رسائل حضرت مولانا یعقوب چرخی رحمة‌اللّٰه‌علیه

رسائل حضرت مولانا یعقوب چرخی اثر یعقوب بن عثمان بن محمود چرخی غزنوی نقشبدی(متوفای 851 ق) صوفى، نويسنده، شاعر از پيشوايان پرآوازه سلسله نقشبنديه و از اصحاب خواجه بهاءالدین و خواجه علاءالدین عطار و مرشد عارف نامى، خواجه عبیدالله احرار و صاحب تفسیر یعقوب چرخی است. در تصوف و عرفان است که توسط محمد نذیر رانجها ترجمه و تصحیح شده است.

رسائل حضرت مولانا یعقوب چرخی رحمة اللّٰه علیه
پدیدآوران	چرخی، یعقوب بن عثمان (نويسنده) رانجها، محمدنذیر (مصحح) رانجها، محمدنذیر (مترجم)
سال نشر	1430ق - 2009م
چاپ	1
زبان	اردو - فارسی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

کتاب پنج رساله از نویسنده یاد شده را در دو بخش در خود جای‌داده است. بخش اول به ترجمه رساله به زبان اردو اختصاص‌یافته و بخش دوم شامل رساله‌های یاد شده به زبان فارسی(زبان‌اصلی رساله‌ها) است. این رساله‌ها عبارت‌اند از:

نخستین رساله، «شرح اسماءالحسنی» است که به توضیح و شرح نود و نه اسم از اسمای خداوند تعالی به‌صورت مختصر پرداخته است. نویسنده این رساله را باتکیه‌بر آثار تفصیلی عربی و فارسی مشایخ تصوف در شرح اسماء، تدوین کرده است.

دومین رساله «حورائیه» نام دارد. نویسنده این رساله را به درخواست یکی از دوستان خود مبنی بر توضیح و بیان معنای رباعی منسوب به ابوسعید ابوالخیر، به‌صورت مختصر تدوین کرده است. این رباعی به سبب وجود كلمه «حورا» در آن به نام «حورائيه‏» آوازه يافته است. حورائيه‏ را از اواخر سده هشتم تا سده دهم هجرى بارها شرح كرده‌‏اند.

سومین رساله «طریقه ختم احزاب» است که به نقل روایتی از پیامبر(ص) درباره کیفیت ختم قرآن پرداخته است. این رساله بسیار کوتاه به‌صورت منظوم تدوین شده است.

«ابدالیه» چهارمین رساله است که در مناقب، مراتب و درجات اولیاءالله است. مؤلف اين رساله را در چهار فصل نوشته است و در آن به ‏ويژه از ابوالحسن على بن عثمان هجويرى، خواجه بهاءالدین نقشبند، خواجه حمیدالدین چاچى و خواجه عطاء‌الدين عطار ياد كرده است.

پنجمین رساله «انسیه» است. این رساله در قواعد و رسوم سلوك صوفيان طريقه نقشبنديه است. رساله یاد شده سخنان و مناقب خواجه بهاءالدین نقشبند (717-791ق)، فضايل سلسله نقشبندیه و يادكرد برخى از صوفيان مشهور ديگر را دربرگرفته است. رساله انسيه در چهار بخش تدوين شده و شامل فضيلت دوام وضو، فضيلت ذكر خفى، نمازهاى نافله و (فوائد وقوف قلبی) است و در خاتمه آن به ذکر بعضى از فوايد كه از خواجه نقشبند و از خليفه ايشان خواجه علاءالدین عطار(متوفای 802ق) به نویسنده رسیده پرداخته شده است. مؤلف هدف خود را از نگارش این رساله انس یافتن اصحاب دانسته است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.

1. انوشه، حسن. دانشنامه ادب فارسی. تهران. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 1380ش. چاپ اول.
2. برقعی، علی‌اکبر، راهنماى دانشوران در ضبط نام‌ها، نسب‌ها و نسبت‌ها، تحقیق محمدباقر برقعی. قم. دفتر انتشارات اسلامی، 1384ش. چاپ اول.
3. منزوى، احمد. فهرستواره کتاب‌های فارسى. تهران. مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. 1382ش. چاپ دوم.
4. نصیری، محمدرضا، اثرآفرینان، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1384ش، چاپ دوم.