شرح منظومه سبزواری (ابهام‌زدایی)

شرح منظومه سبزواری ممکن است عنوان برای کتاب‌های ذیل باشد:

• دروس شرح منظومه حكيم متألّه حاج ملاهادى سبزوارى از آثار حكيم معاصر آيت‌الله يحيى انصارى شيرازى (متولد 1306ش) است. ايشان تمامى مطالب شرح منظومه حكيم سبزوارى (1212- 1289ق) را از آغاز تا انجام تدريس كرده است.

• شرح المنظومة تألیف حکیم حاج ملا هادی سبزواری (متوفی١٢٨٩ق)، از جمله منابع مهم در منطق و فلسفه اسلامی است. آیت‌الله حسن‌زاده آملی بر این کتاب حاشیه زده است. مقدمه و تحقیق آن نیز به قلم مسعود طالبی است.

• شرح منظومه درس‌گفتارهای فلسفی فیلسوف معاصر، مرتضی مطهری (فریمان 1298-1358ش. قم) برای دانشجویان دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است. مباحث بر اساس نظم کتاب شرح منظومه نوشته عارف و حکیم صدرایی، ملا هادی سبزواری (۱۲۱۲-۱۲۸۹ق)، بارها در طیّ سال‌های 1339-1347ش، تدریس شده است.

• تعلیقه بر شرح منظومه حکمت سبزواری تألیف میرزا مهدی مدرس آشتیانی (1306-‎1372ق)، کتابی است دو جلدی، به زبان عربی و در توضیح و تبیین شرح منظومه حکیم ملا هادی سبزواری با موضوع فلسفه. اصل منظومه را ملاهادی، خود نگاشته است.

• شرح منظومة السبزواري (گرامی) از آثار علمى استاد آیت‌الله شيخ محمدعلى گرامى (متولد قم، 1317ش) به زبان عربى است كه در آن بخش منطق شرح منظومه حكيم سبزوارى (1212- 1289ق) را شرح كرده است.

• درس‌های شرح منظومه حکیم سبزواری تقریرات درس آیت‌الله سید رضی شیرازی (معاصر) بر منظومه حکیم ملا هادی سبزواری (متوفی 1289ق) است که پس از پیاده‌سازی از نوار کاست، ضمن حفظ امانت از قالب گفتار به نوشتار تبدیل و به زبانی ساده و روان در دو جلد ارائه شده است. در ابتدای کتاب پیشگفتاری به قلم فرزند مقرر؛ سید حسن شیرازی آمده است.

• درس‌گفتار حکمت (شرح منظومه) حاصل درس‌گفتارهای آیت‌الله حسینعلی منتظری است که در هفت جلد به زبان فارسی گرد آمده است. در این کتاب فلسفی، شرح منظومه عربی ملا هادی سبزواری توسط آیت‌الله منتظری به فارسی بیان و شرح شده و سپس به صورت درس‌درس درآمده و چاپ شده است.

• شطری از اوایل امور عامه؛ شرح منظومه حکمت سبزواری تقريرى از بخشى از درس‌هاى جهانگيرخان حكيم قشقايى (متوفاى 1328ق) است كه به همت ميرزا حسن وحيد دستگردى، (متوفاى 1321ش) در هنگام حضور در جلسات درس، تحرير و به اهتمام منوچهر صدوقى‌سها و با تصحيح و مقدمه ايشان منتشر شده است.

• درر الفوائد، تعلیقة علی شرح المنظومة للسبزواری از آثار آیت‌الله شيخ محمدتقى آملى (1304- 1391ق) است كه در آن آراء و نظرات خود را در باب مباحث فلسفى شرح منظومه حكمت حكيم ملاهادى سبزوارى (1212- 1289ق)، در دو جلد به زبان عربى بيان نموده است. موضوع اين شرح، امور عامه و بخشى از طبیعیات و الهيات بالمعنى الأعمّ و نيز الهيات بالمعنى الأخص است.

• تعليقة الهيدجي علی المنظومة و شرحها اثر محمد هیدجی، شرح دو بخش از کتاب منظومه حکیم سبزواری به زبان عربی است.

شارح، کتاب را در سال 1346ق، به پایان برده است.

• صحائف من الفلسفة (تعليقة علی شرح المنظومة للسبزواري) اثر سید رضا صدر، تعلیقات او به زبان عربی بر شرح منظومه حاج ملا هادی سبزواری است که به اهتمام سید باقر خسروشاهی به چاپ رسیده است.

• تعليقة علی شرح المنظومة السبزواري از آثار حكيم متأله ميرزا مهدى مدرس آشتيانى (1306- 1372ق) معروف به ميرزا مهدى آشتيانى، شرح منظومه حكيم ملاهادى سبزوارى (1212- 1289ق) است. در اين كتاب، بسيارى از مباحث منطقى مانند مباحث الفاظ، كلى و جزئى، كليات خمس، قياس و صناعات خمس و همچنين مباحث مهمى از ساير علوم مانند كلام، فلسفه و عرفان مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.

• تقريرات فلسفه(شرح منظومه) مجموعه درس‌هاى حضرت امام خمينى است كه در آن، مباحث فلسفى را بر اساس شرح منظومه حكيم سبزوارى و اسفار صدرالمتألهين شيرازى تدريس كرده است. در اين اثر سه جلدى مباحث متعددى مانند امور عامه، جوهر و عرض، الهيات، طبیعیات، تجرد نفس و معاد روحانى و جسمانى مورد پژوهش دقيق عقلى قرار گرفته است.