آیات ولایت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '↵↵↵' به ' ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'رده:علی بن ابی‌طالب(ع)' به 'رده:امام علی(ع)') برچسب: واگردانی دستی |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان =آیات ولایت در قرآن | | عنوان =آیات ولایت در قرآن | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[مکارم شیرازی، ناصر]] (نویسنده) | [[مکارم شیرازی، ناصر]] (نویسنده) | ||
[[علیان‌نژادی، ابوالقاسم]] (تهيه و تنظيم) | [[علیان‌نژادی، ابوالقاسم]] (تهيه و تنظيم) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۰: | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
خاندان نبوت - فضایل | خاندان نبوت - فضایل | ||
ولایت - جنبه‌های قرآنی | ولایت - جنبه‌های قرآنی | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
نسل جوان | نسل جوان | ||
| مکان نشر =قم - ایران | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| سال نشر = 1386 ش | | سال نشر =1386 ش | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03381AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03381AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =3 | | چاپ =3 | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''آيات ولايت در قرآن'''، تأليف حضرت [[مکارم شیرازی، ناصر|آیت‌الله مكارم شيرازى]] مى‌باشد. موضوع این اثر آيات مربوط به ولايت و امامت مى‌باشد. | '''آيات ولايت در قرآن'''، تأليف حضرت [[مکارم شیرازی، ناصر|آیت‌الله مكارم شيرازى]] مى‌باشد. موضوع این اثر آيات مربوط به ولايت و امامت مى‌باشد. | ||
==انگیزه محقق== | ==انگیزه محقق== | ||
سال 1379ش به نام مبارک حضرت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنين(ع)]] نامگذارى شده بود، چرا كه اول سال و آخر سال مصادف با عيد غديرخم بود، بسيار مناسب بود كه علاقمندان حضرت برنامه وسيع‌ترى برای شناسايى بيشتر فضائل و كمالات، سيره، سخنان، مديريت، اخلاق و سائر شئونات آن حضرت داشته باشند. حضرت آیت‌الله مكارم شيرازى در ماه مبارک رمضان طبق سنت سال‌هاى قبل بحث تفسيرى داشتند به خاطر تناسب با سال [[امام على(ع)|امیرالمؤمنين(ع)]] بحث تفسير آيات ولايت را شروع كردند كه هم بحث تفسيرى بود و هم بحث ولايى كه شامل مباحث جذاب و شيرين و پرمحتوايى بود، لذا محقق این مطالب را جمع‌آورى كرده و پس از تحقيق [[الکافی|كافى]] پيرامون مأخذ و منابع آن و شرح بيشتر بعضى مطالب كه به صورت مختصر بيان شده و ویراستارى مربوط به تبديل بيان به قلم این مباحث ارزنده در تير ماه 1380 به زيور چاپ آراسته شد و در سال 1386 برای سومین بار توسط انتشارات نسل جوان واقع در قم در 464 صفحه قطع وزيرى در یک جلد منتشر شد. | سال 1379ش به نام مبارک حضرت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنين(ع)]] نامگذارى شده بود، چرا كه اول سال و آخر سال مصادف با عيد غديرخم بود، بسيار مناسب بود كه علاقمندان حضرت برنامه وسيع‌ترى برای شناسايى بيشتر فضائل و كمالات، سيره، سخنان، مديريت، اخلاق و سائر شئونات آن حضرت داشته باشند. حضرت آیت‌الله مكارم شيرازى در ماه مبارک رمضان طبق سنت سال‌هاى قبل بحث تفسيرى داشتند به خاطر تناسب با سال [[امام على(ع)|امیرالمؤمنين(ع)]] بحث تفسير آيات ولايت را شروع كردند كه هم بحث تفسيرى بود و هم بحث ولايى كه شامل مباحث جذاب و شيرين و پرمحتوايى بود، لذا محقق این مطالب را جمع‌آورى كرده و پس از تحقيق [[الکافی|كافى]] پيرامون مأخذ و منابع آن و شرح بيشتر بعضى مطالب كه به صورت مختصر بيان شده و ویراستارى مربوط به تبديل بيان به قلم این مباحث ارزنده در تير ماه 1380 به زيور چاپ آراسته شد و در سال 1386 برای سومین بار توسط انتشارات نسل جوان واقع در قم در 464 صفحه قطع وزيرى در یک جلد منتشر شد. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با مقدمه آغاز و متن اصلی در سه فصل تنظیم شده است. | |||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
اين كتاب؛ مشتمل بر آيات ولايت است كه در سه فصل دسته‌بندى و تفسير شده است؛ | اين كتاب؛ مشتمل بر آيات ولايت است كه در سه فصل دسته‌بندى و تفسير شده است؛ | ||
فصل اول:آيات خلافت و زعامت مسلمین<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=23&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص23]</ref>؛ فصل دوم:آيات فضائل اهل‌بيت عليهم‌السلام<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=151&viewType=html ر.ک: همان، ص151]</ref>؛ فصل سوم: آيات فضائل مخصوص [[علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]]<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=267&viewType=html ر.ک: همان، ص267]</ref>. | فصل اول:آيات خلافت و زعامت مسلمین<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=23&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص23]</ref>؛ فصل دوم:آيات فضائل اهل‌بيت عليهم‌السلام<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=151&viewType=html ر.ک: همان، ص151]</ref>؛ فصل سوم: آيات فضائل مخصوص [[علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]]<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=267&viewType=html ر.ک: همان، ص267]</ref>. | ||
مؤلف ابتدا آيه مورد استدلال را آورده و دورنمايى از بحث را مطرح مى‌كنند و در آن بحث فشرده‌اى در مورد آيه موردنظر كرده تا خوانندگان با یک مطالعه اجمالى متوجه سير بحث شوند كه محتوى توضيحاتى اجمالى در مورد آيه مورد استدلال و اهمیت موضوع و سير مباحث فصل است؛ مثلاً دورنماى بحث آيه تبليغ به صورت خلاصه چنين آمده است، این آيه شريفه به آيه تبليغ مشهور است كه مهم‌ترين مسأله جهان اسلام پس از نبوت است، به پيامبر اكرم(ص) به صراحت تمام امر شد كه تكليف مردم را در مسأله خلافت روشن كنند. در تفسير این آيه دانشمندان شيعه و سنى مطالبى ارائه داده‌اند كه شرح آن خواهد آمد. بعد از دورنما، شرح و تفسير آيه را شروع مى‌كنند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=23&viewType=html ر.ک: همان، ص23]</ref>، همان طور كه عرض شد، كتاب برگرفته از درس تفسير آیت‌الله مكارم شيرازى است، لذا سبک تفسير همان سبک [[تفسیر نمونه]] است. | مؤلف ابتدا آيه مورد استدلال را آورده و دورنمايى از بحث را مطرح مى‌كنند و در آن بحث فشرده‌اى در مورد آيه موردنظر كرده تا خوانندگان با یک مطالعه اجمالى متوجه سير بحث شوند كه محتوى توضيحاتى اجمالى در مورد آيه مورد استدلال و اهمیت موضوع و سير مباحث فصل است؛ مثلاً دورنماى بحث آيه تبليغ به صورت خلاصه چنين آمده است، این آيه شريفه به آيه تبليغ مشهور است كه مهم‌ترين مسأله جهان اسلام پس از نبوت است، به پيامبر اكرم(ص) به صراحت تمام امر شد كه تكليف مردم را در مسأله خلافت روشن كنند. در تفسير این آيه دانشمندان شيعه و سنى مطالبى ارائه داده‌اند كه شرح آن خواهد آمد. بعد از دورنما، شرح و تفسير آيه را شروع مى‌كنند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=23&viewType=html ر.ک: همان، ص23]</ref>، همان طور كه عرض شد، كتاب برگرفته از درس تفسير آیت‌الله مكارم شيرازى است، لذا سبک تفسير همان سبک [[تفسیر نمونه]] است. | ||
مؤلف توجه خوانندگان را به این نكته توجه مى‌دهند كه برای فهم آيات و سؤالاتى كه پيرامون مطالب و تفسير آن هست دو راه داريم: 1. تفكر و تأمل در مضمون و محتواى خود امر با قطع نظر از تمامى رواياتى كه از شيعه و سنى در تفسير آن آورده شده و با صرف‌نظر از تاريخ و سخنان مفسّران. 2.آيات شريفه را در سايۀ احاديث و رواياتى كه شأن نزول آن وارد شده، تفسير كنيم. | مؤلف توجه خوانندگان را به این نكته توجه مى‌دهند كه برای فهم آيات و سؤالاتى كه پيرامون مطالب و تفسير آن هست دو راه داريم: 1. تفكر و تأمل در مضمون و محتواى خود امر با قطع نظر از تمامى رواياتى كه از شيعه و سنى در تفسير آن آورده شده و با صرف‌نظر از تاريخ و سخنان مفسّران. 2.آيات شريفه را در سايۀ احاديث و رواياتى كه شأن نزول آن وارد شده، تفسير كنيم. | ||
ايشان معمولا بعد اثبات مدعا از ادله شيعى به كتب دست اول و ادله آنهایى كه با مفسران شيعه در یک مسئله هم عقيده هستند، تمسك جسته‌اند؛ از جمله ادله‌اى از [[صحيح مسلم]]، صحيح ترمذى، المستدرك على الصحيحين السنن الكبرى للبيهقى، [[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|الدر المنثور]] سيوطى، [[شواهد التنزيل لقواعد التفضيل|شواهد التنزيل]]، [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد]]. | ايشان معمولا بعد اثبات مدعا از ادله شيعى به كتب دست اول و ادله آنهایى كه با مفسران شيعه در یک مسئله هم عقيده هستند، تمسك جسته‌اند؛ از جمله ادله‌اى از [[صحيح مسلم]]، صحيح ترمذى، المستدرك على الصحيحين السنن الكبرى للبيهقى، [[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|الدر المنثور]] سيوطى، [[شواهد التنزيل لقواعد التفضيل|شواهد التنزيل]]، [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد]]. | ||
از ساير ویژگى‌هاى روش این تفسير مى‌توان به موارد زير اشاره كرد: | از ساير ویژگى‌هاى روش این تفسير مى‌توان به موارد زير اشاره كرد: | ||
# ايراد سئوالاتى كه مخالفين مطرح كرده‌اند، به صورت مرتب و جواب آنها و حتى گاهى سئوالات مقدّرى هم فرض شده و جواب آن بيان شده است. | # ايراد سئوالاتى كه مخالفين مطرح كرده‌اند، به صورت مرتب و جواب آنها و حتى گاهى سئوالات مقدّرى هم فرض شده و جواب آن بيان شده است. | ||
# آوردن احتمالات مختلف در یک مسأله كه ريشه این احتمالات ممكن است عقلى باشد يا نقلى و...و بررسى هر یک از احتمالات. | # آوردن احتمالات مختلف در یک مسأله كه ريشه این احتمالات ممكن است عقلى باشد يا نقلى و...و بررسى هر یک از احتمالات. | ||
| خط ۶۹: | خط ۵۷: | ||
# از اشاره به اصطلاحات پيچيده علمى در متن دورى شده است. | # از اشاره به اصطلاحات پيچيده علمى در متن دورى شده است. | ||
# كتاب در عين سادگى و روانى عبارات، به مسائل اجتماعى و علمى توأم با نيازها و مسائل روز پرداخته است كه عموم طبقات مى‌توانند از این كتاب استفاده كنند و سعى شده ترجمه ذيل آيات و روايات و نحوه استدلال و رد شبهات با بيانى ساده و روان، سليس، گویا و رسا ارائه شود. | # كتاب در عين سادگى و روانى عبارات، به مسائل اجتماعى و علمى توأم با نيازها و مسائل روز پرداخته است كه عموم طبقات مى‌توانند از این كتاب استفاده كنند و سعى شده ترجمه ذيل آيات و روايات و نحوه استدلال و رد شبهات با بيانى ساده و روان، سليس، گویا و رسا ارائه شود. | ||
از مهم‌ترين فصول كتاب به موارد زير مى‌توان اشاره كرد: فصل اول آيات خلافت و زعامت مسلمین كه شامل آيه تبليغ<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=23&viewType=html ر.ک: همان، ص23]</ref>، آيه اكمال دين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=51&viewType=html ر.ک: همان، ص51]</ref>، آيه ولايت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=73&viewType=html ر.ک: همان، ص73]</ref>، آيه اولى الامر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=107&viewType=html ر.ک: همان، ص107]</ref>، آيه صادقين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=131&viewType=html ر.ک: همان، ص131]</ref> مى‌باشد. | |||
از مهم‌ترين فصول كتاب به موارد زير مى‌توان اشاره كرد: فصل اول آيات خلافت و زعامت مسلمین كه شامل آيه تبليغ<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=23&viewType=html ر.ک: همان، ص23]</ref>، آيه اكمال دين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=51&viewType=html ر.ک: همان، ص51]</ref>، آيه ولايت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=73&viewType=html ر.ک: همان، ص73]</ref>، آيه اولى الامر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=107&viewType=html ر.ک: همان، ص107]</ref> ، آيه صادقين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=131&viewType=html ر.ک: همان، ص131]</ref> مى‌باشد. | |||
فصل دوم، آيات فضائل اهل‌بيت عليهم‌السلام كه شامل آيه تطهير<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=153&viewType=html ر.ک: همان، ص153]</ref>، آيه مودّت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=173&viewType=html ر.ک: همان، ص173]</ref>، آيه مباهله<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=199&viewType=html ر.ک: همان، ص199]</ref> آيات سوره دهر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=211&viewType=html ر.ک: همان، ص211]</ref>، آيه توبه آدم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=239&viewType=html ر.ک: همان، ص239]</ref> مى‌باشد. | فصل دوم، آيات فضائل اهل‌بيت عليهم‌السلام كه شامل آيه تطهير<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=153&viewType=html ر.ک: همان، ص153]</ref>، آيه مودّت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=173&viewType=html ر.ک: همان، ص173]</ref>، آيه مباهله<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=199&viewType=html ر.ک: همان، ص199]</ref> آيات سوره دهر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=211&viewType=html ر.ک: همان، ص211]</ref>، آيه توبه آدم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=239&viewType=html ر.ک: همان، ص239]</ref> مى‌باشد. | ||
فصل سوم:آيات فضائل مخصوص [[علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] كه شامل آيه ليلةالمبيت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=269&viewType=html ر.ک: همان، ص269]</ref>، آيه سقاية الحاج<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=291&viewType=html ر.ک: همان، ص291]</ref>، آيه نصرت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=305&viewType=html ر.ک: همان، ص305]</ref>، آيه مؤذن و آيه اذان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=325&viewType=html ر.ک: همان، ص 325]</ref>، آيه محسنين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=343&viewType=html ر.ک: همان، ص 343]</ref>، آيه پيشگامان نخستين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=351&viewType=html ر.ک: همان، ص351]</ref> آيه محبت، آيه السابقون<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=385&viewType=html ر.ک: همان، ص385]</ref>، آيه اذن واعيه، آيه صالح المومنين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=407&viewType=html ر.ک: همان، ص407]</ref>، آيه انذار و هدايت، آيه خير البريّة و آيه حكمت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=453&viewType=html ر.ک: همان، ص453]</ref> مى‌باشد. | فصل سوم:آيات فضائل مخصوص [[علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] كه شامل آيه ليلةالمبيت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=269&viewType=html ر.ک: همان، ص269]</ref>، آيه سقاية الحاج<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=291&viewType=html ر.ک: همان، ص291]</ref>، آيه نصرت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=305&viewType=html ر.ک: همان، ص305]</ref>، آيه مؤذن و آيه اذان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=325&viewType=html ر.ک: همان، ص 325]</ref>، آيه محسنين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=343&viewType=html ر.ک: همان، ص 343]</ref>، آيه پيشگامان نخستين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=351&viewType=html ر.ک: همان، ص351]</ref> آيه محبت، آيه السابقون<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=385&viewType=html ر.ک: همان، ص385]</ref>، آيه اذن واعيه، آيه صالح المومنين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=407&viewType=html ر.ک: همان، ص407]</ref>، آيه انذار و هدايت، آيه خير البريّة و آيه حكمت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3381?pageNumber=453&viewType=html ر.ک: همان، ص453]</ref> مى‌باشد. | ||
| خط ۸۱: | خط ۶۶: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن مقاله | مقدمه و متن مقاله | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[آيات الولاية في القرآن]] | [[آيات الولاية في القرآن]] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۰۰
| آیات ولایت در قرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مکارم شیرازی، ناصر (نویسنده) علیان‌نژادی، ابوالقاسم (تهيه و تنظيم) |
| ناشر | نسل جوان |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1386 ش |
| چاپ | 3 |
| شابک | 964-6275-26-5 |
| موضوع | خاندان نبوت - فضایل ولایت - جنبه‌های قرآنی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 104 /و8م7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
آيات ولايت در قرآن، تأليف حضرت آیت‌الله مكارم شيرازى مى‌باشد. موضوع این اثر آيات مربوط به ولايت و امامت مى‌باشد.
انگیزه محقق
سال 1379ش به نام مبارک حضرت امیرالمؤمنين(ع) نامگذارى شده بود، چرا كه اول سال و آخر سال مصادف با عيد غديرخم بود، بسيار مناسب بود كه علاقمندان حضرت برنامه وسيع‌ترى برای شناسايى بيشتر فضائل و كمالات، سيره، سخنان، مديريت، اخلاق و سائر شئونات آن حضرت داشته باشند. حضرت آیت‌الله مكارم شيرازى در ماه مبارک رمضان طبق سنت سال‌هاى قبل بحث تفسيرى داشتند به خاطر تناسب با سال امیرالمؤمنين(ع) بحث تفسير آيات ولايت را شروع كردند كه هم بحث تفسيرى بود و هم بحث ولايى كه شامل مباحث جذاب و شيرين و پرمحتوايى بود، لذا محقق این مطالب را جمع‌آورى كرده و پس از تحقيق كافى پيرامون مأخذ و منابع آن و شرح بيشتر بعضى مطالب كه به صورت مختصر بيان شده و ویراستارى مربوط به تبديل بيان به قلم این مباحث ارزنده در تير ماه 1380 به زيور چاپ آراسته شد و در سال 1386 برای سومین بار توسط انتشارات نسل جوان واقع در قم در 464 صفحه قطع وزيرى در یک جلد منتشر شد.
ساختار
کتاب با مقدمه آغاز و متن اصلی در سه فصل تنظیم شده است.
گزارش محتوا
اين كتاب؛ مشتمل بر آيات ولايت است كه در سه فصل دسته‌بندى و تفسير شده است؛ فصل اول:آيات خلافت و زعامت مسلمین[۱]؛ فصل دوم:آيات فضائل اهل‌بيت عليهم‌السلام[۲]؛ فصل سوم: آيات فضائل مخصوص حضرت على(ع)[۳]. مؤلف ابتدا آيه مورد استدلال را آورده و دورنمايى از بحث را مطرح مى‌كنند و در آن بحث فشرده‌اى در مورد آيه موردنظر كرده تا خوانندگان با یک مطالعه اجمالى متوجه سير بحث شوند كه محتوى توضيحاتى اجمالى در مورد آيه مورد استدلال و اهمیت موضوع و سير مباحث فصل است؛ مثلاً دورنماى بحث آيه تبليغ به صورت خلاصه چنين آمده است، این آيه شريفه به آيه تبليغ مشهور است كه مهم‌ترين مسأله جهان اسلام پس از نبوت است، به پيامبر اكرم(ص) به صراحت تمام امر شد كه تكليف مردم را در مسأله خلافت روشن كنند. در تفسير این آيه دانشمندان شيعه و سنى مطالبى ارائه داده‌اند كه شرح آن خواهد آمد. بعد از دورنما، شرح و تفسير آيه را شروع مى‌كنند[۴]، همان طور كه عرض شد، كتاب برگرفته از درس تفسير آیت‌الله مكارم شيرازى است، لذا سبک تفسير همان سبک تفسیر نمونه است. مؤلف توجه خوانندگان را به این نكته توجه مى‌دهند كه برای فهم آيات و سؤالاتى كه پيرامون مطالب و تفسير آن هست دو راه داريم: 1. تفكر و تأمل در مضمون و محتواى خود امر با قطع نظر از تمامى رواياتى كه از شيعه و سنى در تفسير آن آورده شده و با صرف‌نظر از تاريخ و سخنان مفسّران. 2.آيات شريفه را در سايۀ احاديث و رواياتى كه شأن نزول آن وارد شده، تفسير كنيم. ايشان معمولا بعد اثبات مدعا از ادله شيعى به كتب دست اول و ادله آنهایى كه با مفسران شيعه در یک مسئله هم عقيده هستند، تمسك جسته‌اند؛ از جمله ادله‌اى از صحيح مسلم، صحيح ترمذى، المستدرك على الصحيحين السنن الكبرى للبيهقى، الدر المنثور سيوطى، شواهد التنزيل، مسند احمد. از ساير ویژگى‌هاى روش این تفسير مى‌توان به موارد زير اشاره كرد:
- ايراد سئوالاتى كه مخالفين مطرح كرده‌اند، به صورت مرتب و جواب آنها و حتى گاهى سئوالات مقدّرى هم فرض شده و جواب آن بيان شده است.
- آوردن احتمالات مختلف در یک مسأله كه ريشه این احتمالات ممكن است عقلى باشد يا نقلى و...و بررسى هر یک از احتمالات.
- جمع‌آورى اعترافات ناخواسته و تكان‌دهنده مفسران و مورخان اهل سنت.
- اشاره به نكات مهم روايات و ذكر معنى لغوى، ادبى و تفسيرى آنها به حسب نياز به صورت جداگانه.
- مطرح كردن داستان‌هایى به عنوان شواهد تاريخى به مناسبت موضوع‌هاى مطرح شده، مثل عشق خالص میثم تمار در مراحل و مراتب محبت.
- از آن جا كه آيات قرآن بدون توجه و تفسير و تبيين معصومین عليهم‌السلام فهمیده نمى‌شود. ايشان از سنت معصومین عليهم‌السلام به عنوان ادله يا تأييداتى جهت استدلال يا استمداد بهره‌بردارى كرده و با الهام از رویدادهاى تلخ و شيرين قرآن مسائل اعتقادى و اخلاقى و رفتارى را مطرح كرده‌اند.
- ايشان در کیفیت استدلال يا استمداد از آيه برای آيه ديگر؛ مانند سيره مفسّران آيات الاحكام استفاده كرده و مقيد را شاهد تقييد آيات مطلقه و آيات خاصه را سند تخصيص آيات عامه قرار داده‌اند. ايشان با سير در آيات و توجه به صدور آيات و سياق آنها و با توجه به آيات قبل و بعد و شأن نزول و... آيات را تفسير مى‌كنند.
- با اطلاع نسبتا وسيع به تمام ظواهر آيات مورد استدلال از آيات موافق به عنوان استدلال يا استمداد سخن به میان آورده‌اند، اگر هم دليلى يا تأييدى نبوده به گونه‌اى آيه محل بحث را تفسير كرده كه متناقض با ساير آيات نباشد.
- استفاده از احكام عقلى در معارف عقلى و تفسير آيات به طورى كه با هيچ دليل قطعى عقلى مخالف نباشد، چرا كه به حكم عقل تناقض بين عقل و وحى نيست.
- در استظهار یک معنى از معانى متعدد در آيه با توجيه آيه سعى بر آن شده كه موافق با سائر مطالب باشد و مخالف با مبانى مسلّمۀ علوم ديگر از قبيل فقه و اصول و... نباشد.
- آشنايى با مبادى برهان و شرائط و مقدمات آن و استدلال به ادله مبرهن و عدم ارزش برای فرضيه علمى كه جنبه برهانى ندارد.
- در نقد و تحليل شبهات نام كسى برده نشده و غالباً به جرح و تعديل اصلى رأى و فكر توجه شده و از تعبيرات تحقير آمیز استفاده نشده، مگر در موارد نادرى كه اقتضايى در بين باشد.
- در تفسير این آيات به جاى پرداختن به مسائل ادبى و عرفانى و مانند آن توجه خاصى به مسائل سازنده زندگى مادى و معنوى بویژه مسائل اجتماعى شده است.
- به جاى پرداختن به بحث‌هاى كم حاصل توجه مخصوصى به ريشه لغات، شأن نزول آيات كه هر دو در فهم دقيق معانى قرآن مؤثر هستند، اشاره شده است.
- اشكالات و ايرادات مختلف به تناسب هر آيه مطرح گرديده و پاسخ فشرده‌اى هم به آن ذكر داده شده است، به طورى كه در هنگام مطالعه آيات مسأله مبهمى در ذهن خواننده باقى نماند.
- از اشاره به اصطلاحات پيچيده علمى در متن دورى شده است.
- كتاب در عين سادگى و روانى عبارات، به مسائل اجتماعى و علمى توأم با نيازها و مسائل روز پرداخته است كه عموم طبقات مى‌توانند از این كتاب استفاده كنند و سعى شده ترجمه ذيل آيات و روايات و نحوه استدلال و رد شبهات با بيانى ساده و روان، سليس، گویا و رسا ارائه شود.
از مهم‌ترين فصول كتاب به موارد زير مى‌توان اشاره كرد: فصل اول آيات خلافت و زعامت مسلمین كه شامل آيه تبليغ[۵]، آيه اكمال دين[۶]، آيه ولايت[۷]، آيه اولى الامر[۸]، آيه صادقين[۹] مى‌باشد. فصل دوم، آيات فضائل اهل‌بيت عليهم‌السلام كه شامل آيه تطهير[۱۰]، آيه مودّت[۱۱]، آيه مباهله[۱۲] آيات سوره دهر[۱۳]، آيه توبه آدم[۱۴] مى‌باشد. فصل سوم:آيات فضائل مخصوص حضرت على(ع) كه شامل آيه ليلةالمبيت[۱۵]، آيه سقاية الحاج[۱۶]، آيه نصرت[۱۷]، آيه مؤذن و آيه اذان[۱۸]، آيه محسنين[۱۹]، آيه پيشگامان نخستين[۲۰] آيه محبت، آيه السابقون[۲۱]، آيه اذن واعيه، آيه صالح المومنين[۲۲]، آيه انذار و هدايت، آيه خير البريّة و آيه حكمت[۲۳] مى‌باشد.
پانويس
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص23
- ↑ ر.ک: همان، ص151
- ↑ ر.ک: همان، ص267
- ↑ ر.ک: همان، ص23
- ↑ ر.ک: همان، ص23
- ↑ ر.ک: همان، ص51
- ↑ ر.ک: همان، ص73
- ↑ ر.ک: همان، ص107
- ↑ ر.ک: همان، ص131
- ↑ ر.ک: همان، ص153
- ↑ ر.ک: همان، ص173
- ↑ ر.ک: همان، ص199
- ↑ ر.ک: همان، ص211
- ↑ ر.ک: همان، ص239
- ↑ ر.ک: همان، ص269
- ↑ ر.ک: همان، ص291
- ↑ ر.ک: همان، ص305
- ↑ ر.ک: همان، ص 325
- ↑ ر.ک: همان، ص 343
- ↑ ر.ک: همان، ص351
- ↑ ر.ک: همان، ص385
- ↑ ر.ک: همان، ص407
- ↑ ر.ک: همان، ص453
منابع مقاله
مقدمه و متن مقاله