حاشیه؛ التوضیح و التصحیح لمشکلات کتاب التنقیح: تفاوت میان نسخه‌ها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR101967J1.jpg | عنوان = حاشية | عنوان‌های دیگر = التوضیح و التصحیح لمشکلات کتاب التنقیح ** تنقیح الفصول في الأصول. شرح ** شرح تنقیح الفصول | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ابن‌عاشور، محمدطاهر (نويسنده) قرافی، احمد بن ادری...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ی ای ' به 'ی‌ای ') |
||
| (۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| پدیدآورندگان | | پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[ابن عاشور، محمدطاهر]] (نويسنده) | ||
[[قرافی، احمد بن ادریس]] (نويسنده) | [[قرافی، احمد بن ادریس]] (نويسنده) | ||
|زبان | |زبان | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''حاشیه؛ التوضیح و التصحیح لمشکلات کتاب التنقیح ''' تألیف | '''حاشیه؛ التوضیح و التصحیح لمشکلات کتاب التنقیح''' تألیف [[ابن عاشور، محمدطاهر|محمدالطاهر بن عاشور الشریف]](1296-1393ق) قاضی مالکی است که حاوی حواشی و تعلیقات وی بر [[شرح تنقيح الفصول في علم الأصول|شرح تنقیح الفصول فی الاصول]] [[قرافی، احمد بن ادریس|شهاب‌الدین احمد بن ادریس القرافی مالکی]] از فقهای قرن هفتم هجری قمری است. | ||
کتاب التنقیح از منابع مهم اهل‌سنت، در موضوع علم اصول است و داستان کتاب ازاین‌قرار است که ابتدا فخر رازی، کتابی را با عنوان المحصول من الاصول نوشته که برگرفته از چهار کتاب؛ العمد قاضی عبدالجبار | کتاب التنقیح از منابع مهم اهل‌سنت، در موضوع علم اصول است و داستان کتاب ازاین‌قرار است که ابتدا [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازی]]، کتابی را با عنوان [[المحصول في علم أصول الفقه (ویرایش جدید)|المحصول من الاصول]] نوشته که برگرفته از چهار کتاب؛ العمد [[قاضی عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار معتزلی]]، [[المعتمد في أصول الفقه|المعتمد]] [[بصری، محمد بن علی|ابی الحسین بصری]]، [[البرهان في أصول الفقه|البرهان]] [[امام‌الحرمین، عبدالملک بن عبدالله|عبدالملک بن عبدالله جوینی]]، و [[المستصفی من علم الأصول|المستصفی]] [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] است. | ||
قرافی، شرحی بر المحصول تحت عنوان شرح المحصول نوشته است که تاج‌الدین ارموی آن را در قالب کتاب الحاصل خلاصه کرده و سراج‌الدین ارموی نیز التحصیل را به‌عنوان خلاصه آن نوشته است. <ref> ر.ک: شرح تنقیح الفصول فی اختصار المحصول فی الاصول، مقدمه ناشر، ص 3-4</ref> | [[قرافی، احمد بن ادریس|قرافی]]، شرحی بر المحصول تحت عنوان شرح المحصول نوشته است که تاج‌الدین ارموی آن را در قالب کتاب الحاصل خلاصه کرده و [[سراج‌الدین ارموی، محمود بن ابی‌بکر|سراج‌الدین ارموی]] نیز التحصیل را به‌عنوان خلاصه آن نوشته است. <ref> ر.ک: شرح تنقیح الفصول فی اختصار المحصول فی الاصول، مقدمه ناشر، ص 3-4</ref> | ||
از طرفی، قرافی، الحاصل و التحصیل را خلاصه کرده و آن را تنقیح الفصول فی اختصار المحصول من الاصول، نام‌گذاری کرده و به‌عنوان مقدمه کتاب خودش؛ الذخیره فی الفقه که در موضوع فقه مالکی است، می‌آورد. بعدها وقتی می‌بیند که این مقدمه مورد اقبال قرار گرفته، برای تسهیل فهم آن و حل مشکلات و غموض مطالبش، آن را شرح داده و | از طرفی، [[قرافی، احمد بن ادریس|قرافی]]، الحاصل و التحصیل را خلاصه کرده و آن را تنقیح الفصول فی اختصار المحصول من الاصول، نام‌گذاری کرده و به‌عنوان مقدمه کتاب خودش؛ الذخیره فی الفقه که در موضوع فقه مالکی است، می‌آورد. بعدها وقتی می‌بیند که این مقدمه مورد اقبال قرار گرفته، برای تسهیل فهم آن و حل مشکلات و غموض مطالبش، آن را شرح داده و حواشی‌ای بدان اضافه می‌کند و به‌عنوان کتاب مستقل تحت عنوان شرح تنقیح الفصول فی علم الاصول، نام‌گذاری می‌کند. <ref> ر.ک: شرح تنقیح الفصول فی اختصار المحصول فی الاصول، مقدمه مؤلف، ص 9-10</ref> | ||
کتاب فعلی جلد اول از حاشیه محمد الطاهر بن عاشور بر شرح تنقیح الاصول قرافی است. متنی که در داخل قاب است متن اصلی تنقیح الفصول و متنی که در حاشیه آمده، شرح قرافی است و معدود حواشی ابن عاشور، بر متن اصلی، به‌صورت شماره‌گذاری شده در داخل قاب و پایین صفحه و حواشی وی بر شرح قرافی، در ذیل شرح قرافی و در پایین صفحه آورده شده است. <ref> به‌عنوان نمونه ر.ک: متن کتاب، صص 2 و 3 و 4 و 10</ref> | کتاب فعلی جلد اول از حاشیه محمد الطاهر بن عاشور بر شرح تنقیح الاصول [[قرافی، احمد بن ادریس|قرافی]] است. متنی که در داخل قاب است متن اصلی تنقیح الفصول و متنی که در حاشیه آمده، شرح [[قرافی، احمد بن ادریس|قرافی]] است و معدود حواشی ابن عاشور، بر متن اصلی، به‌صورت شماره‌گذاری شده در داخل قاب و پایین صفحه و حواشی وی بر شرح قرافی، در ذیل شرح [[قرافی، احمد بن ادریس|قرافی]] و در پایین صفحه آورده شده است. <ref> به‌عنوان نمونه ر.ک: متن کتاب، صص 2 و 3 و 4 و 10</ref> | ||
از جمله مطالب مطرح شده در این کتاب، توضیح برخی اصطلاحات اصولی، تعریف علم اصول، فرق بین وضع و استعمال و حمل، حقیقت و مجاز، تخصیص، حکم شرعی، اوصاف عبادت، حسن و قبح، عموم و خصوص، معانی حروف، اوامر و نواهی، هستند که به‌تفصیل بدان‌ها پرداخته شده است. | از جمله مطالب مطرح شده در این کتاب، توضیح برخی اصطلاحات اصولی، تعریف علم اصول، فرق بین وضع و استعمال و حمل، حقیقت و مجاز، تخصیص، حکم شرعی، اوصاف عبادت، حسن و قبح، عموم و خصوص، معانی حروف، اوامر و نواهی، هستند که به‌تفصیل بدان‌ها پرداخته شده است. | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
# عبدالملک الاصمعی<ref>همان، ص 68</ref> | # عبدالملک الاصمعی<ref>همان، ص 68</ref> | ||
# احمد بن حسین الجعفی الکوفی المتنبی<ref>همان، ص70</ref> | # احمد بن حسین الجعفی الکوفی المتنبی<ref>همان، ص70</ref> | ||
# حضرت داود (ع) <ref>همان، ص81</ref> | # حضرت داود(ع) <ref>همان، ص81</ref> | ||
# تبع الاسد<ref>همان، ص82</ref> | # تبع الاسد<ref>همان، ص82</ref> | ||
# محمد بن عبدالله بن عمر بن حفص بن عمر بن مصعب بن زبیر تمیمی مالکی ابهری<ref>همان،ص 107</ref> | # محمد بن عبدالله بن عمر بن حفص بن عمر بن مصعب بن زبیر تمیمی مالکی ابهری<ref>همان،ص 107</ref> | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
# ابو ثور ابراهیم بن خالد بن کلبی بغدادی شافعی<ref>همان،ص 260</ref> | # ابو ثور ابراهیم بن خالد بن کلبی بغدادی شافعی<ref>همان،ص 260</ref> | ||
# اسماعیل بن اسحاق بن اسماعیل بن حماد بن زید الجهضمی الازدی مولی آل جریر بن حازم البصری <ref>همان،ص 269</ref> | # اسماعیل بن اسحاق بن اسماعیل بن حماد بن زید الجهضمی الازدی مولی آل جریر بن حازم البصری <ref>همان،ص 269</ref> | ||
# ابواسحاق ابراهیم بن محمد اسفرائنی الشافعی <ref>همان،ص 273</ref> | |||
# عبدالملک بن عبدالعزیز بن ابی سلمه ماجشون المالکی <ref>همان،ص 274</ref> | # عبدالملک بن عبدالعزیز بن ابی سلمه ماجشون المالکی <ref>همان،ص 274</ref> | ||
# عبدالرحمن بن محمد ابوالبرکات کمال‌الدین نحوی شافعی معروف به ابن الانباری<ref>همان </ref> | # عبدالرحمن بن محمد ابوالبرکات کمال‌الدین نحوی شافعی معروف به ابن الانباری<ref>همان </ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references/> | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۸: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده: فقه و اصول]] | ||
[[رده:اصول فقه (آثارکلی)]] | |||
[[رده:اصول فقه اهل سنت]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد 1402]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ خرداد 1402 توسط غلامرضا بدرخانی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ خرداد 1402 توسط غلامرضا بدرخانی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ خرداد 1402 توسط فریدون سبحانی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ خرداد 1402 توسط فریدون سبحانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۱۶
حاشیه؛ التوضیح و التصحیح لمشکلات کتاب التنقیح تألیف محمدالطاهر بن عاشور الشریف(1296-1393ق) قاضی مالکی است که حاوی حواشی و تعلیقات وی بر شرح تنقیح الفصول فی الاصول شهاب‌الدین احمد بن ادریس القرافی مالکی از فقهای قرن هفتم هجری قمری است.
| حاشية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن عاشور، محمدطاهر (نويسنده) قرافی، احمد بن ادریس (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | التوضیح و التصحیح لمشکلات کتاب التنقیح ** تنقیح الفصول في الأصول. شرح ** شرح تنقیح الفصول |
| ناشر | منشورات عویدات (حذفی 2234) |
| مکان نشر | الجزایر - الجزیره |
| سال نشر | 1341ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب التنقیح از منابع مهم اهل‌سنت، در موضوع علم اصول است و داستان کتاب ازاین‌قرار است که ابتدا فخر رازی، کتابی را با عنوان المحصول من الاصول نوشته که برگرفته از چهار کتاب؛ العمد قاضی عبدالجبار معتزلی، المعتمد ابی الحسین بصری، البرهان عبدالملک بن عبدالله جوینی، و المستصفی غزالی است.
قرافی، شرحی بر المحصول تحت عنوان شرح المحصول نوشته است که تاج‌الدین ارموی آن را در قالب کتاب الحاصل خلاصه کرده و سراج‌الدین ارموی نیز التحصیل را به‌عنوان خلاصه آن نوشته است. [۱]
از طرفی، قرافی، الحاصل و التحصیل را خلاصه کرده و آن را تنقیح الفصول فی اختصار المحصول من الاصول، نام‌گذاری کرده و به‌عنوان مقدمه کتاب خودش؛ الذخیره فی الفقه که در موضوع فقه مالکی است، می‌آورد. بعدها وقتی می‌بیند که این مقدمه مورد اقبال قرار گرفته، برای تسهیل فهم آن و حل مشکلات و غموض مطالبش، آن را شرح داده و حواشی‌ای بدان اضافه می‌کند و به‌عنوان کتاب مستقل تحت عنوان شرح تنقیح الفصول فی علم الاصول، نام‌گذاری می‌کند. [۲]
کتاب فعلی جلد اول از حاشیه محمد الطاهر بن عاشور بر شرح تنقیح الاصول قرافی است. متنی که در داخل قاب است متن اصلی تنقیح الفصول و متنی که در حاشیه آمده، شرح قرافی است و معدود حواشی ابن عاشور، بر متن اصلی، به‌صورت شماره‌گذاری شده در داخل قاب و پایین صفحه و حواشی وی بر شرح قرافی، در ذیل شرح قرافی و در پایین صفحه آورده شده است. [۳]
از جمله مطالب مطرح شده در این کتاب، توضیح برخی اصطلاحات اصولی، تعریف علم اصول، فرق بین وضع و استعمال و حمل، حقیقت و مجاز، تخصیص، حکم شرعی، اوصاف عبادت، حسن و قبح، عموم و خصوص، معانی حروف، اوامر و نواهی، هستند که به‌تفصیل بدان‌ها پرداخته شده است.
نکته‌ای که لازم به ذکر است، متن کتاب (تنقیح الاصول) در جای‌جای خود، حاوی شرح‌حال مختصری از برخی اشخاص و علمایی است که در متن اصلی به نام آن‌ها اشاره شده و ازاین‌رو، برای توضیح و معرفی بیشتر آن‌ها، اشاره‌ای و لو اجمالی به شرح‌حال و زندگانی آن‌ها شده است. گرچه در پایان کتاب فهرستی از این نام‌ها آمده، ولی به همه آن‌ها اشاره نشده است. به سبب اهمیت این نام‌ها و شرح‌حال ایشان، در ادامه به نام‌های این افراد اشاره می‌شود:
- شمس‌الدین عبدالحمید بن عیسی بن عمویه بن یونس بن خلیل شافعی خسروشاهی [۴]
- محمد بن علی بن عمر بن محمد التمیمی المازری شارح البرهان فی اصول الفقه جوینی که همان‌طور که گفته شد، البرهان، از منابع کتاب فعلی به شمار می‌رود. [۵]
- ابراهیم بن علی بن یوسف الفیروزآبادی شیرازی[۶]
- علی بن ابی علی الآمدی [۷]
- عبد الحق بن ابی‌بکر بن غالب الغرناطی المالکی معروف به ابن عطیه [۸]
- ابوعلی الحسین بن عبدالله بن سینا (ابوعلی سینا) [۹]
- عبدالوهاب بن علی بن نصر بن احمد بن حسین بغدادی مالکی [۱۰]
- ابوالولید سلیمان بن خلف بن سعدون التجیبی البطلیوسی الباجی[۱۱]
- امین‌الدین مظفر بن اسماعیل بن علی الوارانی التبریزی[۱۲]
- عبدالملک الاصمعی[۱۳]
- احمد بن حسین الجعفی الکوفی المتنبی[۱۴]
- حضرت داود(ع) [۱۵]
- تبع الاسد[۱۶]
- محمد بن عبدالله بن عمر بن حفص بن عمر بن مصعب بن زبیر تمیمی مالکی ابهری[۱۷]
- ابوالفرج عمر بن محمد بن عمر بغدادی مالکی[۱۸]
- ابو الحسین محمد بن علی البصری شافعی المعتزلی[۱۹]
- حیة سحیم (عبد بنی الحسحاس) [۲۰]
- عبدالعزیز بن عبدالسلام شافعی مصری معروف به عزالدین بن عبدالسلام [۲۱]
- صهیب بن سنان النمری[۲۲]
- موفق الدین بن یعیش بن ابی السرایا بن محمدعلی الاسدی [۲۳]
- ابوبکر محمد بن الطیب الباقلانی [۲۴]
- علی بن اسماعیل بن علی بن حسین بن عطیه التلکانی الابیاری [۲۵]
- سعید بن مسیب مخزومی قرشی مدنی[۲۶]
- ابوالحسن علی بن عمر بن القصار البغدادی[۲۷]
- عبدالله بن حسن بن دلهم الکرخی [۲۸]
- ابوطاهر محمد بن احمد بن عبدالله الذهلی [۲۹]
- عبدالله بن محمد السید البطلیوسی[۳۰]
- عبدالقاهر بن عبدالرحمن الجرجانی [۳۱]
- یعقوب بن اسحاق السکیت معروف به صاحب اصلاح المنطق [۳۲]
- علی بن الحسن الهنائی الکراع [۳۳]
- ابوبکر محمد بن عبدالله صیرفی شافعی[۳۴]
- عیسی بن ابان بن صدقه ابوموسی[۳۵]
- فاطمه ابنه القیس[۳۶]
- ابو ثور ابراهیم بن خالد بن کلبی بغدادی شافعی[۳۷]
- اسماعیل بن اسحاق بن اسماعیل بن حماد بن زید الجهضمی الازدی مولی آل جریر بن حازم البصری [۳۸]
- ابواسحاق ابراهیم بن محمد اسفرائنی الشافعی [۳۹]
- عبدالملک بن عبدالعزیز بن ابی سلمه ماجشون المالکی [۴۰]
- عبدالرحمن بن محمد ابوالبرکات کمال‌الدین نحوی شافعی معروف به ابن الانباری[۴۱]
پانویس
- ↑ ر.ک: شرح تنقیح الفصول فی اختصار المحصول فی الاصول، مقدمه ناشر، ص 3-4
- ↑ ر.ک: شرح تنقیح الفصول فی اختصار المحصول فی الاصول، مقدمه مؤلف، ص 9-10
- ↑ به‌عنوان نمونه ر.ک: متن کتاب، صص 2 و 3 و 4 و 10
- ↑ همان،ص 9
- ↑ همان، ص 17-18
- ↑ همان، ص 19
- ↑ همان، ص 22
- ↑ همان، ص 24
- ↑ همان،ص 27
- ↑ همان، ص 55
- ↑ همان، ص 56
- ↑ همان، ص 63
- ↑ همان، ص 68
- ↑ همان، ص70
- ↑ همان، ص81
- ↑ همان، ص82
- ↑ همان،ص 107
- ↑ همان،ص 108
- ↑ همان
- ↑ همان،ص115
- ↑ همان،ص 118
- ↑ همان،ص 124
- ↑ همان، ص 125
- ↑ همان،ص 133
- ↑ همان،ص 138
- ↑ همان،ص 146
- ↑ همان،ص 153
- ↑ همان،ص 177
- ↑ همان،ص 184
- ↑ همان،ص 212
- ↑ همان،ص 212
- ↑ همان
- ↑ همان،ص 213
- ↑ همان،ص 232
- ↑ همان،ص 244
- ↑ همان، ص247
- ↑ همان،ص 260
- ↑ همان،ص 269
- ↑ همان،ص 273
- ↑ همان،ص 274
- ↑ همان
منابع مقاله
- متن کتاب
- شرح تنقیح الفصول فی اختصار المحصول فی الاصول، احمد بن ادریس قرافی، دارالفکر، بیروت لبنان.