مجموعه طبی

‏مجموعه طبی
پدیدآوران	ملک‌الاطباء، محمدتقی (نويسنده) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه‌نویس)
عنوان‌های دیگر	مشتمل بر كلیات طب (منظوم)، حافظ الصحه، تسهیل العلاج، بحرانیه، وباییه كبیر، وباییه صغیر، مرفق الهیضه و الوبا
ناشر	دانشگاه علوم پزشكی ايران. مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکی. طب اسلامی و مکمل
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1382ش
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	بهداشت - متون قدیمی تا قرن 14 - پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏م‎‏8‎‏م‎‏3 128/3 ‏R‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مجموعه طبی، تألیف حکیم محمدتقی، معروف به حاجی آقابابا شیرازی (تألیف 1283ق)، مشتمل بر یک رساله منظوم و شش اثر دیگر از نویسنده در موضوع پزشکی است که جز یکی، باقی به زبان فارسی به رشته تحریر درآمده است.

حکیم آقابابا شیرازی، طبع شعری لطیفی داشته؛ لذا کلیات پزشکی را به شعر درآورده و تحت عنوان کلیات طب (منظوم) در این کتاب ارائه کرده است. این رساله منظوم، تا صفحه 150 کتاب را پوشش داده است. از وی در این مجموعه، شش اثر علمی دیگر نیز انتشار یافته است که عبارتند از:

1. کتاب حافظ‌ الصحة در بهداشت.
2. تسهيل ‌العلاج در درمان.
3. رساله بحرانیه، که برای میرزا احمد طبیب تنکابنی، پزشک مخصوص فتحعلی شاه به زبان عربی نوشته است.
4. رساله وبائیه کبیر (تألیف سال 1251ق).
5. رساله وبائیه صغیر: که در حقیقت حاوی خلاصه کتاب وبائیه کبیر است.
6. مفرق ‌الهيضة و الوباء: که فرق میان دو بیماری اسهالی هیضه و وبا را در آن به‌تفصیل مطرح کرده است‏.

نویسنده در ابتدای «حافظ الصحة» می‌نویسد: «بدان که صحت، کمال بدن هر چیز است؛ خاصه بدن انسان که اشرف موالید است و با حصول صحت و بقای آن، امور متعلقه به انسان و غیر انسان انجام می‌پذیرد و از زوال صحت و استیلای مرض، امور متعلقه ایشان مختل و مهمل می‌ماند؛ لهذا حفظ صحت بر هرکس لازم است به بدیهه عقل و واجب است به حکم شرع مطاع‏.

نویسنده، رساله وبائیه کبیر را آن‌گونه که در ابتدای آن آمده، در سال 1250 که در بعضی از شهرهای ایران مرض وبا مشاهده گردیده، نوشته است: «چون در اوایل تابستان سنه... هزارودویست‌وپنجاه‌ویک در دارالمرز رشت مسموع شد که در بعضی بلاد مملکت ایران... وبا حادث شده و بعضی علامات داله بر حدوث او را در خارج مشاهده نموده، این قلیل البضاعة، محضاً لله بر ذمت همت خود قرار داد که علی‌العجاله، مجربیات خود که به‌کرات و مرات در چهار حادثه وبا در سه بلد معمول داشته و جمع کثیری از مبتلایان او را که به انحاء عوارض مختلفه مشاهده و معالجه نموده، مفصلاً مشروحاً تحریر نماید». این رساله در ضمن مقدمه، دو مقاله و خاتمه نوشته شده و در آن شیوه پیشگیری، علامت‌های ابتلا و انواع معالجات وبا مطرح شده است‏.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.