المحاجاة بالمسائل النحویة: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'مقدمه نويس' به 'مقدمه‌نويس')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
    جز (جایگزینی متن - 'بستانی (ابهام زدایی)' به 'بستانی (ابهام‌زدایی)')
     
    (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۲۸: خط ۲۸:
    '''المحاجاة بالمسائل النحویة'''، نوشته [[زمخشری، محمود بن عمر|جارُالله زمخشری]] (476-538ق)، [[زمخشری، محمود بن عمر|محمود بن عمر بن محمد بن عمر خوارزمى]]، مفسر، زبان‌شناس و از بزرگان مذهب حنفى و معتزلى که پنجاه چیستان ادبی را به محاوره گذاشته و با تحقیق [[حسنی‌، بهیجه‌|بهیجه باقر‌ حسنی]] عرضه شده است.
    '''المحاجاة بالمسائل النحویة'''، نوشته [[زمخشری، محمود بن عمر|جارُالله زمخشری]] (476-538ق)، [[زمخشری، محمود بن عمر|محمود بن عمر بن محمد بن عمر خوارزمى]]، مفسر، زبان‌شناس و از بزرگان مذهب حنفى و معتزلى که پنجاه چیستان ادبی را به محاوره گذاشته و با تحقیق [[حسنی‌، بهیجه‌|بهیجه باقر‌ حسنی]] عرضه شده است.


    [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] در أحجیّةگویی- که نوعی از لُغز یا سخن سربسته‌ای است که مردم در نگاه اول به معنای آن پی نمی‌برند-<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص46</ref>‏هر بند از محاجاتش را به سبک «چیستان‌گویی» با عبارت «أخبرنی عن ...» آغاز می‌کند. سپس، پرده‌های ابهام را از روی واژه یا عبارتی که فهم اولیۀ آن دشوار است، برمی‌دارد و از شیوۀ کلامی «إن قُلتَ، قُلتُ» برای محاوره بهره می‌گیرد.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص75-73</ref>مثلاً، چیستانی را این‌گونه در بارۀ اسم مفردی که به الف و تاء جمع بسته می‌شود، می‌نویسد: أخبِرنی عن «واحدٍ من الأسماء تثنّی مجموعاً بالألف و التّاء». هو قولُک فیمن سمیته ب «تمراتٍ» أو «مُقبلاتٍ» «تمراتان» و «مُقبلاتان» و فی «أذرعاتٍ» «أذرعاتان» فإن قُلتَ ... قُلتُ ... .<ref>ر.ک: همان، ص76</ref>‏
    [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] در أحجیّةگویی- که نوعی از لُغز یا سخن سربسته‌ای است که مردم در نگاه اول به معنای آن پی نمی‌برند-<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص46</ref>‏هر بند از محاجاتش را به سبک «چیستان‌گویی» با عبارت «أخبرنی عن...» آغاز می‌کند. سپس، پرده‌های ابهام را از روی واژه یا عبارتی که فهم اولیۀ آن دشوار است، برمی‌دارد و از شیوۀ کلامی «إن قُلتَ، قُلتُ» برای محاوره بهره می‌گیرد.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص75-73</ref>مثلاً، چیستانی را این‌گونه در بارۀ اسم مفردی که به الف و تاء جمع بسته می‌شود، می‌نویسد: أخبِرنی عن «واحدٍ من الأسماء تثنّی مجموعاً بالألف و التّاء». هو قولُک فیمن سمیته ب «تمراتٍ» أو «مُقبلاتٍ» «تمراتان» و «مُقبلاتان» و فی «أذرعاتٍ» «أذرعاتان» فإن قُلتَ... قُلتُ....<ref>ر.ک: همان، ص76</ref>‏


    وی این کتاب را در سال‌های پایانی و پس از کتاب «[[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|الکشاف]]» در 528ق نوشته است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص48</ref>‏و به عُلَیّ بن عیسی بن وهاس هدیه کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص49</ref>‏
    وی این کتاب را در سال‌های پایانی و پس از کتاب «[[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|الکشاف]]» در 528ق نوشته است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص48</ref>‏و به عُلَیّ بن عیسی بن وهاس هدیه کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص49</ref>‏


    ‏این اثر در نزد علما به نام‌های گوناگون ثبت شده است؛ [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]]، کنوی و کبری‌زاده آن را «الأحاجی النحویة»، [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلکان]]، [[بستانی (ابهام زدایی)|بستانی]] و [[بروکلمان، کارل|بروکلمان]] آن را «المحاجّات بالمسائل النحویة»، [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت]] آن را «المحاجاة و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الألغاز»، [[بغدادی، اسماعیل|اسماعیل پاشای بغدادی]] آن را «المحاجاة و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الأغلوطات»، [[زیدان، جرجی|جرجی زیدان]] آن را «المحاجاة فی الأحاجی و الأغلوطات»، [[بروکلمان، کارل|بروکلمان]] بار دیگر، آن را «المحاجّات و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الأغلوطات فی النحو» و [[خولی، امین|امین خولی]] آن را «محاجات و متمم مهام أرباب الحاجات فی الدحاجی و الأغلوطات فی مسائل نحویة مسوقة فی مسالک المحاجاة فی سلوک المعایاة» نامیده‌اند.<ref>ر.ک: همان، ص46-45</ref>‏
    ‏این اثر در نزد علما به نام‌های گوناگون ثبت شده است؛ [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]]، کنوی و کبری‌زاده آن را «الأحاجی النحویة»، [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلکان]]، [[بستانی (ابهام‌زدایی)|بستانی]] و [[بروکلمان، کارل|بروکلمان]] آن را «المحاجّات بالمسائل النحویة»، [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت]] آن را «المحاجاة و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الألغاز»، [[بغدادی، اسماعیل|اسماعیل پاشای بغدادی]] آن را «المحاجاة و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الأغلوطات»، [[زیدان، جرجی|جرجی زیدان]] آن را «المحاجاة فی الأحاجی و الأغلوطات»، [[بروکلمان، کارل|بروکلمان]] بار دیگر، آن را «المحاجّات و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الأغلوطات فی النحو» و [[خولی، امین|امین خولی]] آن را «محاجات و متمم مهام أرباب الحاجات فی الدحاجی و الأغلوطات فی مسائل نحویة مسوقة فی مسالک المحاجاة فی سلوک المعایاة» نامیده‌اند.<ref>ر.ک: همان، ص46-45</ref>‏


    محقق در آغاز، شرحی از زندگی و آثار [[زمخشری، محمود بن عمر|زمحشری]] نوشته است.<ref>ر.ک: همان، ص43-7</ref>
    محقق در آغاز، شرحی از زندگی و آثار [[زمخشری، محمود بن عمر|زمحشری]] نوشته است.<ref>ر.ک: همان، ص43-7</ref>
    خط ۵۱: خط ۵۱:
    [[رده:زبان و ادبیات عربی]]
    [[رده:زبان و ادبیات عربی]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده2 بهمن 1401]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده2 بهمن 1401]]
    [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1401 توسط سید حمید رضا حسینی هاشمی]]
    [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1401 توسط سید حمیدرضا حسینی هاشمی]]
    [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1401 توسط فریدون سبحانی]]
    [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1401 توسط فریدون سبحانی]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۲:۲۱

    المحاجاة بالمسائل النحویة
    المحاجاة بالمسائل النحویة
    پدیدآورانزمخشری، محمود بن عمر (نويسنده) حسنی‌، بهیجه‌ (مقدمه‌نويس)
    ناشرمطبعة أسعد
    مکان نشرعراق - بغداد
    سال نشر1973م
    چاپ1
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ز9م3 PJA
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    المحاجاة بالمسائل النحویة، نوشته جارُالله زمخشری (476-538ق)، محمود بن عمر بن محمد بن عمر خوارزمى، مفسر، زبان‌شناس و از بزرگان مذهب حنفى و معتزلى که پنجاه چیستان ادبی را به محاوره گذاشته و با تحقیق بهیجه باقر‌ حسنی عرضه شده است.

    زمخشری در أحجیّةگویی- که نوعی از لُغز یا سخن سربسته‌ای است که مردم در نگاه اول به معنای آن پی نمی‌برند-[۱]‏هر بند از محاجاتش را به سبک «چیستان‌گویی» با عبارت «أخبرنی عن...» آغاز می‌کند. سپس، پرده‌های ابهام را از روی واژه یا عبارتی که فهم اولیۀ آن دشوار است، برمی‌دارد و از شیوۀ کلامی «إن قُلتَ، قُلتُ» برای محاوره بهره می‌گیرد.[۲]مثلاً، چیستانی را این‌گونه در بارۀ اسم مفردی که به الف و تاء جمع بسته می‌شود، می‌نویسد: أخبِرنی عن «واحدٍ من الأسماء تثنّی مجموعاً بالألف و التّاء». هو قولُک فیمن سمیته ب «تمراتٍ» أو «مُقبلاتٍ» «تمراتان» و «مُقبلاتان» و فی «أذرعاتٍ» «أذرعاتان» فإن قُلتَ... قُلتُ....[۳]

    وی این کتاب را در سال‌های پایانی و پس از کتاب «الکشاف» در 528ق نوشته است.[۴]‏و به عُلَیّ بن عیسی بن وهاس هدیه کرده است.[۵]

    ‏این اثر در نزد علما به نام‌های گوناگون ثبت شده است؛ سیوطی، کنوی و کبری‌زاده آن را «الأحاجی النحویة»، ابن خلکان، بستانی و بروکلمان آن را «المحاجّات بالمسائل النحویة»، یاقوت آن را «المحاجاة و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الألغاز»، اسماعیل پاشای بغدادی آن را «المحاجاة و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الأغلوطات»، جرجی زیدان آن را «المحاجاة فی الأحاجی و الأغلوطات»، بروکلمان بار دیگر، آن را «المحاجّات و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الأغلوطات فی النحو» و امین خولی آن را «محاجات و متمم مهام أرباب الحاجات فی الدحاجی و الأغلوطات فی مسائل نحویة مسوقة فی مسالک المحاجاة فی سلوک المعایاة» نامیده‌اند.[۶]

    محقق در آغاز، شرحی از زندگی و آثار زمحشری نوشته است.[۷]

    بهیجه باقر، تحقیق خود را بر اساس سه نسخۀ خطی انجام داده است.[۸]. همچنین، کارهایی را مانند آدرس‌دهی احادیث، شرح شواهد شعری[۹]و‏ فهرست‌برداری از آن‌ها و نیز از کسان و جای‌ها در کتاب انجام داده است.[۱۰]

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه محقق، ص46
    2. ر.ک: متن کتاب، ص75-73
    3. ر.ک: همان، ص76
    4. ر.ک: مقدمه محقق، ص48
    5. ر.ک: همان، ص49
    6. ر.ک: همان، ص46-45
    7. ر.ک: همان، ص43-7
    8. ر.ک: همان، ص47
    9. ر.ک: همان، ص59
    10. ر.ک: همان، ص46-45

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب

    وابسته‌ها