تناسق الدرر في تناسب السور

تناسق الدرر في تناسب السور یا «أسرار ترتيب القرآن»، نوشته ادیب، مورّخ، مفسّر، فقیه و نویسنده فعال شافعی قرن نهم و دهم قمری، جلال‌الدین عبدالرحمن سیوطی (849-911ق)، چگونگی پیوندهای آیات و سوره‌های قرآن را با قبل و بعدش توضیح می‌دهد.

تناسق الدرر في تناسب السور
پدیدآوران	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) عطا، عبدالقادر احمد (محقق)
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1406ق - 1986م
چاپ	1
موضوع	ارتبا‌ط-- متون‌ قدیمی‌ تا‌ قرن‌ ۱۴ قرآن‌-- سوره‌ ها‌ و آیه‌ ها‌
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP 71/۸/س۹ت۹
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

نویسنده گفته است: خدای سبحان بر این بنده منت نهاد تا به قرآن‌پژوهی بپردازم و در معانی و علوم آن ژرف‌کاوی کنم و در این زمینه، آثاری - مفصل و مختصر - نوشتم و کسی که چیزی را دوست دارد، همواره یادش کند. یکی از کتاب‌هایی که درباره ارتباط‌های قرآنی تألیف کردم، أسرار التنزيل است که شیوه‌های آن را می‌کاود و شگفتی‌هایش را آشکار می‌سازد و شامل بیش از 10 نوع از علوم قرآنی است. یکی از آن انواع، مناسبت‌های چینش آیات و پیوندهای آن با یکدیگر است و تصمیم گرفتم که کتاب مستقلی در این موضوع بنویسم؛ زیرا در این بحث، کمتر کسی سخن گفته است و این کتاب پدید آمد تا محصولی عجولانه برای علاقه‌مندان باشد و بیشتر مطالبش، ثمره اندیشه خودم است و هرچه متعلق به دیگران بوده، آشکارا به آنان نسبت داده‌ام و آن را نخست، «نتائج الفكر في تناسب السور» نامیدم، ولی بعد، از آن عدول کردم و آن را «تناسق الدرر في تناسب السور» خواندم؛ زیرا متناسب‌تر با مسما و نزدیک‌تر به جناس است.

ساختار و محتوا

نویسنده، به‌ترتیب سوره‌های قرآن (از حمد تا ناس)، روابط بین آیات و سور را بیان کرده است.

نمونه مباحث

• سوره فاتحه: خدای سبحان کتابش را با این سوره آغاز کرد؛ زیرا همه هدف‌های قرآن را در بر دارد و به همین جهت، از اسامی آن، «أُمّ القرآن»، «أُمّ الكتاب» و «أساس» است. پس این سوره، همانند عنوانی برای همه قرآن و شگفت‌آغازی (براعت استهلال) است.
• سوره اعراف: به نظرم، مناسبت قرار گرفتن این سوره بعد از سوره انعام، این مطلب است که خدای سبحان به من الهام کرد: در سوره انعام، 3 موضوع به‌صورت اجمالی گفته شد و در این سوره همان موضوعات با شرح و تفصیل آمده است: یادکرد آفرینش، قرن‌ها و پیامبران آسمانی؛ به‌عنوان مثال، داستان آفرینش حضرت آدم(ع) در این سوره رساتر از هر جای دیگری توضیح داده شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.