تمهيد القواعد (تحقیق حسن‌زاده آملی): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'تمهيد القواعد (ابهام زدایی)' به 'تمهيد القواعد (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =/ت4 ق9022 1381 283/3 BP | ||
| موضوع =ترکه اصفهانی، محمد بن | | موضوع =ترکه اصفهانی، محمد بن حبیب‌الله، - 850ق. قواعد التوحید - نقد و تفسیر - تصوف - متون قدیمی تا قرن 14 - عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = ال‍ف. لام. م‍ی‍م | | ناشر = ال‍ف. لام. م‍ی‍م | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|تمهيد القواعد (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''تمهيد القواعد'''، نوشته صوفی قرن نهم هجری، [[ترکه اصفهانی، علی بن محمد|صائن‌الدین بن ترکه اصفهانى]] (770-835ق)، با تصحیح و تعلیقات عارف معاصر، [[حسن‌زاده آملی، حسن|حسن حسن‌زاده آملی]] (1307-1400ش)، محور اصلی بحث، شرح و توضیح نظریه اختلافی و جنجالی «وحدت شخصی وجود» است که در نظر صوفیان، مرتبه عالی توحید شمرده می‌شود. | |||
شرح صائن‌الدین بن ترکه اصفهانى و تعلیقات حسن حسن‌زاده آملی هردو به زبان عربی است؛ جز آنکه مصحح و حاشیه‌نویس گاه به هردو زبان عربی و فارسی نوشته است؛ مانند توضیح معنای ذوق شهودی که افزون بر بیان این مطلب به عربی، افزوده است: «و به فارسی: ذوق چشیدن، بلکه دارا بودن است و دارایی غیر از دانایی به مفاهیم است که سیره علمای اعلام بر آن جاری است. سعی کن که علاوه بر دانایی، دارایی تحصیل کنی که «ليس للإنسان إلا ما سعی»<ref>ر.ک: همان، ص7-8، پاورقی 2</ref> و گاهی فقط به زبان فارسی پاورقی نوشته شده است<ref>ر.ک: همان، ص41، پاورقی 1</ref> و گاه نکته مورد نظرش را به‌صورت ترکیبی (عربی - فارسی) مطرح کرده است<ref>ر.ک: همان، ص132، پاورقی 1</ref>. | چون قبلا کتاب «[[تمهيد القواعد]]» معرفی شده، در اینجا ویژگی شرح حاضر مطرح می‌گردد. | ||
هرچند مصحح با این نظریه عرفانی موافق است و از مدافعان آن بشمار می‌رود و از سوی دیگر از نظر روشی بیشتر به شرح و تفهیم می‌پردازد و کمتر سراغ انتقاد می‌رود، ولی بااین‌همه، در تعلیقاتی که بر این کتاب نوشته، گاه نقدهایی نیز مطرح کرده است که البته عالمانه و دقیق و با کمال مراعات اخلاق و ادب نوشته شده است؛ به‌عنوان مثال، ایشان خلط بین مفهوم و مصداق در بحث اشتراک وجود را که «[[ترکه اصفهانی، علی بن محمد|ابن ترکه]]» گرفتارش شده، با یادکرد تناقض درونی و تبیین استدلالی نقد کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص151، پاورقی 1</ref>. | |||
شرح [[ترکه اصفهانی، علی بن محمد|صائن‌الدین بن ترکه اصفهانى]] و تعلیقات [[حسن‌زاده آملی، حسن|حسن حسن‌زاده آملی]] هردو به زبان عربی است؛ جز آنکه مصحح و حاشیه‌نویس گاه به هردو زبان عربی و فارسی نوشته است؛ مانند توضیح معنای ذوق شهودی که افزون بر بیان این مطلب به عربی، افزوده است: «و به فارسی: ذوق چشیدن، بلکه دارا بودن است و دارایی غیر از دانایی به مفاهیم است که سیره علمای اعلام بر آن جاری است. سعی کن که علاوه بر دانایی، دارایی تحصیل کنی که «ليس للإنسان إلا ما سعی»<ref>ر.ک: همان، ص7-8، پاورقی 2</ref> و گاهی فقط به زبان فارسی پاورقی نوشته شده است<ref>ر.ک: همان، ص41، پاورقی 1</ref> و گاه نکته مورد نظرش را به‌صورت ترکیبی (عربی - فارسی) مطرح کرده است<ref>ر.ک: همان، ص132، پاورقی 1</ref>. | |||
مصحح و تعلیقه‌نویس از اشعار فارسی خود نیز برای توضیح مطلبش استفاده کرده است؛ مانند این ابیات: | مصحح و تعلیقه‌نویس از اشعار فارسی خود نیز برای توضیح مطلبش استفاده کرده است؛ مانند این ابیات: | ||
ما دفتری از غیب و شهودیم همه'' | {{شعر}} | ||
{{ب|''ما جدولی از بحر وجودیم همه''|2=''ما دفتری از غیب و شهودیم همه''}} | |||
افسوس که در جهل غنودیم همه | {{ب|''ما مظهر واجب‌الوجودیم همه''|2=''افسوس که در جهل غنودیم همه''<ref>ر.ک: همان، ص88-89، پاورقی 1</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
مصحح، تدریس و تصحیح کتاب حاضر و نگارش پاورقی بر آن را در قم تاریخ 20 دی 1363ش، به پایان رسانده است. او افزوده است: این دوره چهارم تدریس بود و در هر دوره حاشیه‌هایی بر این کتاب ارزشمند نوشتم تا به‌صورت فعلی رسید<ref>ر.ک: همان، ص242</ref>. | مصحح، تدریس و تصحیح کتاب حاضر و نگارش پاورقی بر آن را در قم تاریخ 20 دی 1363ش، به پایان رسانده است. او افزوده است: این دوره چهارم تدریس بود و در هر دوره حاشیه‌هایی بر این کتاب ارزشمند نوشتم تا به‌صورت فعلی رسید<ref>ر.ک: همان، ص242</ref>. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۷: | ||
متن کتاب. | متن کتاب. | ||
==پانویس == | |||
<references /> | |||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[تمهيد القواعد]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۹: | ||
[[رده:آثار کلی تصوف و عرفان قرن 7 – 10]] | [[رده:آثار کلی تصوف و عرفان قرن 7 – 10]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 بهمن 1401]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1401 توسط محمد خردمند]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1401 توسط محمد خردمند]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1401 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1401 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۰۰
| تمهيد القواعد(ترکه اصفهانی، علی بن محمد) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ترکه اصفهانی، علی بن محمد (نويسنده) حسن زاده آملی، حسن (مصحح و معلق) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب التمهيد في شرح قواعد التوحيد ** تمهید القواعد ** قواعد التوحید. شرح |
| ناشر | ال‍ف. لام. م‍ی‍م |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1381ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-93307-9-8 |
| موضوع | ترکه اصفهانی، محمد بن حبیب‌الله، - 850ق. قواعد التوحید - نقد و تفسیر - تصوف - متون قدیمی تا قرن 14 - عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ت4 ق9022 1381 283/3 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تمهيد القواعد، نوشته صوفی قرن نهم هجری، صائن‌الدین بن ترکه اصفهانى (770-835ق)، با تصحیح و تعلیقات عارف معاصر، حسن حسن‌زاده آملی (1307-1400ش)، محور اصلی بحث، شرح و توضیح نظریه اختلافی و جنجالی «وحدت شخصی وجود» است که در نظر صوفیان، مرتبه عالی توحید شمرده می‌شود.
چون قبلا کتاب «تمهيد القواعد» معرفی شده، در اینجا ویژگی شرح حاضر مطرح می‌گردد.
هرچند مصحح با این نظریه عرفانی موافق است و از مدافعان آن بشمار می‌رود و از سوی دیگر از نظر روشی بیشتر به شرح و تفهیم می‌پردازد و کمتر سراغ انتقاد می‌رود، ولی بااین‌همه، در تعلیقاتی که بر این کتاب نوشته، گاه نقدهایی نیز مطرح کرده است که البته عالمانه و دقیق و با کمال مراعات اخلاق و ادب نوشته شده است؛ به‌عنوان مثال، ایشان خلط بین مفهوم و مصداق در بحث اشتراک وجود را که «ابن ترکه» گرفتارش شده، با یادکرد تناقض درونی و تبیین استدلالی نقد کرده است[۱].
شرح صائن‌الدین بن ترکه اصفهانى و تعلیقات حسن حسن‌زاده آملی هردو به زبان عربی است؛ جز آنکه مصحح و حاشیه‌نویس گاه به هردو زبان عربی و فارسی نوشته است؛ مانند توضیح معنای ذوق شهودی که افزون بر بیان این مطلب به عربی، افزوده است: «و به فارسی: ذوق چشیدن، بلکه دارا بودن است و دارایی غیر از دانایی به مفاهیم است که سیره علمای اعلام بر آن جاری است. سعی کن که علاوه بر دانایی، دارایی تحصیل کنی که «ليس للإنسان إلا ما سعی»[۲] و گاهی فقط به زبان فارسی پاورقی نوشته شده است[۳] و گاه نکته مورد نظرش را به‌صورت ترکیبی (عربی - فارسی) مطرح کرده است[۴].
مصحح و تعلیقه‌نویس از اشعار فارسی خود نیز برای توضیح مطلبش استفاده کرده است؛ مانند این ابیات:
| ما جدولی از بحر وجودیم همه | ما دفتری از غیب و شهودیم همه | |
| ما مظهر واجب‌الوجودیم همه | افسوس که در جهل غنودیم همه[۵] |
مصحح، تدریس و تصحیح کتاب حاضر و نگارش پاورقی بر آن را در قم تاریخ 20 دی 1363ش، به پایان رسانده است. او افزوده است: این دوره چهارم تدریس بود و در هر دوره حاشیه‌هایی بر این کتاب ارزشمند نوشتم تا به‌صورت فعلی رسید[۶].
منابع مقاله
متن کتاب.