بحوث في تاريخ القرآن و علومه

بحوث في تاریخ القرآن و علومه
پدیدآوران	میر محمدی زرندی، ابوالفضل (نویسنده)
ناشر	جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1420 ق
چاپ	1
موضوع	قرآن - تاریخ قرآن - علوم قرآنی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏69‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏9‎‏ب‎‏3
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، تاریخ قرآن (ابهام‌زدایی) را ببینید.

بحوث في تاريخ القرآن و علومه تألیف سيد‌ ‎ابوالفضل مير محمدى كتاب پيرامون دو بحث: تاريخ قرآن و علوم قرآن نوشته شده است مؤلف در اين كتاب مهمترين مباحث مربوط به تاريخ قرآن و علوم قرآن را به زبان عربى در دو قسمت جداگانه بيان كرده است.در بخش اول، ابتدا مسالۀ وحى را مورد بررسى قرار داده و در اين رابطه به معرفى واسطۀ وحى يعنى جبرئيل(ع)پرداخته و در اين رابطه آيات قرآنى را به عنوان شاهد آورده است.

گزارش محتوا

در قسمتى ديگر ديدگاه‌ها دربارۀ ابتداى سوره‌ها بيان شده كه در اين رابطه حدود 10 قول ذكر، و پس از بررسى، يكى از آنها را انتخاب مى‌نمايد.مسالۀ حديث نزول قرآن بر هفت حرف، از ديگر مباحث اين كتاب است كه پس از ذكر متن حديث معروف، سند آن را بررسى، اقوال اهل سنت را در اين باره بيان كرده، و آنها را پاسخ مى‌دهد و در پايان رواياتى از اهل‌بيت(ع) ذكر مى‌كند كه مراد از اين حديث چيست.

در بخشى ديگر از كتاب، چگونگى دريافت وحى از طرف جبرئيل(ع) و رابطۀ آن با پيامبر(ص) توضيح داده شده است در قسمتى ديگر پيرامون ملاك ابتدا و انتهاى سوره‌ها، و اينكه چگونه يك سوره شروع و خاتمه پيدا مى‌كند مطالبى را بيان و اهميت بسم اللّه را نيز توضيح داده است.

علم و آگاهى پيامبر به قرآن قبل از نزول تدريجى آن و عصمت پيامبر در دريافت وحى و كليۀ امور از مباحث ديگر اين بخش مى‌باشد در قسمت ديگرى از كتاب مسالۀ ترتيب سوره‌ها و آيات، مورد بحث قرار گرفته پس از ذكر ديدگاه‌هاى مختلف در اين باره، نتيجه مى‌گيرد كه هر دوى آنها با نظر و راى پيامبر بوده و توقيفى است نه اجتهادى. كاتبان وحى و كسانى كه قرآن را جمع‌آورى نموده‌اند و مصاحف صحابه از ديگر مباحث اين بخش مى‌باشد و از آنجا كه قرآنهایى كه در آن زمان نوشته مى‌شد بدون خط و اعراب بوده، در اين رابطه پيرامون خط عربى در زمان صدر اسلام و نيز اختلاف قرائت‌ها و سبب آن بحث كرده است.

در بخش دوم كتاب كه مربوط به مسائل علوم قرآن است مباحثى همچون اعجاز قرآن (تعريف لغوى و اصطلاحى-ادلۀ اعجاز و وجوه آن) ناسخ و منسوخ وجود دارد كه در خصوص بحث نسخ پس از تعريف آن، آياتى را كه ادعاى نسخ شده (حدود 20 مورد) را بيان كرده آنها را مورد نقد و بررسى قرار مى‌دهد.-در ادامۀ اين بخش مسالۀ محكم ومتشابه (تعريف، ديدگاه‌ها دربارۀ آن، راسخون في العلم چه كسانى هستند، معناى تاويل و تفاوت آن با تفسير، حكمت وجود متشابهات در قرآن) بيان شده است.

در ادامه ديدگاه شيعه در مورد قرآن موجود در ميان مسلمانان بيان شده و توضيح مى‌دهند كه آنچه كه امروزه به عنوان قرآن در نزد مسلمانان است همان قرآنى است كه بر پيامبر(ص) نازل شده است و در اين خصوص رواياتى را نقل مى‌كند و به همين مناسبت مسالۀ تحريف كه در برخى از کتاب‌هاى روايى شيعه وجود دارد مورد بررسى و به آنها پاسخ مى‌دهد.

آخرين بحث كتاب مربوط است به مسالۀ مكى و مدنى، كه پس از بيان ضابطه در تعيين آيات مكى و مدنى، با ذكر يك روايت سوره‌هاى مكى و مدنى را نام مى‌برد.

ويژگی‌ها

1. در اين كتاب، جهت توضيح مطالب، از روايات زيادى استفاده شده (هم از روايات شيعه و هم اهل سنت)
2. سعى شده است كه ديدگاه‌هاى شيعه دربارۀ مسائل علوم قرآنى بيان شود.
3. ديدگاه‌هاى مختلف مورد نقد و بررسى قرار گرفته است
4. در بيان مطالب از آيات متعددى استفاده شده است.
5. از منابع اوليه و گسترده‌ايى مطالب، اخذ شده است
6. در برخى از موارد در پايان هر بحث، خلاصۀ آن ذكر شده است
7. مباحث به صورت تحليلى بيان شده، و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.

اشكالات

1. از آنجا كه مطالب كتاب دربارۀ دو موضوع تاريخ و علوم قرآن است لازم است كه در ابتداى هر بحث عنوان بخش آورده شود مثلاًبخش اول پيرامون تاريخ قرآن، بخش دوم:علوم قرآن
2. مطالب كتاب فصل‌بندى نشده است
3. برخى از مباحث كه در قسمت(بخش) اول آمده مربوط به تاريخ‌قرآن نمى‌باشد مانند بحث مربوط به حروف مقطعه...
4. در اين كتاب بيشتر به مسائل تاريخ قرآن پرداخته شده و مباحث علوم قرآنى كمتر بحث شده است

نسخه‌شناسى

كتاب يك جلد، متن آن عربى و داراى 324 صفحه مى‌باشد كه مشخصات آن به قرار زير است:

1. نوع كاغذ: معمولى
2. جلد:شوميز
3. نوبت چاپ:اول
4. تاريخ انتشار:سال 1420 هجرى قمرى
5. ناشر:دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين حوزۀ علميه قم
6. تيراژ:پانصد نسخه
7. داراى مقدمه‌ايى از مؤلف
8. داراى فهرست:

   الف: مصادر تحقيق

   ب: مطالب كتاب

9. مؤلف:آیت‌الله سيد‌ ‎ابوالفضل مير محمدى.

-مؤلف شناسى ندارد.

-هيچ اشاره‌اى به ترجمه فارسی اين اثر به قلم مؤلف نشده است.

وابسته‌ها

تاریخ و علوم قرآن

تفسیر بلاغ