الرحمة في الطب و الحكمة

الرحمة في الطب و الحکمة
پدیدآوران	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر (نویسنده)
ناشر	المکتبة العصرية
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1428 ق
چاپ	1
موضوع	پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 پزشکی سنتی - متون قدیمی تا قرن 14 گیاه درمانی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏R‎‏ ‎‏135‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏9‎‏ر‎‏3‎‏ ‎‏1385
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الرحمة في الطب و الحكمة، به زبان عربى، تأليف جلال‌الدين سيوطى، از جمله نگاشته‌هاى مختصر طبى است كه مؤلف در آن به بررسى بيمارى‌ها و علاج آنها مى‌پردازد. وى اين اثر را بر اساس تجربيات اساتيدش كه شنيده و آنچه در كتب گوناگون ديده، تحرير نموده است؛ چنان‌كه خود گويد: «التقطت هذا الكتاب من كلام ابى‌الطيب و من كلام الاشياخ رحمهم‌الله‌تعالى و من كتب شتى مبتغياً بذلك الاجر و الثواب من الله تعالى (الرحمة في الطب و الحكمة، ص2).

ساختار

كتاب، مشتمل بر 195 باب و بعضى از ابواب، خود مشتمل بر چند فصل است. مؤلف، كوشيده آنچه را مى‌نگارد مختصر و مفيد باشد و از درازگويى پرهيز كند (همان).

گزارش محتوا

مؤلف، در شش فصل ابتدايى به بيان كلياتى در طب و امورى پيرامون حفظ الصحة و نيز كلياتى در مورد طبايع اغذيه و ادويه و شيوه عملكرد آنها مى‌پردازد.

از باب هفتم، با بحث پيرامون بيمارى خفة الرأس، بررسى بيمارى‌ها شروع مى‌شود. بررسى بيمارى‌ها تا باب 192 ادامه مى‌يابد.

بعد از آن نيز مؤلف در چند باب باقى‌مانده، به مسائل و امور جنبى مى‌پردازد.

كتاب «الرحمة في الطب و الحكمة» را نمى‌توان از كتب مهم و يا حتى درجه دوم طب برشمرد؛ چرا كه نه مؤلف آن، طبيبى حاذق بوده تا تجربيات قابل ذكرى را دارا باشد و نه كتاب، شرح و تقريرى است از كتب مهم طبى، بلكه تأليفى است حاصل ذوق و انديشه مؤلفى كه چندان هم از طب سررشته ندارد؛ بااين‌حال، چند نكته باعث مى‌شود كه كتاب مزبور، قابل اعتنا و توجه باشد:

1. اين اثر، بازگوكننده تجربيات و نكاتى است كه مؤلف از مشايخش، خصوصاً شخصى به نام ابوالطيب شنيده و از آنجايى كه بسيارى از مشايخ او اثرى طبى نداشته‌اند، مراجعه به اين اثر براى آشنايى با آراء آنان سودمند است.

2. مؤلف، در كنار پرداختن به معالجه بيمارى‌ها به شيوه معمول، از نحوه درمان بيمارى‌ها با طلسمات و حرزها نيز سخن مى‌گويد. اين نحوه معالجه تنها در چند كتاب، از جمله «تذكرة اولى الالباب»، تأليف داوود انطاكى ديده مى‌شود. دسته‌بندى و ترتيب و تدوين مطالب در اين اثر هم به‌خوبى صورت گرفته است. نثر و شيوه بيان مطالب هم از مزاياى ديگر اين اثر است.

وضعيت كتاب

اين اثر، توسط مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکى، طب اسلامى و مكمل دانشگاه علوم پزشکى، درسال 1387ش، در 251 صفحه، به‌صورت افست چاپ و منتشر شده است.

ديباچه مختصر اين اثر، به قلم آقاى دكتر محمدمهدى اصفهانى است و توضيحى مختصر است پيرامون كتاب.