاک کننده،آب وسیله خاموش کردن آتش،آب و درخت، آب جوشان. در پایان کتاب منابع و مآخذ ذکر شده است.<ref> ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص334-335</ref> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۳۵
| فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | تاجدینی، علی (نویسنده) |
| ناشر | سروش (انتشارات صدا و سیما) |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1383 |
| چاپ | اول |
| موضوع | مولوی، جلال الدین محمدبن محمد، ۶۰۴- ۶۷۲ق . - تمثیل,مولوی، جلال الدین محمدبن محمد، ۶۰۴- ۶۷۲ق . - نقد و تفسیر,سمبولیسم (ادبیا‌ت) |
| کد کنگره | PIR۵۳۰۷/ت۸ت۲ |
فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا تألیف علی تاجدینی؛ این کتاب، الفاظ و واژگانی را که در آثار مولانا به صورت نماد، نشانه و تمثیل به کار رفته، به ترتیب حروف الفبا، شرح و توضیح داده است. نگارنده، در مقدمه کتاب، دربارۀ دلیل کاربرد نماد و نشانه در آثار هنری و ادبی می‌گوید: سنخ معانی مجرد از صورت است و برای تحققش نیازمند به ظرف است و کلام ظروف معانی‌است، راه یافتن به معانی جز از طریق کلام و تصویر ممکن نیست؛ از این رو، تصاویر به منزله رموزی است که نردبان رسیدن به بیان معانی است. وی در ادامه؛ به بیان ضرورت بررسی و بحث نشانه و نمادشناسی در فرهنگ و هنر دینی می‌پردازد و می‌گوید در هنر دینی که با معانی سر و کار دارد، نمادشناسی و نشانه‌شناسی به دلایل گوناگون اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
از جمله اينکه مفاهیم دینی و مذهبی تا حد زیادی معقول و مجرد است و تا به صورت تمثیل و الفاظ قابل فهم در نياید، افهام عمومی با آن ارتباط برقرار نمی‌کند و از آنجا که هر چیزی را نمی‌توان برای هر معنایی به صورت نماد به کاربرد؛ و نسبت ویژه‌ای میان دال و مدلول وجود دارد؛ نمادها؛ باید با منطق صحیحی مورد استفاده قرار گیرد. دیگر اينکه فرهنگ دینی و عرفانی، منبعی لایزال برای تحقیق در زبان تمثیلی و نمادین به شمار می‌رود. این منابع سرشار از معرفت، باید متناسب با نیاز هنری جامعه امروز، استخراج، تحقیق و تحلیل شود و به صورت کاربردی منشأ اثر قرار گیرد.
مؤلف، خود بر اساس علاقه و ذوق شخصی و نیازی که در حوزه‌های فرهنگ و هنر احساس نموده، برآن شده تا به تعبیر خودش، منابع لایزال فرهنگ اسلامی را در حوزه نمادشناسی استخراج و در اختیار اهل پژوهش قرار دهد. اما در اينکه از میان مشاهیر و منابع، چرا مولانا را انتخاب کرده، می‌گوید انتخاب مولانا به چند دلیل مقدم است؛ نخست آنکه در میان عرفا، کسی به قدرت مولانا در حوزه قصه و تمثیل پدید نیامده و دوم اینکه مولانا یکی از شاخص‌های فرهنگ اسلامی است؛ سوم اینکه مأخذ مثنوی جز قرآن و حدیث، چیز دیگری نیست.
در اين اثر، بیش از ۳۲۰ مدخل، به عنوان نماد و نشانه، مانند آب آتش، آخور، آدم، آسمان و...از مثنوی و کلیات دیوان کبیر استخراج و با توجه به موارد متعدّد و متنوع کاربرد هر یک در آثار مولانا، از جنبه‌های گوناگون شرح و تبیین شده است. ابتدا، هر واژۀ نمادین، براساس دیدگاه مولانا تعریف و توصیف می‌شود.
بعد عناوین زیر مجموعه آن‌ها به ترتیب بررسی و اینکه مولانا از آن نماد و نشانه در چه مواردی و در طرح چه معانی و برای نیل به چه مقاصدی استفاده کرده، با ذ کر نمونه‌هایی از اشعار مولانا و شواهدی از قرآن و حدیث به تفصیل مورد تحقیق، تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد، مثلا در ذیل واژۀ آب، پس از بیان کلی مفهوم آب از منظر مولانا، این عناوین در زیر مجموعه آن، مطابق آنچه گفته شد، شرح و بررسی می‌شود: آب عنصرحیات بخش طبیعت، آب رمز پاکی، آب و عدم تعین، آب و تشنگی، آب مظهر زیبایی و لطافت و سرسبزی، آب نفع بخش و هلاک کننده،آب وسیله خاموش کردن آتش،آب و درخت، آب جوشان. در پایان کتاب منابع و مآخذ ذکر شده است.[۱]
پانويس
- ↑ ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص334-335
منابع مقاله
عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.